همزمان با روز جهاني آمار؛ مروري بر چگونگي محاسبه نرخ بيكاري در چند كشور
امروز 20 اكتبر مقارن 28 آبان ماه، روز جهاني آمار و آغاز هفته ملي آمار در ايران است.
به گزارش خبرنگار اقتصادي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، از آنجا كه يكي از مهمترين و اساسيترين فعاليتهاي مراكز آمار در كشورهاي مختلف، محاسبه نرخ بيكاري است، در گزارشي تفصيلي، مروري بر چگونگي محاسبه نرخ بيكاري در چند كشور خواهيم داشت.
*آمريكا*
آمارگيري جمعيت جاري (CPS) كه با همكاري دفتر سرشماري و دفتر آمار كار آمريكا سازماندهي شده و به صورت ماهانه اجرا ميشود، منبع اصلي آمار نيروي كار تمام جمعيت كشور است. اطلاعات حاصل از اين طرح به همراه اطلاعات حاصل از طرح جاري كارگاهي (CES) كل اطلاعات نيروي كار كشور را تشكيل ميدهد.
CPS توسط دفتر سرشماري و با استفاده از نمونه ماهانهاي به حجم 59 هزار واحد مسكوني اشغال شده توسط خانوار اجرا ميشود. كار ميداني طي هفته تقويمي كه نوزدهمين روز ماه را در بر دارد انجام ميشود (هفته آمارگيري)، سوالها به فعاليتهاي طي هفته پيش؛ يعني هفتهاي كه روز دوازدهم ماه را در بر دارد اشاره ميكنند (هفته مرجع). جامعه آماري طرح، شامل كليه خانوارها اعم از معمولي ساكن و دستجمعي است. خانوارهايي كه از شمول طرح مستثني شدهاند، خانوارهاي نظامي و ديپلماتها هستند.
اجراي طرح به صورت ماهانه است و هر ماهه نتايج در سطح كل كشور منتشر ميشود. انتشار نتايج، در سطح ايالات و دو شهر بزرگ به صورت سالانه انجام ميشود.
تعاريف و مفاهيم اقلام نيروي كار و اطلاعات جمعيت شناختي گردآوري شده در CPS با چند استثناء تقريبا در طول چندين دهه گذشته ثابت مانده است، طرح فني و شيوه اجراي آمارگيري در ژانويه 1994 با تغييرات اساسي مجددا طراحي شد. هدف طراحي مجدد، انعكاس تغييراتي بود كه در اقتصاد روي داده بود و نيز بهرهگيري از امكانات موجود براي استفاده از روشهاي جديد گردآوري دادهها يعني، مصاحبه فردي به كمك رايانه (CAPI) و مصاحبه تلفني به كمك رايانه (CATI).
مصاحبه CPS به سه بخش اصلي تقسيم شده است (ساختار پرسشنامه):
1- اطلاعات خانواري و جمعيت شناختي
2- اطلاعات نيروي كار
3- اطلاعات تكميلي در ماههاي خاص
اطلاعات خانواري و جمعيت شناختي: در اولين مرتبه مصاحبه با يك خانوار، مصاحبه گران اطلاعاتي را در مورد واحد مسكوني و افرادي كه معمولا در آدرس آن خانوار زندگي ميكنند، جمع آوري ميكنند.
اطلاعات نيروي كار: هدف اصلي از جمع آوري اطلاعا نيروي كار رده بندي افراد در گروههاي شاغل، بيكار، يا خارج از نيروي كار است. ساير اطلاعات چون ساعات انجام كار، شغل، رشته فعاليت و ... مربوط به جمعيت شاغل نيز جمع آوري ميشود.
پرسشهاي نيروي كار CPS درباره فعاليت هاي نيروي كار به ازاي يك هفته هر ماه پرسيده ميشود. اين هفته، يك هفته تقويمي شامل دوازدهمين روز ماه است (هفته مرجع).
هر ماه طي هفته مصاحبه آمارگيران ميداني و مصاحبه گردان تلفني با كمك رايانه (CATI) جهت تكميل يك مصاحبه آمارگيري جمعيت جاري CPS تلاش مي كنند تا با خانوار تماس گرفته و مصاحبه كنند.
هر ماه يك هشتم خانوارها براي اولين بار، يك هشتم براي دومين بار، .. و يك هشتم براي هشتمين بار در نمونه هستند.
پيش از اولين و پنجمين ماه مصاحبه با خانوار، نامه معارفهاي براي هر خانوار در نمونه فرستاده ميشود. اين نامه CPS را توصيف ميكند و زمان ملاقات آينده را اعلام ميكند. براي تمام خانوارهايي كه براي اولين بار در نمونه قرار گرفتهاند يك مصاحبه حضوري لازم است، اما براي ماههاي بعد معمولا مصاحبه به صورت تلفني انجام ميشود.
نمونه CPS يك نمونه طبقهبندي شدهي چند مرحلهاي شامل تقريبا 59000 واحد مسكوني است كه امكان برآورد ويژگيهاي جمعيتي و نيز اگر افراد 16 ساله و بيشتر در جمعيت معمولي ساكن را فراهم ميكند. نسبت نمونه گيري در ايالت مختلف متفاوت است و از 0.01 تا0.0003 خانوارهاي ايالت متغير است.
هر ماهه 75 درصد نمونهها ثابت و 25 درصد آن تغيير ميكند. ريزش نمونه طرح 9000 خانوار است. ضريب تغييرات برآورد ملي ماهانه نسبت بيكاري، 1/9 درصد و ضريب تغييرات برآورد ايالتي سالانه نسبت بيكاري، حداكثر 8 درصد است. در ايالتهاي بزرگ اين ضريب كوچكتر است.
چارچوب آماري طرح، سرشماري عمومي نفوس و مسكن است كه هر 10 سال يكبار اجرا ميشود. طرح نمونه گيري، دو مرحلهاي با طبقهبندي است. واحد نمونه گيري اوليه (PSU) يك كلان شهر، يك بخش يا مجموعهاي از چند بخش است. مساحت آن كمتر از 3000 مايل مربع، جمعيت آن حداقل 7500 نفر، مرزهاي آن در داخل يك ايالت است و به موانع طبيعي محدود ميشود، داخل PSU ناهمگني ويژگيهاي نيروي كار زياد است، نواحي داخل PSU فشردهاند تا آمارگير بتواند بدون صرف هزينه زياد، آن PSU را پيمايش كند. كلا 2007 PSU در چارچوب وجود دارد.
