مراسم يادبود عنايت‌الله رضا عصر روز گذشته (يكشنبه، 27 تيرماه) در پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي برگزار شد.
به گزارش خبرنگار بخش فرهنگ و ادب خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، ناصر تكميل همايون - استاد علوم اجتماعي و تاريخ و عضو هيأت علمي پژوهشگاه علوم انساني - در اين مراسم گفت: يكي، دو ماه گذشته براي اعضاي پژوهشگاه علوم انساني، ماه‌هاي غمناكي بود. چندي پيش براي عرض تسليت درگذشت دكتر حق‌شناس به اين‌جا آمديم، سپس ديري نگذشت دكتر دربندي از دنيا رفت و اينك براي فقدان دكتر رضا دور هم جمع شده‌ايم. همه‌ي اين افراد از اصحاب فرهنگ و بزرگان علم بودند.
او با بيان تاريخچه‌اي از زندگي عنايت‌الله رضا و فراز‌ونشيب‌هايي كه از سر گذراند و اين‌كه چگونه وارد حزب توده شد و سپس از آن روي گرداند، اظهار كرد: عنايت‌الله رضا افسون‌زده‌ي حق، آزادي، عدالت و نجات مظلومان از سلطه‌ي زورگويان بود و همين امر او را به بي‌خانماني و هجران گرفتار كرد.
تكميل همايون افزود: رضا در فرهنگ خودي ريشه دارد. او باپشتكار، توانمند، قادر و كنجكاو بود و سرانجام با هوشمندي و درايت خود توانست از همه‌ي دام‌هايي كه برايش پهن شده بود، رهايي يابد و به خانه‌ي ابدي خود، ايران، بازگردد.
او در ادامه گفت: رضا مدت 20 سال در اتحاد جماهير شوروي سوسياليستي بود و اوايل فكر مي‌كرد كه در مدينه‌ي فاضله است؛ ولي بعدها متوجه شد كه اين‌طور نيست.
اين استاد دانشگاه سپس توضيحاتي درباره‌ي روند كار علمي و پژوهش‌ها و تحقيقات عنايت‌الله رضا در زمينه‌ي ايران‌شناسي و ترك‌شناسي ارائه كرد و گفت: تحقيقاتي كه رضا در اين زمينه انجام داده و كتاب‌هايي كه منتشر كرده، كم‌نظير است.
به گفته‌ي او، نداشتن تعصب، شجاعت در بيان اشتباهات و شك در تمام مسائل از ويژگي‌هاي بارز رضا بود، همچنين چرا گفتن به همه چيز از ويژگي‌هاي برجسته‌ي وي بود كه خوب است ما نيز اين خصيصه را بياموزيم.
محمدتقي راشد محصل - استاد دانشگاه - نيز در سخناني گفت: پژوهشگاه در چند سال اخير به سوگ بسياري از همكاران نشسته است و از اين حيث آسيب‌هاي معنوي فراواني ديده؛ ولي در دو ماه اخير از اين رهگذر، زيان‌هاي جبران‌ناپذير بيش‌تري يافته است.
او افزود: آخرين فقدان تأسف‌انگيز كه براي همه‌ي همكاران، مايه‌ي تأثر فراوان است، درگذشت مؤلف و مترجم گرانقدر، استاد عنايت‌الله رضاست.
راشد محصل اظهار كرد: از خدمات علمي و فرهنگي 50ساله‌ي استاد رضا در اين مجال كوتاه نمي‌توان سخن گفت؛ چرا كه ابعاد كار استاد بسيار گسترده است.
او افزود: تسلط استاد رضا بر مسائل فرهنگي و زباني ايران، بويژه كشورهاي آسياي مركزي و قفقاز در كم‌تر پژوهشگر ايراني ديده مي‌شود.
به گفته‌ي اين عضو پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي، عنايت‌الله رضا در كار ترجمه استادي و مهارت كامل داشت، استوار و متين مي‌نوشت؛ ولي در عين حال انتقاد هم مي‌كرد و از ياد‌كرد خطاهاي نويسندگان غفلت نمي‌كرد.
او كتاب «شهرهاي ايران در روزگار پارتيان و ساسانيان» دكتر عنايت‌الله رضا را از آثار ارزشمند در حوزه‌ي ايران‌شناسي عنوان كرد و گفت: جامعه‌ي علمي ما به خلأيي دچار شده است كه به سادگي پرنخواهد شد.
راشد محصل گفت: رضا با همه‌ي شايستگي كه داشت، هيچ‌گاه ادعاي استادي نداشت. در كار علمي دقت و وسواس داشت و تا صحت گفتاري بر او معلوم نمي‌شد، آن را به زبان نمي‌آورد و يا نمي‌نوشت.
به گفته‌ي اين پژوهشگر، عنايت‌الله رضا مرجعي بود كه هركس مي‌توانست به سهم خود از آن بهره‌اي بگيرد.
محسن خليجي - استاد دانشگاه - هم درباره‌ي تحقيقات تاريخي استاد رضا و كتاب «آذربايجان و ايران» او سخن گفت.
به گفته‌ي خليجي، عنايت‌الله رضا در اين كتاب نشان مي‌دهد كه چقدر به تماميت ارضي كشورش علاقه دارد و چه دغدغه‌ي شور‌انگيزي در داخل وجودش در اين‌باره مي‌گذرد.
