عليرغم داشتن 300 رقم خرماي متنوع و كم‌نظير و اختصاص جايگاه دوم توليد در جهان، اين محصول سال‌هاست كه در بخش توليد، فرآوري، بسته‌بندي و بازار از مشكلات عديده‌اي رنج مي‌برد و مسئولان اين محصول پنج هزار ساله را كم‌اهميت و كالاي دست چندم مي‌دانند كه فعالان اين بخش در سال توليد ملي انتظار دارند نگاه‌ها به كشاورزي تغيير كند.
به گزارش خبرنگار كشاورزي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، بنا به پيشنهاد رهبر معظم انقلاب اسلامي، سال 1391 به سال «توليد ملي، حمايت از كار و سرمايه ايراني» نام‌گذاري شده است كه در اين ميان انتظار مي‌رود كشاورزي كه در همه كشورها محور و شاخصه توسعه‌يافتگي محسوب مي‌شود در اقتصاد كشور ما نيز به جايگاه بهتري دست يابد و به دليل تامين امنيت غذايي و همچنين مزيت‌هاي اقليمي و سرمايه‌گذاري صورت گرفته اين بخش مورد توجه بيشتري قرار گيرد.
در ميان محصولات كشاورزي، توليدات باغي بيشترين مزيت اقتصادي را به خود اختصاص داده‌اند كه در اين ميان خرما به دليل ويژگي‌هاي منحصر‌به فرد خود يكي از محصولاتي است كه عمده‌ترين توليد را در بين محصولات باغي كشور داشته و ايران را در جايگاه دومين توليدكننده خرما در جهان قرار داده است.
** وجود 300 رقم خرماي متنوع و كم‌نظير در ايران
سالانه حدود يك ميليون تن خرما با 300 رقم متنوع و كم‌نظير در ايران توليد مي‌شود كه رتبه دوم در دنيا، پس از مصر را از آن كشورمان كرده است اما در صادرات اين محصول رتبه هفتم را كسب كرده‌ايم چراكه در زمينه بازاريابي، فرآوري، بسته‌بندي و ... با مشكلات عديده‌اي مواجه هستيم و محصولمان را كشورهاي ديگر از جمله تونس، امارات، فرانسه و ... فله‌اي خريداري و به نام خود بسته‌بندي و صادر مي‌كنند.
پراكنش اين محصول در مناطق توسعه‌نيافته كشور از ابعاد گسترده از جمله اجتماعي، اقتصادي، سياسي، اشتغال‌زايي، بيابان‌زدايي و حفاظت از محيط زيست و... حائز اهميت فراواني است. همچنين اين محصول از پتانسيل بالايي در امر ايجاد صنايع فرآوري و بسته‌بندي برخوردار است اما با وجود اين مزيت‌هاي فراوان، خرما از گذشته تا به حال از مشكلات عديده‌اي رنج مي‌برد كه انتظار مي‌رود در سال توليد ملي به توليد و صادرات اين محصول اقتصادي كشورمان نگاه ويژه‌اي شود.
** مسئولان خرماي 5 هزار ساله را محصول دست چندم مي‌دانند!
مهدي اماني ـ مديرعامل سابق اتحاديه نخلداران ـ در اين زمينه به ايسنا مي‌گويد: غير‌اقتصادي‌بودن حجم عظيمي از نخلستان‌هاي كشور به دلايل مختلف از جمله بذري‌بودن ارقام، ناكافي‌بودن سرمايه‌گذاري‌هاي دولتي و خصوصي در اين بخش و نبود يك نظام منسجم در زنجيره بازاريابي، بازارسازي، بازاررساني، بسته‌بندي، فرآوري و ذائقه‌سنجي مشتريان عمده‌ترين مشكل اين محصول 5000 ساله كشور است.
وي تصريح كرد: به رغم تاكيدات فراوان دين اسلام به محصول خرما و مزاياي اقتصادي اين محصول براي مناطق محروم كشورمان، خرما يك محصول كم‌اهميت و دست‌چندم از سوي مسئولان تلقي مي‌شود.
اماني با گلايه از فعاليت اندك رايزنان بازرگاني در سفارتخانه‌هاي جمهوري اسلامي ايران در خارج از كشور تصريح كرد: دانش فني فعالان اين حوزه از كشاورزان تا بازرگانان و صنعت‌گران پايين است و مسوولان دولتي نيز از اين بخش حمايتي نمي‌كنند.
** وزارت بازرگاني پس از ادغام، ستاد عالي خرما را فراموش كرد
مديرعامل سابق اتحاديه نخلداران خاطر نشان كرد: از چند سال قبل در كشور ستادي تحت عنوان «ستاد عالي خرماي كشور» به دليل اهميت موضوع تشكيل شد كه انتظار مي‌رفت تصميمات خوبي در اين ستاد گرفته شود و از مشكلات موجود تا حد زيادي كاسته شود اما با ادغام وزارتخانه‌هاي بازرگاني و صنعت، به نظر مي‌رسد اين ستاد به دست فراموشي سپرده شده است.
وي گفت: قبل از سال 86 خرما به صورت تضميني توسط سازمان تعاون روستايي از كشاورزان خريداري مي‌شد كه به دليل زيان هنگفت دولت، اين طرح از سال 86 به بعد جاي خود را به خريد توافقي داد.