PSUها طوري طبقه بندي ميشوند كه جمعيت طبقات تقريبا برابر باشد، PSUهايي كه جمعيت زيادي دارند «خود معرف» هستند و در يك طبقه جداگانه قرار ميگيرند. PSUهايي كه خود معرف نيستند، براساس ويژگيهاي نيروي كار يا ساير ويژگيهاي اجتماعي، اقتصادي كه همبستگي بالايي با نيروي كار دارند (3 تا 12 متغير)، طبقه بندي ميشوند به طوري كه جمعيت طبيعت تقريبا يكسان باشند و كار آمارگيري معادل 45 تا 60 واحد مسكوني در هر طبقه باشد. طبقه بندي با الگوريتم خوشه بندي فريد من ـ رو بين انجام ميشود.
از هر طبقه، با احتمال انتخاب متناسب با جمعيت آن PSU در سرشماري 1990، يك PSU به نمونه انتخاب ميشود. 432 PSUي خود معرف وجود دارد و از هر كدام از 360 طبقه ديگر نيز يك PSU انتخاب ميشود.
بعد از طبقه بندي PSU هاي داخل ايالتها، بازه نمونه گيري كلي (عكس احتمال انتخاب هر واحد مسكوني در يك ايالت براي يك طرح خود وزن) براي هر ايالت محاسبه ميشود.
در مرحله دوم، نمونهاي از واحدهاي مسكوني در داخل PSUها انتخاب ميشود اين نمونه بايد نمونه احتمالي باشد، معرف جامعه معمولي ساكن باشد، هر واحد مسكوني تنها يك شانس انتخاب داشته باشد و هر واحد مسكوني با احتمال انتخاب ثابت در كل ايالت انتخاب شود.
در هر PSU نمونه، بلوكها به حداكثر 3 گروه تقسيم ميشوند. گروه اول، بلوكهاي داراي واحدهاي مسكوني معمولي، گروه دوم، بلوكهاي داراي مكانهاي ويژه ( خوابگاهها، خانههاي متحرك، موسسات محل سكونت خانوارهاي دستجمعي، مناطق نظامي و ...) و گروه سوم،بلوكهاي داراي واحدهاي مسكوني معمولي كه آدرس آنها به وضوح مشخص نيست (اين بلوكها مختص مناطق روستايي است).
در مرحله بعد در هر گروه، بلوكها براساس ويژگيهايي از قبيل نسبت واحدهاي اجاري ملكي، نسبت واحدهاي مسكوني با سرپرست زن، آدرس جغرافيايي و ... مرتب (Sort) ميشوند، كه در واقع نوعي طبقه بندي است. نوع متغيرهاي مورد استفاده براي مرتب كردن بلوكهاي هر گروه، بسته به شهري يا روستايي بودن PSU و طبقهاي كه PSU در آن قرار دارد، متفاوت است. بعد از اين مرحله، هر بلوك به خوشههايي شامل چهار واحد مسكوني تقسيم ميگردد.
واحدهاي مرحله دوم نمونه گيري، اين خوشهها ميباشند. نسبت نمونهگيري از خوشهها در هر PSU با توجه به نسبت نمونه گيري از خانوارها در ايالت و احتمال انتخاب PSU تعيين ميگردد. براي انتخاب خوشه هاي نمونه در هر يك از گروههاي تشكيل شده در PSU نمونه از روش سيستماتيك استفاده ميشود چنانچه خوشه نمونه انتخاب شده از گروه اول باشد، براساس فرمهاي فهرست برداري موجود از سرشماري به واحدهاي مسكوني خوشه مراجعه و آمارگيري انجام ميشود.
چنانچه خوشه نمونه از گروه دوم يا سوم باشد، ابتدا خوشه فهرست بردارين شده و سپس آمارگيري انجام ميشود. در هر PSU نمونه علاوه بر خوشههاي نمونه فوق، نمونهاي از مجوزهاي ساخت پس از سرشماري كه اطلاعات ثبتي بهنگام آن موجودت است، نيز انتخاب شده و مورد آمارگيري قرار ميگيرد. با توجه به روش انتخاب واحدهاي نمونهگيري در مراحل اول ودوم، شانس انتخاب خوانوارها در ايالت مساوي است.
گاهي در عمليات ميداني ديده ميشود كه اندازهي واحد نمونهگيري نهايي (USU) از آنچه در نمونه گيري كامپيوتري انتظار ميرفت بيشتر است به گونهاي كه ممكن است آمارگير نتواند كار خود را تمام كند. در اين حالت زير نمونهگيري ميداني انجام ميشود. ير نمونه گيري ميداني قوتي انجام ميشود كه يك USU شامل بيش از 15 واحد مسكوني باشد. در اين حالت كادر اداري محلي، يك زير نمونه سيستماتيك از USU ها انتخاب ميكند تا تعداد واحدها به ميزان قابل قبولي كاهش يابد.
USU هاي نمونه به گروههاي 19 تايي به نام Hit- string تقسيم ميشوند. USUهاي داخل يك Hit- string ويژگيهاي مشابهي دارند.
در اين طرح از نمونه گيري چرخشي استفاده ميشود. در الگوي چرخش نمونه CPS هدف مينيمم كردن:
1- واريانس برآوردهاي تغييرات ماهانه (ثابت ماندن سه چهارم نمونه در ماههاي متوالي)
2- واريانس برآوردهاي تغييرات سالانه (ثابت ماندن يك دوم نمونه در سالهاي متوالي)
3- واريانس ساير برآوردهاي تغييرات (جايگزين كردن نمونهاي كه خارج ميشود با نمونهاي مشابه)
4- بار پاسخگويي (توزيع 8 بار مصاحبه در 16 ماه)
الگوي چرخش يك الگوي 4-8-4 است يعني يك واحد مسكوني يا يك مكان گروهي 4 ماه متوالي آمارگيري ميشود، در 8 ماه بعد از نمونه خارج ميشود و براي 4 ماه بعدي دوباره به نمونه بر ميگردد و در پايان 4 ماهه دوم به كلي از نمونه خارج ميشود.
الگوي چرخش به گونهاي است كه واحدهاي مسكوني خارج شده با واحدهاي مسكوني از همان hit- string كه ويژگيهايي مشابه دارند، جايگزين ميشوند.