اين عضو پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي افزود: رضا در اين كتاب با دقت و وسواس خاصي مسائل را موشكافي مي‌كند و به نظر من در ميان 10 - 12 اثري كه در اين زمينه چاپ شده، ويژگي كار رضا چشم‌گير‌تر است و آن را از بقيه متمايز مي‌كند.
او اظهار كرد: رضا در تحقيقات خود بسيار توجه دارد كه يك حقيقت تاريخي را بيان كند و در عين حال درنظر دارد كه جنبه‌هاي علمي را فداي علاقه و تعصب خود نكند.
به گفته‌ي خليجي، براي كامل شدن اين كتاب، رضا تحقيقات گسترده‌اي در زمينه‌ي جغرافيا، مردم‌شناسي، زبان‌شناسي و اقوام انجام مي‌دهد.
او اظهار كرد: پروفسور رضا كاري را انجام داد كه ارتش و سپاه ما در دوران جنگ انجام دادند. اگر آن‌ها وحدت و تماميت ارضي كشور را با خون خود حفظ كردند، عنايت‌الله رضا با قلم و فكر خود اين كار را انجام داد.
اين استاد دانشگاه گفت: كشوري استوار و مقاوم است كه دانشمندان و محققان اين‌چنيني داشته باشد كه عمليات جهادي و دفاعي را براي سپاهيان و ارتشيانش انجام دهند. اين كار بزرگي است كه رضا انجام داده و ايران به‌وسيله‌ي همين افراد تا به حال، ايران باقي مانده است.
به گفته‌ي او، ايران كشوري بود كه كساني از شمال و كساني از جنوب و كساني از شرق و غرب به آن چشم داشتند؛ ولي در هر شرايطي و در برابر هر هجومي، ايران باقي ماند؛ چون به وسيله‌ي رزمندگان علمي و جهادي خود وحدت و يگانگي‌اش را حفظ كرد.
در ادامه، سعيد فيروز‌آبادي - مترجم و از اعضاي پژوهشكده‌ي ادبيات پژوهشگاه علوم انساني - گفت: رضا سال‌هاي سال با گروه فرهنگ خاورشناسان همكاري داشت؛ گروهي كه شرح حال همه‌ي ايران‌شناسان را گرد‌آوري و آثار آن‌ها را ترجمه مي‌كند.
او افزود: اين گروه بخش مغفول‌مانده‌اي داشت كه با آمدن دكتر رضا برطرف شد و آن بخش، بخش ايران‌شناسان اتحاد جماهير شوروي سابق بود؛ چرا كه به دليل سياست پرده‌ي آهنين، دسترسي به آثار و نويسندگان‌شان مشكل بود.
به گفته‌ي فيروز‌آبادي، رضا دريچه‌اي را به بخش ايران‌شناسي باز كرد؛ بخشي كه بسيار وسيع و گسترده است.
اين استاد دانشگاه فروتني را از ويژگي‌هاي بارز شخصيت استاد رضا عنوان كرد كه هميشه در ذهن او ماندگار خواهد ماند.
همچنين سيدسجاد علم‌الهدي - رييس پژوهشكده‌ي اقتصاد پژوهشگاه علوم انساني - در اين مراسم درباره‌ي شخصيت و ويژگي‌هاي رضا سخن گفت.
به گفته‌ي او، يكي از آفت‌هايي كه جامعه‌ي علمي كنوني را گرفتار كرده، اين است كه به اخلاق علمي كم‌توجه شده‌ايم. مسأله‌ي علم و مفاهيم علمي را مي‌توان در كتاب‌ها و مقالات يافت؛ ولي مسأله‌اي كه كم‌تر به آن توجه مي‌شود، تربيت دانشجوياني با اخلاق علمي است.
علم‌الهدي اظهار كرد: در جلسات معدودي كه در خدمت استاد رضا بودم، چيزي كه از او آموختم، ادب در گفتار و رفتار، تواضع در علم و به راحتي ندانستن خود را ابراز كردن بود.
او افزود: رضا از جمله شخصيت‌هايي بود كه اين مشي شخصيتي را داشت كه علم در وجودش استقرار پيدا كرده بود.
رييس پژوهشكده‌ي اقتصاد پژوهشگاه علوم انساني تصريح كرد: آن تعبيري كه درباره‌ي فقدان يك عالم به كار مي‌رود، بايد درباره‌ي فقدان شخصيت‌هايي چون پروفسور رضا به كار رود.
او افزود: مسير زندگي دكتر رضا نشان‌دهنده‌ي مسير جست‌وجوگري حقيقت است.
علم‌الهدي ابراز اميدواري كرد، برگزاري جلسات نكوداشت بهانه‌اي شود براي آشنايي نسل جوان ما با استادان ما و اخلاق علمي درست.
او در پايان تصريح كرد: رضا از جمله افراد خوشبختي بود كه توانست در مسير پرخطري كه در طول زندگي‌اش طي كرد، به سلامت به سرمنزل مقصود برسد.
در اين مراسم پيام تسليت سيدكاظم موسوي بجنوردي - رييس مركز دايرة‌المعارف بزرگ اسلامي - و همچنين متن تسليت احمد سميعي گيلاني به نمايندگي از دوستان و نزديكان عنايت‌الله رضا خوانده شد.
انتهاي پيام
نظرات