درحالي با راه‌اندازي ميدان آغاجاري، تعداد مياديني كه تزريق گاز در آنها انجام مي‌شود به 10 ميدان و هم‌اكنون ميزان تزريق گاز به روزانه 110 ميليون متر مكعب رسيده كه براساس پيش‌بيني‌هاي انجام شده در برنامه 20 ساله توسعه، براي افزايش ضريب بازيافت از ميادين نفتي، نياز به تزريق تا سال 1396 روندي صعودي خواهد داشت و به روزانه بيش از 270 ميليون مترمكعب خواهد رسيد.

به گزارش خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، در اين زمينه درحال حاضر ميزان تزريق به ميدان آغاجاري حدود 20 ميليون متر مكعب در روز است كه با تكميل طرح به روزانه 50 ميليون متر مكعب گاز و همچنين توسعه ديگر طرح‌هاي موجود تزريق گاز، در مجموع ميزان گاز تزريقي تا پايان سال به ميادين نفتي به روزانه 160 ميليون متر مكعب افزايش پيدا خواهد كرد؛ در اين زمينه همچنين به‌منظور افزايش ميزان ضريب برداشت نفت از ميادين دريايي، هم اينك روزانه 400 تا 500 هزار بشكه آب به آن‌ها تزريق مي‌شود.

در اين زمينه چندي پيش عبدالمحمد دلپريش ـ مدير برنامه‌ريزي تلفيقي شرکت ملي نفت ايران ـ متوسط تزريق گاز طبيعي به ميادين نفتي را در سال گذشته روزانه بيش از 80 ميليون متر مکعب اعلام کرده و به ايسنا گفته بود كه اين کار که به منظور صيانت از مخازن و افزايش فشار آنها انجام مي‌شود و افزايش ضريب بازيافت را به همراه دارد، با راه اندازي تاسيسات آغاجاري بيشتر نيز خواهد شد.

همچنين در سال گذشته غلام‌حسين نوذري - وزير نفت - تاكيد كرده بود كه برنامه وزارت نفت تا سال 2025 تزريق روزانه 310 ميليون متر مكعب گاز به مخازن نفتي است؛ در اين خصوص براساس برنامه چهارم، تزريق روزانه 97 ميليون متر مكعب گاز درنظر بوده كه درحال حاضر حدود 88 ميليون متر مكعب به مخازن تزريق مي‌شود كه به‌دليل سرماي سال گذشته، برنامه تزريق گاز به تاخير افتاده است.

ازسوي ديگر وي گفته بود كه با معادله‌هايي كه در حال حاضر پيش‌بيني شده است، اگر ميزان تزريق تا 400 ميليون متر مكعب در روز نيز افزايش پيدا كند، از مجموع 28 تريليون متر مكعب گازي كه به عنوان ذخيره داريم، فقط 6.6 تريليون متر مكعب آن تزريق مي‌شود كه همين ميزان نيز قابل بازيافت خواهد بود.

براساس اين گزارش، تزريق گاز به مخازن نفتي پيش از انقلاب با تزريق به مخزن هفتگل شروع شد و تا ابتداي سال 1384 تعداد 9 مخزن نفتي تحت تزريق گاز قرار گرفته و تاثير مثبت تزريق گاز به مخازن ياد شده با تثبيت فشار يا افزايش فشار به اثبات رسيده بود. مطالعات مراكز تحقيقاتي نشان مي‌دهد كه تزريق گاز علاوه بر تاثير مثبت در افزايش ضريب بازيافت نفت از مخازن، بهترين گزينه استفاده از گاز طبيعي توليدي كشور از لحاظ اقتصادي نيز خواهد بود.

يكي از عواملي كه سبب نرخ نزولي تزريق گاز در سال‌هاي گذشته بوده، افزايش سهم مصرف گاز در بخش خانگي و عدم افزايش توليد متناسب با آن به‌ويژه به دليل تاخير در فازهاي پارس جنوبي بوده است. در اين مدت نرخ مصرف گاز طبيعي در بخش خانگي به دليل توسعه شبكه گازرساني به شهرها و روستاها به شدت صعودي بوده وبه نرخ رشد سالانه بيش از 10 درصد نيز رسيده است.

در اين رابطه حجت‌اله غنيمي‌فرد ـ معاون سابق بين‌الملل شركت ملي نفت ـ در آذر 1386 گفته بود كه در سال 2014 به تزريق 20 درصد كل توليد گاز به چاه‌هاي نفتي كشور كه رقمي‌ معادل 300 ميليون مترمكعب در روز است، نيازمنديم.