ويژگيهاي اصلي الگوي چرخش عبارتند از:
- در هر ماه يك هشتم واحدهاي مسكوني نمونه براي اولين بار آمارگيري ميشوند، يك هشتم براي بار دوم و الي آخر.
- در هر ماه يك گروه چرخش جديد فعال ميشود، يعني گروه چرخش جديد جايگزين گروه چرخشي ميشود كه براي هميشه از نمونه خارج ميشود.
- در هر ماه يك گروه چرخش مجددا فعال ميشود، يعني يك گروه چرخش بعد از 8 ماه مجددا به نمونه بر ميگردد و جايگزين نمونهاي ميشود كه 8 ماه خروج موقت آن آغاز ميشود.
- نمونههاي دو ماه متوالي، شش گروه چرخش مشترك دارند.
- نمونههاي ماهانهاي كه يكسال فاصله دارند، داراي 4 گروه مشترك هستند.
- از دو گروه چرخش كه در هر ماه خارج ميشوند، يك گروه به طور موقت و يك گروه به طور دائم خارج ميشود.
- از دو گروه چرخش كه در هر ماه جايگزين ميشوند، يك گروه براي بار اول و يك گروه بعد از 8 ماه است كه وارد نمونه ميشود.
نسبت نمونههاي مشترك اثر زيادي بر همبستگي بين برآوردهاي ماههاي مختلف و در نتيجه روي واريانس برآورد تغييرات دارد.
براي توليد برآوردهاي ملي و ايالتي آمارگيري، از طريق مراحل زير به هر فرد در نمونه يك وزن منتسب ميشود:
1- بدست آوردن برآوردهاي نااريب ساده از وزنهاي پايه حاصل از احتمالهاي نمونه گيري
2- تعديل براي بيپاسخي
3- تعديل نسبت نمونه گيرين مرحله اول براي كاهش واريانسهاي مربوط به نمونه گيري از PSUها
4- تعديل نسبت نمونهگيري مرحله دوم براي كاهش واريانسها از طريق كنترل برآوردهاي CPS با برآوردهاي مستقل
5- برآورد مركب از اطلاعات آمارگيري ماههاي گذشته براي كاهش واريانسها استفاده ميكند.
6- تعديل فصلي براي آمارهاي كليدي
طرحهاي آمارگيري نيروي كار اتحاديه اروپا
هدف، بدست آوردن اطلاعاتي در مورد بازار كار و نكات مربوط به آن به كمك مصاحبههاي فردي است.
گستره آمارگيري، همه جمعيت مقيم يعني همه افرادي كه محل ا قامت معمول آنها در قلمرو حكومت كشورهاي اتحاديه اروپاست، ميباشد.
به دلايل فني، ممكن نيست در همه كشورها، جمعيت ساكن در خانوارهاي دستجمعي مثل آسايشگاهها، مدارس شبانه روزي، بيمارستانها، موسسات مذهبي، شبانه روزيهاي كارگري و ... نيز مشمول طرح شوند.
به منظور هماهنگ سازي گستره آمارگيري، نتايج فقط براي جمعيت خانوارهاي معمولي گردآوري ميشوند كه شامل همه افرادي هستند كه طي هفته مرجع، در خانوارهاي آمارگيري شده ساكن بودهاند و افرادي كه براي زمان كوتاهي از خانوار غايب بودهاند (تعطيلات، بيماري، سفرهاي شغلي و ...).
افراد خارج از شمول آمارگيري عبارتند از افرادي كه:
1- معمولا با خانوار ديگري زندگي ميكنند.
2- در خانوارهاي دستجمعي زندگ ميكنند (به ويژه افرادي كه دوره خدمت سربازي را ميگذرانند از جمعيت خانوار معمولي حذف ميشوند و به اعضاي خانوارهاي دستجمعي اضافه ميشوند حتي اگر در طول هفته مرجع در خانوار معمولي خود حضور داشته باشند).
3- افرادي كه مهاجرت كردهاند.
ويژگيهاي نيروي كار هر فرد مصاحبه شده، به وضعيت آن فرد در يك هفته خاص اشاره دارد. هفته مرجع هر كشور عضو اتحاديه اروپا، در نشريه نتايج آمارگيري مربوط به آن كشور، ارائه ميشود.
واحد اصلي اندازه گيري نتايج حاصل از آمارگيري، افراد و خانوارها هستند. تعريف خانوار گاهي از يك كشور به كشور ديگر تفاوت ميكند اما در اكثر موارد، اين اختلافها اثر معني داري روي مقايسه پذيري نتايج ندارند.
اهداف آماري اصلي طرح آمارگيري از نيروي كار، تقسيم جمعيت مربوط به سن كار (15 ساله و بيشتر) به سه گروه دو به دو جامع و ناسازگار (متمايز از هم) يعني: شاغلان، بيكاران و افراد غير فعال و نيز ارائه اطلاعات تفصيلي هر يك از اين طبقات است.
هر يك از پاسخگويان، با توجه به اطلاعات حاصل از پرسشنامه طرح كه اساسا به فعاليت اصلي آنها در طول هفته مرجع مشخصي بر ميگردد، به هر يك از اين سه گروه منتسب ميشوند.
بيشتر سوالات صرفا براي گروههاي منتخب پرسيده ميشود. اين پالايه، مبتني بر اطلاعاتي است كه از قبل دربارهي انواع پاسخهايي كه ميـواند به يك سوال مشخص داده شود، بدست آمده است.
تعريف شاغل و بيكار كه در طرح آمارگيري از نيروي كار اتحاديه اروپا مورد استفاده قرار ميگيرد، كاملا از ضوابط پذيرفته شده در سيزدهمين كنفرانس بين المللي آمارهاي كار تبعيت ميكند.
*يونان*
-طرح آمارگيري نيروي كار يونان مستمر است و برآوردهاي فصلي اند
- پوشش طرح فقط شامل خانوارهاي معمولي است.
- جمعيت ساكن، شامل افرادي هستند كه معمولا در كشور يونان اقامت دارند و كساني كه بيشتر روزها و شبها را آنجا ميگذرانند.
- حجم نمونه، شامل 30000 خانوار است (نسبت نمونه گيري 0/87 درصد)
- مبناي نمونه گيري، سرشماري جمعيت است.
- واحد نمونه گيري، خانوار است.
- طبقه بندي، براساس نواحي ثبتي و درجه شهرنشيني انجام ميشود.
