فرونشست زمين از جمله پديده‌هاي مخرب زمين شناسي است كه بيش از 200 دشت كشور را تهديد مي‌كند. عمده عامل رخداد اين پديده در دشت هاي كشور، برداشت بي‌رويه آب‌هاي زيرزميني و اصلي ترين راه مهار و كاهش نرخ رخداد اين پديده مديريت و كاهش برداشت آب زيرزميني است.

محمد جواد بلورچي، مدير زمين شناسي مهندسي و مخاطرات سازمان زمين شناسي و اكتشافات معدني كشور در گفت‌وگو با خبرنگار «علمي» خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) با اشاره به برگزاري جلسه بيست و ششم كارگروه ملي بررسي مخاطرات فرونشست زمين و حفاظت از آبهاي زيرزميني گفت: هدف از تشكيل اين كارگروه آن است كه سازمان‌هاي مرتبط با پديده مانند وزارت نيرو، وزارت جهاد كشاورزي، سازمان حفاظت محيط زيست و سازمان نقشه برداري كشور و چند دستگاه ديگر، با مساله فرونشست زمين و محدوديت منابع آب زيرزميني كشور آشنا شده و با يكديگر گفتمان داشته و بتوانند به نقطه نظر مشتركي برسند كه خوشبختانه طي اين جلسات اين امر محقق شده و در حال حاضر همه همصدا هستند و براي كنترل و مهار اين پديده تلاش مي‌كنند.

وي با بيان اين كه در جلسه اخير مسايلي چون اطلاع‌رساني و تهيه بروشورها براي آگاه سازي مورد بحث قرار گرفت، تصريح كرد: پديده فرونشست زمين، پديده‌اي نيست كه توسط يك دستگاه يا وزارت خانه و با دستور و بخشنامه بتوان آن را كنترل كرد، بلكه تمام مردم بايستي با شناخت پديده و اثرات سوء ادامه آن به صورت فعال در كنترل آن مشاركت داشته باشند.

بلورچي، تنها راه جلوگيري از رويداد اين پديده را كاهش برداشت آب هاي زيرزميني دانست و افزود: در حال حاضر در مورد آب كشاورزي، صنعت يا شرب، ارزش واقعي آب پرداخت نمي‌شود. هر قطره آبي كه به هدر مي رود يا تبخير مي‌شود به سادگي به آبخوان بازنمي‌گردد و با توجه به اين كه كشور ما داراي اقليم خشك و بياباني است و پديده گرم شدن سياره زمين نيز در حال تشديد است، بايستي ذخاير استراتژيك آب هاي زيرزميني را به شدت محافظه كارانه مصرف كنيم.

مديرزمين شناسي مهندسي و مخاطرات سازمان زمين شناسي، با بيان اين كه فرو نشست پديده‌اي است كه در وسعت يك دشت اتفاق مي‌افتد و نرخ آن چند سانتي متر يا چند ميلي متر در سال است، تصريح كرد: در مقايسه با فرونشست ها، فرو چاله‌ها پديده‌هايي هستند محدود، يعني گودالي به قطر تقريبي 30 متر ايجاد مي‌كنند و در يك لحظه اتفاق مي افتند و به همين دليل بسيار خطرناك نيز مي باشند، در صورتي كه فرونشست هاي ناحيه‌يي، آرام و سرطان وار اتفاق مي‌افتند و بدون عوارضي كه به سادگي قابل تشخيص باشد تمام زيرساخت ها و شريان هاي حياتي را تهديد مي كنند. به زبان ساده تر زماني به وجود آن پي مي بريم كه ممكن است ديگر دير شده باشد.

وي در خصوص فرونشست تهران اظهار داشت: فرونشست دشت جنوب تهران- شهريار جزو فرونشست هاي ناحيه‌يي است كه با نرخ بالا( بيشينه 17 سانتي متر در سال) رخ مي دهد و نشان دهنده آن است كه فضاهاي خالي‌اي كه قبلا آب زيرزميني در آن جاي داشته در حال از بين رفتن است و اگر اين روند ادامه يابد، براي هميشه بخشي يا تمام آبخوان را از دست خواهيم داد.

بلورچي اضافه كرد: اگر منابع آب زيرزميني را از دست دهيم ديگر جايگزيني براي آن وجود ندارد و تجديد شدن آب زيرزميني نيز زماني بسيار طولاني ( به طور متوسط 1400 سال) نياز دارد.

وي، مناطق جنوب ورامين، شرق قرچك، شمال ورامين، منطقه بزرگ جنوب تهران- شهريار، مهرشهر، نظر آباد- ساوجبلاغ و ... را از جمله دشت‌هاي داراي فرونشست زمين در استان تهران ذكر كرد.

مدير سازمان زمين شناسي و اكتشافات معدني كشور، در ادامه يكي از علل فرونشست دشت مشهد را نبود آب سطحي كافي عنوان كرد و افزود: نرخ فرونشست مشهد به مراتب بيشتر از تهران است، (بيشينه اي حدود 25 سانتي متر در سال ) و به خاطر اين كه آب سطحي وجود ندارد، تمام فشاربراي استفاده به آب هاي زيرزميني وارد مي‌شود، در حالي كه درشهر تهران به صورت عمده براي مصرف شرب از آب سطحي استفاده مي‌شود و لااقل بيش از 50 درصد آب تهران از آب هاي سطحي و سدها تامين مي‌شود ولي در مشهد، آب زيرزميني تامين‌كننده همه نيازها است، البته با افتتاح پروژه آبرساني مشهد از سد «دوستي» اين اميد وجود دارد كه برداشت از منابع آب زيرزميني به سرعت و با شدت تعديل شود.

انتهاي پيام