به گزارش ايسنا، در اين خصوص يكي از چالش‌هاي هميشگي در بخش استفاده از گاز طبيعي، تداخل مباحث مصرف داخل، صادرات و تزريق گاز با يكديگر و چگونگي اولويت‌بندي آنها بوده است؛ به‌طوري‌كه نصرت‌الله سيفي - مديرعامل سابق شركت صادرات گاز ايران - در آبان 1386 با بيان اين‌كه صادر نكردن گاز به دليل كمبود آن براي تزريق، يك ادعاي گمراه‌كننده است، توضيح داده بود كه مشكل اصلي گاز در ايران نحوه مصرف بي‌رويه آن است و با توجه به اين‌كه رفتار هر چاه نسبت به تزريق منحصر به فرد است، گاهي توجيه صادر نكردن گاز به دليل كمبود گاز براي تزريق يك ادعاي گمراه‌كننده است.

در اين راستا بايد در نظر داشته باشيم زماني كه صحبت از افزايش ضريب بازيافت از مخازن مي‌شود، با وجود اين كه تزريق گاز عامل اصلي آن است ولي تنها عامل آن نيست، زيرا مطالعات مخزن، به‌كارگيري تكنولوژي‌هاي جديد و نحوه مديريت مخزن نيز تاثير به‌سزايي در افزايش ضريب بازيافت دارند. براي نمونه در زمينه توليد گاز در شركت ملي نفت بايد در خلال برنامه‌ريزي 20 ساله، سالانه هفت ميليارد دلار سرمايه‌گذاري شود كه در حال حاضر سرمايه گذاري انجام شده بسيار كمتر است؛ زيرا منابع مالي داخلي به اندازه كافي موجود نيست و جذب منابع خارجي نيز با دشواري انجام مي‌شود.

همچنين در حال حاضر ظرفيت تاسيسات موجود بدون در نظر گرفتن ميدان آغاجاري، امكان تزريق 110 ميليون مترمكعب گاز در روز را ايجاد كرده است كه با فعال شدن آغاجاري و افزايش امكان تزريق به اين ميدان، در مجموع توانايي تزريق گاز كشور به روزانه 160 ميليون مترمكعب خواهد رسيد.

باهدف افزايش ضريب بازيافت نفت علاوه بر تزريق آب و گاز، تزريق دي اكسيد كربن و نيتروژن نيز در برنامه است و هم‌اكنون در حد مطالعه بررسي شده و مقدمات براي تزريق آزمايشي آن به ميدان رامين در نزديكي اهواز برنامه‌ريزي شده است. باتوجه به توان بالاي توليد دي‌اكسيد كربن در كشور، تزريق اين گاز كه علاوه بر افزايش ضريب بازيافت موجب كاهش آلودگي‌هاي زيست‌محيطي نيز مي‌شود، ازمزيت‌هاي اصلي كشورمان محسوب مي‌شود.

به اين ترتيب به نظر مي‌رسد بايد در ايران نيز طبق گفته محمدعلي عمادي - مدير پژوهش و فن‌آوري شركت ملي نفت - مانند آنچه در ميادين نفت درياي شمال و توسط شركت‌هاي ملي نفت الجزاير، امارات و عمان انجام شده، نسبت به استفاده از روش تزريق دي‌اكسيد‌كربن اقدام شود، زيرا از نظر توليد دي‌اكسيد كربن در منطقه رتبه اول را داريم كه با تزريق اين گاز مي‌توانيم از ميزان جرايم زيست محيطي نيز بكاهيم.

از طرف ديگر وجود مخزن عظيم نيتروژن كوير كوه در غرب كشور مي‌تواند منبع مهمي براي تزريق اين گاز به ميادين نفتي براي افزايش ضريب بازيافت باشد.

به هرحال مشاهده مي‌شود كه باوجود برنامه تزريق روزانه 103 ميليون متر مكعب گاز در سال 1387 درمجموع متوسط گاز تزريق شده به 9 ميدان نفتي 80 ميليون متر مكعب در روز بوده است كه با توجه به راه‌اندازي طرح تزريق گاز به ميدان آغاجاري و رسيدن آن از روزانه 20 ميليون متر مكعب به 50 ميليون متر مكعب تا پايان امسال، ميزان تزريق به 160 ميليون متر مكعب خواهد رسيد كه به گفته مسوولان وزارت نفت نزديك به برنامه است. البته برخي منابع از برنامه تزريق روزانه 190 ميليون مترمكعبي امسال خبر مي‌دهند كه در اين صورت بايد گفت هنوز تا تحقق برنامه فاصله است.

انتهاي پيام