- هر ناحيه، اولين سطح طبقه بندي را تشكيل ميدهد. داخل هر ناحيه، بخشها و شهرها براساس جمعيت و تقسيمات اداري طبقه بندي ميشوند.
- سالونيكا و آتن به ترتيب به 10 و 40 زير طبقه كه بخوبي تعريف شدهاند و به هم پيوستهاند تقسيم ميشوند.
- يك سيستم چرخش شامل 6 مرحله به كار ميرود. هر واحد نمونه گيري براي 6 فصل متوالي در نمونه باقي ميماند.
- در محاسبه برآوردها فقط از وزنهاي متناسب با احتمال نمونهگيري استفاده ميشود و هيچ تصحيحي با استفاده از اطلاعات خارجي انجام نميشود.
- همهي اطلاعات از طريق مصاحبه رو در رو به روش CAPI جمع آوري ميشود.
- نسبت پاسخگويي حدود 90 تا 92 درصد است.
- يك پنجم بيپاسخ ها، مربوط به عدم همكاري است و بقيه در ارتباط با مشكلات مربوط به برقراري تماس با خانوارها استو
*اسپانيا*
- قانون اسپانيا الزامي را براي ارائه اطلاعات در طرح نيروي كار ايجاد نميكند بنابراين مشاركت در طرح اختياري است.
- در اين طرح، برآوردهاي فصلي ارائه ميشود.
- هفتههاي مرجع، به طور يكنواخت در طول كل سال توزيع ميشود، (به جز ماده آگوست).
- جمعيت ساكن در خانوارهاي معمولي، تحت پوشش طرح قرار دارند خدمتكاران، افرادي كه در خانوارهاي دستجمعي زندگي ميكنند و افرادي كه موقتا غايباند از طريق والدينشان كه در خانوار معمولي زندگي ميكنند، مورد آمارگيري قرار ميگيرند.
خارجيها در صورتي كه بيش از يكسال در اسپانيا اقامت (يا قصد اقامت) داشته باشند، آمارگيري ميشوند.
- حجم نمونه 65000 خانوار است. (نسبت نمونه گيري 0/5 درصد)
- طرح دو مرحلهاي با طبقه بندي است.
- واحدهاي اوليه نمونه گيري، بخشهاي سرشماري و واحدهاي ثانويه، واحدهاي مسكوني معمولياند.
- طبقهبندي در هر يك از واحدهاي اوليه براساس تعداد استان و درجه شهرنشيني كلان شهرهاانجام ميشود.
- طبقات حاصل، بر حسب وضعيتهاي عمده اقتصادي اجتماعي جمعيت بخشها ( با استفاده از اطلاعات آخرين سرشماري يا آمارهاي ثبتي شهرداريها) به 6 زير طبقه تقسيم ميشوند.
- يك سيستم چرخش شامل 6 دوره به كار گرفته ميشود. واحدهاي مسكوني براي 6 فصل متوالي در نمونه باقي ميمانند.
- بخشهاي آماري انتخاب شده، تابع الگوي چرخش نيستند اما PSU هاي جديد، برحسب اطلاعات سرشماريها انتخاب ميشوند.
- در هر فصل، خانوارهاي نمونه ساكن در يك ششم بخشهاي نمونه گيري شده با نمونه جديد جايگزين ميشود.
- در هر فصل، با استفاده از پيش بيني جمعيت در گروههاي سني (15 ـ 0 ساله و 16 ساله و بيشتر) و نواحي،برآوردهاي تصحيح ميشوند.
- همه اطلاعات مرحله اول، از طريق مصاحبه به روش CAPI بدست ميآيد. در مرحله دوم و مراحل بعدي، اطلاعات به كمك تلفن با استفاده از روش CATI جمع آوري ميشود.
- نسبت پاسخگويي 91 درصد است. 41 درصد بيپاسخيها مربوط به عدم همكاري استو
*فرانسه*
- مشاركت در طرح اجباري است.
- طرح در بهار هر سال اجرا ميشود و هفتههاي مرجع، در طول يك دوره زماني چهار هفتهاي متمركز ميشود.
- فقط خانوارهاي معمولي مشمول طرح ميشوند. طرح همچنين بخشي از جمعيتي كه در خانوارهاي دستجمعي زندگي ميكنند را پوشش ميدهد.
- جمعيت ساكن شامل افرادي است كه در كشور فرانسه زندگي ميكنند.
- مفهوم خانوار با «خانوار ساكن در واحد مسكوني» يكي تلقي مي شود.
- نمونه، شامل نواحي جغرافيايي از كل فرانسه است. طرح چند مرحلهاي است. واحدهاي نمونه گيري اوليه (PSU) بخشهاي شهري و واحدهاي روستايي هستند.
- حجم نمونه 75000 خانوار است (متوسط نسبت نمونه گيري 0/33 درصد است).
- واحد نمونه گيري نهايي، واحد مسكوني است.
- آمارگيري سالانه، در سه مرحله سازماندهي ميشود. يك سوم اين نمونه هر سال تعويض ميشود.
- هر يك از سه زير نمونه، در سطح جنس و گروههاي سني 5 ساله با استفاده از ارقام جمعيتي در زمان آمارگيري تصحيح ميشوند. روشي به نام روش « نسبت راكينگ» براي تصحيح وزنهاي هر خانوار مورد استفاده قرار ميگيرد. به اين ترتيب كه برآوردهاي طرح با برآوردهاي جمعيتي مستقل براساس جنس و گروه هاي سني 5 ساله تطبيق داده ميشود. اين روشها اين اطمينان را ميدهد كه برآوردهاي حاصل دقيق هستند.
- مصاحبه به روش CAPI يعني روش رو در رو و با كمك كامپيوترهاي قابل حمل، انجام ميشود.
- نسبت پاسخگويي 89/7 درصد است. 35/9 درصد بيپاسخيها مربوط به مواد عدم همكاري است.
*استراليا*
دفتر آمار استراليا، از سال 1960 آمارگيري از نيروي كار را آغاز كرده و تا سال 1977 اين طرح به صورت فصلي در ماههاي فوريه، مارس،اوت و نوامبر و فقط در شهرهاي بزرگ اجرا ميشود از سال 1977 تاكنون اين طرح به صورت ماهانه و ملي اجرا ميشود.