** سنگيني بار خريدهاي توافقي روي دوش باغدار
اماني افزود: درحالي كه بنا بود تسهيلات لازم در اختيار مباشران خريد گذاشته شود تا اقدام به خريد كنند به دليل نرخ بالاي سود اين تسهيلات و دوره بازپرداخت كوتاه آن، رغبت چنداني از طرف مباشران خريد، ديده نشده است و هرساله شاهد اين هستيم كه حجم عظيمي از خرما روي دست باغدار مي‌ماند، بدون آنكه كسي با قيمت منصفانه بخواهد محصولش را بخرد؛ يعني عملا با خريد توافقي به جاي خريد تضميني، بار از روي دوش دولت برداشته و همه آن به يكباره به روي دوش باغدار گذارده شد.
اين باغدار اظهار كرد: در دو سال اخير زمزمه‌هايي مبني بر اعلام نرخ تضميني به جاي خريد تضميني توسط دولت شنيده شد اما به دليل عدم تامين اعتبار اين طرح هم به سرانجام نرسيد و به نظر هم نمي‌رسد اراده‌اي در جهت تحقق اين طرح وجود داشته باشد.
** حذف بودجه بلاعوض اصلاح نخلستان‌ها در سال جاري
وي تصريح كرد: در زمينه اصلاح نخلستان‌ها، همه ساله بودجه‌اي اندك توسط وزارت جهادكشاورزي به صورت كمك بلاعوض در اختيار باغدار قرار مي‌گرفت تا به‌صورت اختياري، نسبت به اصلاح باغ خود اقدام كنند كه متاسفانه در بودجه امسال، اين موضوع جاي خود را به تسهيلات بانكي از محل كمك‌هاي فني و اعتباري داده است كه باغداران بدهكار به سيستم بانكي، نمي‌توانند از اين تسهيلات، بهره‌اي ببرند.
اماني تصريح كرد: در كشور به دليل تعدد مراجع تصميم‌گيري از جمله اتحاديه‌ها، انجمن‌ها و ديگر صنوف، عملا همه در نوعي سردرگمي دست‌وپا مي‌زنند و هيچ‌گاه صداي واحدي به گوش نرسيده است.
** نفس‌هاي آخر صنايع بسته‌بندي و فرآوري خرما
وي درباره ايجاد صنايع بسته‌بندي و فرآوري گفت: در اين صنعت از دهه‌هاي گذشته سرمايه‌گذاري خوبي انجام شده اما به دلايل گوناگون از جمله بدهي معوق به سيستم بانكي اين صنايع اكثرا در تعطيلي به سر مي‌برند يا با ظرفيت بسيار ناچيز، نفس‌هاي آخر خود را مي‌كشند.
** صرف تسهيلات دريافتي صنايع خرما در جاهاي ديگر
مديرعامل سابق اتحاديه نخلداران تصريح كرد: در ساليان گذشته برخي افراد تسهيلاتي از سيستم بانكي به منظور ايجاد صنايع مرتبط با خرما گرفتند اما در امور ديگر صرف شده است كه جاي بسي تأمل دارد.
به اعتقاد وي رايزنان اقتصادي سفارتخانه‌ها مدت‌هاي مديدي است كه در خواب زمستاني به سر مي‌برند درصورتي كه رايزنان اقتصادي سفارت‌خانه از پتاسنل بالايي براي بازاريابي و معرفي اين محصول برخوردارند اما اين وظيفه ذاتي به دست فراموشي سپرده شده است.
** بسته‌بندي خرماي ايراني به نام كشورهاي رقيب
اماني تصريح كرد: به دليل نبود يك استراتژي مدون و موثر در زمينه بازاريابي، بازارسازي، بسته‌بندي و صادرات، هم‌چنان خرماي ايران به صورت فله و در كارتن‌هاي 10 كيلويي صادر مي‌شود كه كشورهاي رقيب، پس از بسته‌بندي مجدد و كوچك‌تر، با ارزش افزوده بسيار بالاتري، آن را به‌نام خود به ديگر كشورها صادر مي‌كنند.
وي درباره دانش فني توليد در نخلستان‌ها اظهار كرد: به رغم تلاش‌ها و تحقيقات گسترده صورت گرفته در دانشگاه‌ها و مراكز تحقيقاتي وابسته به وزارت كشاورزي، به دليل ضعف در انتقال نتايج تحقيقات به كشاورزان، هنوز نتوانسته‌ايم استفاده لازم را از آنها برده و به توليد بهتر منجر شود.
** در سال توليد ملي، نگاهمان را به كشاورزي تغيير دهيم
اين توليد كننده خرما اظهار كرد: با توجه به اينكه در سال «توليد ملي، حمايت از كار و سرمايه ايراني» هستيم و نيز حمايت‌هاي رييس جمهور از بخش كشاورزي كه پتانسيل بالايي دارد و از وفورمنابع آبي و خاكي، نيروهاي متخصص و كشاورازن توانمند برخورداريم، ضروري است نگاه‌ها به كشاورزي تغيير كند.
وي معتقد است در صورت توجه بيشتر و سرمايه‌گذاري، محصول خرما مي‌تواند تا پنج برابر نسبت به زمان حال، اشتغال مولد ايجاد كند و محصولاتي از خرما به دست آورد كه ضمن ايجاد امنيت غذايي، به ارتقاء سلامت جامعه كمك كند.
انتهاي پيام
نظرات