اين طرح، برآوردهاي زماني از نيروي كار مقيم در استراليا را بدست ميدهد. آمارهاي قابل توجه هر ماه عبارتند از:
- برآوردهاي تعداد بيكاران ـ تعداد شاغلين ـ نرخ بيكاري و نرخ مشاركت
- برآوردهاي ويژگيهاي نيروي كار اعضاي خانوار
اين برآوردها به صورت ماهانه منتشر ميشوند.
آمارگيري نيروي كار، به صورت نمونه گير چند مرحلهاي منطقهاي از خانوارهاي معمولي (حدود 35000 خانه، آپارتمان و ...) و يك نمونه از خانوارهاي غير معمولي (هتل، متل و ...) كه جمعا حدود 0/5 درصد از جمعيت استراليا را پوشش ميدهد انجام ميشود.
آمارگيري، در طول دو هفته كه از دوشنبه بين ششم تا دوازدهم هر ماه شروع ميشود انجام و اطلاعات هفته قبل از مصاحبه اخذ ميشود. خانوارهاي انتخاب شده به مدت 8 ماه در نمونه باقي ميمانند. طرح آمارگيري نيروي كار، شامل همه افراد 15 ساله به بالا به غير از نيروهاي دائمي ارتش، ديپلماتها، اتباع خارجي و مستشاران نظامي است.
اطلاعات، توسط مصاحبه گران آموزش ديده، با استفاده از روش مصاحبه حضوري و تلفني بدست ميآيد. اطلاعات هر خانوار، از طريق يك فرد بزرگسال همان خانوار جمع آوري ميشود.
براي اطمينان از اين كه هر فرد به يك خانوار متعلق است و در نتيجه يك شانس براي انتخاب شدن دارد قواعد پوشش به كار ميرود.
مصاحبه گران، دورههاي آموزشي در خصوص روش مصاحبه را ميگذارنند و از آنها خواسته ميشود فقط سوالاتي را بپرسند كه در پرسشنامه وجود دارد (براي سازگاري روش در همه مصاحبهها). دستورالعملهايي براي تشريح سوالات در رابطه با اهداف آمارگيري نيزبه مصاحبهگران داده ميشود.
در آوريل 2001، دفتر آمار استراليا پرسشنامه جديد نيروي كار را طراحي نمود. از ابتداي شروع آمارگيريهاي ماهانه از فوريه 1978، اين اولين بار بود كه پرسشنامه به طور اساسي طراحي مجدد شد.
اين طراحي مجدد، به منظور انعكاس بهتر تغييرات بازار كار صورت گرفت. در اين طراحي مجدد، بخش كوچكي از تعاريف، اصلاح و بخشهاي ديگري نيز براي افزايش دقت و سازگاري سوالات، اضافه شد. به طور كلي، در اين طراحي مجدد، از توصيههاي ILO تبعيت شده است.
در ماههاي فوريه، مارس،اوت و نوامبر، از پرسشنامه اصلي طرح استفاده ميشود اما براي بقيه ماهها، از پرسشنامه خلاصه شدهاي استفاده ميشود كه شامل اطلاعات مربوط به اشتغال ناقص، شغل و رشته فعاليت، تغيير شغل و جزييات آخرين شغل براي بيكاران نيست.
آمارگيري نيروي كار از هر فرد بزرگسالي كه به طور معمول قادر به پاسخگويي سوالات مربوط به اعضاي خانوار باشد انجام ميشود.
روش معمول جمع آوري اطلاعات، مصاحبه است كه از طريق حضوري، كامپيوتري و در اكثر موارد تلفني با يك فرد بزرگسال عضو خانوار انجام ميشود فرآيند پيگيري بيپاسخ بسيار مهم است.
آمارگيري، با استفاده از طرح نمونهگيري احتمالي با انتخاب نمونه از نمونه پايه آمارگيري جمعيت كه از چارچوب آمارگيري جمعيت بدست ميآيد انجام ميشود.
اين چارچوب، از دو بخش واحدهاي مسكوني خانوارهاي معمولي و چارچوب اقامتگاههاي ويژه تشكيل شده است.
چارچوب مربوط به خانوارهاي معمولي ساكن فهرستي از حوزههاي سرشماري در استراليا است كه تقريبا به تعداد 34000 حوزه ميباشد. هر حوزه حدود 250 واحد مسكوني را شامل ميشود. براي بيشتر نواحي، اين حوزهها همان PSU ها هستند. در نواحي كم جمعيت PSUها از گروهي از حوزههاي هم جوار تشكيل ميشوند تقريبا 31000 PSU در چارچوب وجود دارد.
چارچوب اقامتگاههاي ويژه فهرستي از اقامتگاههاي ويژه است كه از درون آنها نمونه انتخاب ميشود. اين امكانها، موسساتي هستند كه امكان زندگي كوتاه مدت را براي گروهي از افراد فراهم آورده و اغلب امكانات غذايي مشترك را فراهم ميكنند.
اين مكانها شامل هتلها، متلها، مهمانسراها، بيمارستانها، اماكن مذهبي، موسسات آموزشي با امكانات زندگي، زندانها، خانههاي شبانه روزي، پاركها و ... ميباشد. اين چارچوب هم چنين داراي اطلاعاتي درباره متوسط زمان اشغال هر اقامتگاه ويژه است.
در چارچوب اول، PSUها براساس جمعيت ساكن و ويژگيهاي اجتماعي ـ اقتصادي به 312 طبقه تقسيم ميشوند.
نمونه پايه آمارگيري، شامل نمونهاي از PSUها و اقامتگاههاي ويژه از چارچوب آمارگيري جمعيت است. بيشتر آمارگيرهاي خانوار، با استفاده از زير نمونههاي انتخاب شده از اين نمونه پايه انجام ميشود.
براي انتخاب نمونه از خانوارهاي معمولي ساكن، از يك طرح نمونه گيري سه مرحلهاي استفاده ميشود: در مرحله اول، نمونهاي از PSUها انتخاب ميشود. در مرحله دوم بلوكهاي نمونه درون هر PSU نمونه انتخاب ميشود. در مرحله سوم واحدهاي مسكوني درون بلوكهاي نمونه انتخاب ميشود.
براي اقامتگاههاي ويژه، يك نمونه سيستماتيك از اقامتگاههاي ويژه با احتمال متناسب با بزرگي، انتخاب ميشود. متوسط زمان اشغال اين اقامتگاهها به عنوان «اندازه بزرگي» به كار ميرود.
دفتر آمار استراليا هر پنج سال يكبار، براي اطمينان از اين كه نمونههاي آمارگيري خانوار، توزيع جمعيتن استراليا را به دست منعكس ميكنند، نمونه پايه آمارگيري جمعيت را با استفاده از دادههاي آخرين سرشماري نفوس و مسكن، مجددا انتخاب ميكند.
استفاده از كسر نمونه گيري ثابت در تعيين نمونههاي جديد، براي آمارگيريهايي مانند آمارگيري نيروي كار سبب ميشود كه با افزايش جمعيت، تعداد انتخابها نيز افزايش يابند. از طرفي با افزايش نمونه، هزينه عمليات نيز افزايش مييابد، براي جبران اين مساله، كسر نمونه گيري در هر انتخاب مجدد نمونه پايه كاهش مييابد.
برآوردهاي آمارگيري خانوار، معمولا با استفاده از روش برآورد واسنجي و پس از اصلاح وزنها براساس بيپاسخي، محاسبه ميشوند.
*تركيه*
از ابتداي برنامه توسعه 5 ساله تركيه، اطلاعات مربوط به جمعيت فعال اقتصادي و اجزاء آن به صورت محدود از طريق سرشماريهاي جمعيت كه هر 5 سال يكبار اجرا ميگرديد جمع آوري ميشد. از سال 1966 اطلاعات بيشتري از طريق طرحهاي نمونه گيري نيروي كار بين دو سرشماري جمع آوري ميشود. اما دادههاي حاصل از اين طرحها ناقص بوده و براحتي قابل مقايسه در طول زمان نيست. هب همين دليل نياز به يك طرح نيروي كار جهت ارائه يك تصوير منظم در برنامه آمار ملي بود.
از اين رو در سال 1988 با همكاري UNDP و با مديريت فني سازمان بين المللي كار (ILO) طرح نيروي كار طراحي و به صورت 6 ماهه اجرا شد. طرح با استفاده از شيوه نمونه گيري احتمالي، كليه مناطق روستايي و شهري را پوشش داده و از يك پرسشنامه مبسوط استفاده ميكرد.
طرح بازنگري شده با استفاده از آخرين استانداردهاي بين المللي ILO در سيزدهمين كنفرانس بين المللي آمار 1982 و با تمركز بر جمعيت فعال اقتصادي، اشتغال، بيكاري و اشتغال ناقص طرحي شده بود. اين طرح به جهت ا يجاد قابليت مقايسه زماني و بين المللي داراي برتري بود. طرح در سالهاي بعدي نيز مورد بازنگري قرار گرفت و تغييراتي در آن داده شد.
پرسشنامه طرح در حال حاضر از چهار بخش تشكيل شده است:
1- خصوصيات جمعيتي اعضاي خانوار
2- سوالات مربوط به شاغلان
3- سوالات مربوط به بيكاران و جمعيت غيرفعال
4- سوالات مربوط به شغل قبلي
مفاهيم پوشش داده شده: اشتغال، بيكاري، ساعت كار، بخش غير رسمي، دوره بيكاري، كارگران نااميد، كارگران فصلي، فعاليت اقتصادي، شغل، وضع شغلي، وضع زناشويي و ...
تمام مناطق جغرافيايي در تركيه، در انتخاب نمونه پوشش داده شدهاند. سكونتگاه هاي با جمعيت 20001 نفر و بيشتر، به عنوان مناطق شهري و سكونتگاههاي با جمعيت 20000 نفر و كمتر، به عنوان مناطق روستايي محسوب ميشوند.
تمام خانوارهاي معمولي كه اعضاي آنها شهروند تركيه هستند بجز ساكنان مدارس، خوابگاهها، شيرخوارگاهها، سراي سالمندان، بيمارستانهاي خاص، سربازخانه ها، تحت پوشش طرح قرار دارند.
آخرين هفته اكتبر (هفته تقويمي، شروع از دوشنبه پايان يكشنبه) به عنوان هفته مرجع استفاده شده است.
طرح از اول نوامبر طي 15 روز اجرا شده است. همه اطلاعات جمع آوري شده از طريق مصاحبه حضوري با كمك كامپيوترهاي قابل حمل انجام شده است.
آموزش پرسنل در خصوص چگونگي تكميل پرسشنامه در مركز موسسه آمار انجامن شده است و همان آموزش در مناطق مختلف در طي دو روز انجام شده است.
طرح فصلي است و از يك نمونه پايه براي 5 سال استفاده ميكند.
برآوردهاي سالانه براي كل تركيه، شهري / روستايي 7 ناحيه جغرافيايي و 9 مركز استان ارائه ميشود. برآوردهاي فصلي براي كل تركيه و شهري / روستايي ارائه ميشود. از يك الگوي چرخش براي دستيابي به اهداف زير استفاده ميشود.
• برآوردهاي فصلي براي كل تركيه و شهري / روستايي
• اندازه گيري تغييرات بين فصول متوالي
• تلفيق نتايج فصلي براي بدست آوردن برآوردهاي سالانه
• اندازه گيري تغييرات بين سالهاي متوالي
چارچوب طرح، آدرس واحدهاي مسكوني از سرشماري سال 1995 است.
از اين چارچوب، ابتدا يك چارچوب در سطح خيابان ايجاد شد (با تجمع واحدهاي مسكوني هر خيابان) كه شامل تعداد خانوار ساكن آن خيابان هم ميشد. خيابانها با نحوي ادغام يا تجزيه شدند كه بلوكهايي با متوسط 100 خانوار حاصل شود. در مرحله اول نمونه گيرين در نقاط شهري اين بلوكها انتخاب شدند. در نقاط روستايي ، آبادي واحد نمونه مرحل اول بود.
روش نمونه گيري، دو مرحلهاي خوشهاي با طبقه بندي شامل 8 زير نمونه است.
در نقاط شهري، چارچوب شامل خوشههاي تقريبا 100 خانواري است. PSU هاي نمونه شهري به روش سيستماتيك، با شانس مساوي، انتخاب ميشوند.
در نقاط روستايي، PSU آبادي يا بخشي از آبادي است. آباديهاي بزرگ به خوشههايي تقسيم ميشوند كه خود يك PSU است. واحد نمونه گيري مرحله دوم آدرسها است كه به صورت سيستماتيك و يا احتمال مساوي انتخاب ميشوند به اين ترتيب احتمال انتخاب ميشوند سپس خانوارهاي آبادي نمونه با احتمال متناسب با عكس اندازه بزرگي آبادي انتخاب ميشوند تا نسبت نمونهگيري كلي يكسان شود.
آبادي هاي كوچك به روش سيستماتيك و با توجه با شانس انتخاب كلي در آباديهاي ديگر انتخاب ميشوند و كليه خانوارهاي آن در نمونه قرار ميگيرند (طرح در اينجا يك مرحلهاي است). پس از بررسي واريانس و اثرات طرح در سالهاي قبل، افزايش حجم نمونه به 20000 خانوار براي هر فصل ضروري تشخيص داده شد. براي كنترل خطاي غير نمونه گيري (با توه به تجربيات قبلي و شرايط فعلي)، درصدي به نمونه اضافه شده است. همچنين 10% براي جبران بيپاسخي به حجم نمونه اضافه ميشود كه نهايتا 22000 تا 23000 نمونه در هر فصل آمارگيري ميشود.
براي طبقه بندي چارچوب ابتدا نواحي جغرافيايي (7 ناحيه) و شهري / روستايي در نظر گرفته شده است. علاوه بر ان مراكز استانها هر كدام يك طبقه جدا هستند. هر ناحيه نيز مجددا به سه طبقه جمعيتي با اندازه مساوي تقسيم ميشود. مرز طبقات در نواحي مختلف يكسان نيست.
براي انتخاب نمونه، PSUهاي نمونه به 8 زير نمونه تقسيم ميشوند (براي الگوي چرخش). هر كدام از زير نمونه هاي شامل 172 PSU است. براي كل 5 سالي كه از اين نمونه پايه استفاده ميشود، 25 زير نمونه وجود دارد. يعني در مجموع براي 5 سال، 4300 PSU انتخاب ميشود. در هر دوره آمارگيري، 8 زير نمونه يعني 1372 PSU فعال ميشوند.
در هر PSU نمونه تعدادي آدرس انتخاب شده كه تعداد آن با توجه به f2 (نسبت نمونه گيري در خوشهها) تعيين ميشود. آدرسهاي انتخاب شده به دو قسمت A و B تقسيم ميشوند. در هر مرحله فقط يك قسمت از آدرسها در نمونه قرار ميگيرد. الگوي چرخش بر اي اساس تعيين ميشود.
وزن دهي برآوردها، شامل وزنهاي طرح، وزن دهي براي بيپاسخي و وزنهاي كنترل خارجي و در نهايت محاسبه ضريب تعميم كلي است.
*طرحهاي آمارگيري نيروي كار كشورهاي اروپاي شرقي*
جمعيت مورد سنجش، كليه افراد 15 ساله يا بيشتر است. اين جمعيت به سه گروه شاغلان، بيكاران و جمعيت غير فعال تقسيم ميشوند.
به طور كلي آمار و اطلاعات از پاسخگوياني كه در سه گروه بالا واقع شدهاند جمع آوري ميشود. جمع آوري اطلاعات در رابطه با فعاليت اقتصادي طي هفته مرجع خاص، از طريق تكميل پرسشنامه انجام ميشود.
اكثر سوالات براي گروههاي منتخب جمع آوري ميشود. وجود پالايه ها مشخص ميكند كه چه افرادي به چه سوالاتي بايد پاسخ دهند.
تعاريف اشتغال و بيكاري مورد استفاده در طرح نيروي كار كشورهاي اروپاي شرقي، منطبق بر تعاريف و مفاهيم ارائه شده توسط سازمان بين المللي كار كه در سيزدهمين كنفرانس بين المللي آمارشناسان نيروي كار بهنگام شده است ميباشد.
از 10 كشور اروپاي شرقي:
- فقط يك كشور خانوارهاي دستجمعي را پوشش ميدهد.
- شش كشور نتايج را فصلي، 3 كشور دوبار در سال و يك كشور سالانه ارائه ميكنند.
- در كشورهايي كه نتايج فصلي دارند، هفته مرجع عمدتا در طول سال پراكنده است (4 مورد). در مجارستان هفتهاي مشخص در هر ماه است. در لهستان هفته مشخص در ماه وسط هر فصل است.
- طرح نمونه گيري عمدتا دو مرحلهاي است (7 كشور). در 9 كشور، طرح با استفاده از طبقه بندي است و فقط يك كشور اصلا طبقه بندي ندارد.
- چارچوب طرح در 6 كشور، سرشماري جمعيت و 4 كشور، اطلاعات ثبتي است.
- متغيرهاي طبقه بندي، ناحيه جغرافيايي، شهري/ روستايي، ويژگي هاي اجتماعي اقتصادي است.
- الگوي چرخش براي كشورهايي كه برآورد فصلي دارند، 2-1-3، 5 فصل متوالي، 2-2-2 و 6 فصل متوالي است.
- پس طبقه بندي (استفاده از وزنهاي كنترل خارجي) در همه كشورها استفاده ميشود (برحسب ناحيه، گروههاي سني، جنس، شهري/ روستايي) و حداقل از گروه هاي سني و جنس براي پس طبقهبندي در همه كشورها استفاده ميشود.
خلاصهاي از ويژگيهاي طرح نمونهگيري چند كشور منتخب از اروپاي شرقي به شرح زير است:
*جمهوري چك*
PSUها حوزههاي سرشماري هستند كه به روش PPS انتخاب ميشود (متناظر با تعداد واحد مسكوني).
كل كشور به 77 طبقه تقسيم ميشود (پايتخت خود يك طبقه است).
تعداد نمونه، 26000 واحد مسكوني است.
الگوي چرخش: خانوارها 5 فصل متوالي آمارگيري ميشوند. در هر فصل يك پنجم از 5300 حوزه نمونه جايگزين ميشود، دادهها برحسب گروههاي سني مردان و زنان (12 گروه سني) وزن دهي ميشوند.
*مجارستان*
چارچوب: فهرست بهنگام شده سرشماري جمعيت 1990
طرح: چند مرحلهاي با طبقه بندي
PSU: حوزه سرشماري
SSU: مناطق مسكوني با جمعيت 15000 يا بيشتر
USU: واحد مسكوني
براي هر SSU، ليست آدرسهاي واحدهاي مسكوني موجود است. براي هر فصل از هر SSU سه منطقه انتخاب ميشود. در هر ماه يكي از اين مناطق آمارگيري ميشود به اين ترتيب در يك فصل، در زمانهاي مختلف به نمونهها مراجعه ميشود. پس از انتخاب واحدهاي مسكوني نمونه، همه خانوارهاي ساكن در آن آمارگيري ميشوند.
متغيرهاي طبقه بندي: واحدهاي جغرافيايي، اندازه مناطق مسكوني و نوع ناحيه (مركز شهر، حومه و ...) است.
الگوي چرخش: هر خانوار 6 فصل متوالي آمارگيري ميشود و بعد از آن نمونه را ترك ميكند.
وزن دهي برآوردها: در مرحله اول، طبق اصول نمونه گيري و طرح نمونه گيري وزنها محاسبه يمشوند (تعديل نشده) و براي هر طبقه يك وزن واحد، كه عكس نسبت نمونه گيري آن طبقه است محاسبه ميشود. در مرحله دوم براساس اطلاعات بهنگام شده سرشماري با روش پس طبقهبندي وزنها تعديل ميشود. (20 ناحيه جغرافيايي، جنس و 10 گروه سني) وزنهاي تعديل شده براي خانوارها و افراد هر واحد مسكوني يكسان است.
*لهستان*
چارچوب: تركيبي از اطلاعات ثبتي و سرشماري جمعيت و هر سال هم بهنگام ميشود.
نمونه گيري: دو مرحلهآي با نسبت يك دو هزارم در نقاط شهري و يك و 1818 در نقاط روستايي
PSU: خوشه سرشماري شامل چند حوزه آماري كه به 49 منطقه تقسيم ميشود.
SSU: واحد مسكوني
درهر PSU نمونه، 8 واحد مسكوني نمونه در روستاها و شهرهاي كوچك و 5 تا 8 واحد مسكوني نمونه در شهرهاي بزرگ انتخاب ميشود.
انتخاب نمونه: PSUها به روش PPS و متناظر با تعداد واحد مسكوني (نمونه سيستماتيك از ليستي كه به تصادف sort شده) و SSU ها به روش تصادفي ساده انتخاب ميشوند.
الگوي چرخش: به هر خانوار 4 فصل (با دو فصل فاصله) مراجعه ميشود (الگوي 2-2-2) نمونههاي هر فصل 4 دسته ميشوند كه از هم مستقل انتخاب شدهاند. در هر فصل دو دسته از نمونهها در فصل قبل هم بودهاند و مجددا آمارگيري ميشوند. دسته سوم براي اولين بار وارد شده و دسته چهارم يك سال قبل آمارگيري شده است.
وزن دهي برآوردها: تعديل برآورد براي بيپاسخي انجام ميشود. با استفاده از روش برآورد نسبتي، تعديلهاي جمعيتي انجام يمشود. 48 سلول پس طبقه بندي دارند (جنس 12 گروه سني و مناطق شهري/ روستايي) ضريب تعميم نهايي از حاصل ضرب ضرايب تعميم نمونه و تعديلهاي جمعيتي و تعديل بيپاسخي بدست ميآيد.
*روماني*
طرح نمونهگيري دو مرحلهاي است. واحد مرحله اول، نواحي جغرافيايي است كه به روش PPS (متناسب با تعداد جعمعيت ساكن) انتخاب ميشوند. واحد مرحله دوم، خوشههايي شامل 3 واحد مسكوني است كه به روش سيستماتيك انتخاب ميشوند.
الگوي چرخش: هر واحد مسكوني، در دو فصل متوالي آمارگيري ميشود دو فصل نمونه را ترك ميكند و دو فصل ديگر مجددا وارد ميشود. پس هر خانوار 4 بار آمارگيري ميشود (الگوي 2-2-2)
وزن دهي برآوردها: هر واحد مسكوني، يك شانس انتخاب دارد كه عكس آن وزن اصلي طرح است. همه افراد هر واحد مسكوني، وزن يكساني دارند. براي تعديل مصاحبه نشده است (5% ـ 4% عدم پاسخ واحد مسكوني) وزنهاي واحدهاي داراي پاسخ براساس تعداد بيپاسخي تعديل ميشود. باين ترتيب وزنهاي مرحله اول (وزنهاي اصلي) براي هر واحد مسكوني تعديل ميشود.
با توجه به اينكه توزيع سني جنسي و ناحيهاي نمونه با توزيع آن در جامعه متفاوت است و با توجه به وابستگي شديد توزيع جمعيتي با ميزان مشاركت نيروي كار و ساير آمارهاي مربوط در نمونه استفاده از توزيع جمعيتي به عنوان وزن براي تصحيح برآوردگرها بسيار مفيد است و تاثير تغيير پذيري نمونه را كاهش ميدهد به اين منظور، هر ساله توزيع جمعيتي بهنگام ميشود (با روشهاي جمعيتي و اطلاعات سرشماري) و براساس آن برآوردها تعديل شود. اين تعديل براساس اعمال وزنهايي در سطح ركوردهاي افراد نمونه انجام ميشود به نحوي كه برآوردهاي سازگار با جمعيت و ساختار آن حاصل شود. تعداد پس طبقات 15 گروه سني، جنسي و شهري / روستايي است.
ضريب تعميم نهايي، از حاصل ضرب ضرايب تعميم (عكس شانس انتخاب، تعديل بيپاسخي و تعديل نسبتي) به دست ميآيد.
*چكسلواكي*
طرح نمونه گيري، دو مرحلهاي با طبقه بندي است. تعداد طبقات 79 طبقه است. واحد نمونه گيري مرحله اول، شهرداريها (PSU) و واحد نمونه گيري مرحله دوم، واحد مسكوني (USU) است. در هر ناحيه شهرداري، 5 واحد مسكوني نمونه انتخاب ميشود.
نسبت نمونه گيري: 0/6 درصد
در هر فصل 20 درصد نمونهها جايگزين ميشوند هر واحد مسكوني براي 5 فصل متوالي در نمونه باقي ميماند.
وزن دهي برآوردها: از روش پس طبقهبندي براي تعديل وزنها استفاده ميشود ( 14 گروه سني، جنس و 8 ناحيه جغرافيايي). وزنها براي 4 فصل يك سال ثابت است، اما قرار است در آينده با تهيه برآوردهاي فصلي ساختار جمعيت، وزنها براي برآوردهاي هر فصل مجددا محاسبه شوند.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بیاحترامی به اشخاص، قومیتها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزههای دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر میشود.
نظرات