در حالي كه براي به ثمر رساندن طرح‌هاي بزرگ صنعتي و توليدي، اطلاع‌رساني شفاف و مستمر توسط مجريان طرح‌ها ضروري است، متاسفانه به نظر مي‌رسد كه اين امر تاكنون در زمينه هشت طرح فولادي به درستي محقق نشده است.

به گزارش خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، در تازه‌ترين اخبار درباره هشت طرح فولادي، رييس سازمان توسعه معادن و صنايع معدني ايران چندي پيش عنوان كرد كه پنج طرح فولادي چهارمحال و بختياري، شادگان، ني‌ريز، قائنات و ميانه، هريك بين 16 تا 20 درصد و سه طرح سبزوار، بافت و بافق نيز هر كدام 8 تا حدود 10 درصد پيشرفت فيزيكي دارند.

اين اظهارات در حالي از سوي احمدعلي هراتي‌نيك بيان مي‌شود كه برخي از كارشناسان همچنان معتقدند، اجراي هشت طرح فولادي در كشور چندان توجيه اقتصادي نداشته و صرفا تعهداتي هستند كه در سفرهاي استاني داده شده و بايد به آن‌ها عمل شود.

شبهاتي پابرجا و اطلاع‌رساني ضعيف

از سوي ديگر در حالي كه هزينه اجراي هر يك از هشت طرح فولادي حدود 300 ميليارد تومان اعلام شده است، با مطرح شدن مباحثي مانند موقعيت‌يابي نامناسب، مشكل در تامين آب و برق، كمبود نيروي انساني متخصص و حتي نبود راه‌آهن سراسري براي انتقال تجهيزات و مواد اوليه كه باعث افزايش هزينه‌هاي اجراي هشت طرح فولادي مي‌شوند، هنوز پاسخ چندان قانع‌كننده‌اي به اين انتقادات داده نشده است.

كارشناسان امر معتقدند كه در چنين شرايطي مسوولان شركت ملي فولاد به عنوان متولي اصلي اجراي هشت طرح فولادي موظفند كه به صورت مستمر اطلاع رساني كرده و به سوالات به وجود آمده در اجراي هشت طرح فولادي پاسخ دهند كه متاسفانه تاكنون به آن توجه زيادي نشده است.

مالك اصلي كيست، دولت يا بخش خصوصي؟

طرح ايجاد هشت كارخانه فولادي در استان‌هاي مختلف كشور حدود دو سال پيش و در زمان عليرضا طهماسبي، وزير سابق صنايع و معادن با هدف توسعه استان‌هاي محروم مطرح آغاز و البته در همان زمان نيز انتقاداتي نسبت به مكان‌يابي نامناسب اين طرح‌ها مطرح شد.

پس از تغيير و تحولات در وزارت صنايع و معادن و روي كار آمدن علي‌اكبر محرابيان، وي به يك‌باره دستور توقف هشت طرح فولادي را صادر و اعلام كرد كه اجازه نمي‌دهد بخش دولتي اجراي اين طرح‌ها را بر عهده داشته باشد و بخش خصوصي بايد ادامه طرح‌ها را پيش ببرد.

بعد از اين دستور در سال گذشته كه با نظرات مختلفي نيز همراه شد، در حال حاضر شاهد اين هستيم كه شركت ملي فولاد همچنان متولي اصلي اجراي هشت طرح فولادي بوده و عملا مي‌توان گفت كه دست‌كم كل كار اجرا و مالكيت هشت طرح فولادي به بخش خصوصي واگذار نشده و بخش خصوصي فقط در بخش‌هاي پيمانكاري اين طرح‌ها حضور دارد؛ وضعيتي كه پيش از دستور وزير جديد نيز وجود داشت.

بازديدهاي پي‌درپي رييس سازمان توسعه و نوسازي معادن و صنايع معدني ايران و مديرعامل شركت ملي فولاد ايران از روند اجراي هشت طرح فولادي نيز دليلي بر اين مدعا بوده كه آن‌ها متوليان اصلي اين طرح‌ها هستند.

از سوي ديگر معاون وزير صنايع و معادن چندي پيش شايعه واگذاري يا کناره‌گيري دولت را از اجراي هشت طـرح فولادي تکذيب کرد.

هراتي‌نيك در عين حال اذعان كرد كه دولت براي تامين منابع مالي هشت طرح فولادي، استفاده از منابع بخش‌هاي غيردولتي مانند صندوق بازنشستگي کشوري را در برنامه دارد.

هشت طرح فولادي اقتصادي هستند يا خير؟

اما وزير صنايع و معادن چندي پيش در واكنش به انتقادات مطرح شده از سوي كارشناسان مبني بر غيراقتصادي بودن هشت طرح فولادي ضمن رد كليه انتقادات اعلام كرد كه روند اجرايي هشت طرح فولادي مناسب بوده و در سال آينده شاهد بهره‌برداري از اين طرح ها خواهيم بود.

برخي از كارشناسان عقيده دارند كه بهتر بود به جاي احداث هشت كارخانه فولادي جديد در كشور، كارخانه‌هاي فولادي موجود براي افزايش ظرفيت و اجراي طرح‌هاي توسعه خود مورد حمايت قرار مي‌گرفتند كه اين اظهارنظر نيز با واكنش محرابيان مواجه شد و او عنوان كرد كه لزوما نبايد چنين كاري كرد و احداث كارخانه‌هاي فولادي جديد هيچ ايرادي ندارد.

از سوي ديگر در حالي كه مدت زمان اجراي هشت طرح فولادي 36 ماه در نظر گرفته شده و اولين طرح در مدت 24 ماه به بهره‌برداري خواهد رسيد، اما وجود برخي موانع از جمله مشكل تامين مالي، ممكن است اجراي اين طرح‌ها را با تاخير روبه‌رو كند.

هرچند معاون امور معدني و صنايع معدني وزارت صنايع و معادن تصريح كرده كه با جلسات برگزار شده و بررسي مشكلات طرح‌هاي فولادي، تكميل اين طرح‌ها در اولويت قرار گرفته و قرار است به زودي تسهيلات تكميلي به اين طرح‌ها پرداخت شود.

قطعه گمشده پازل معدن و صنايع معدني ايران

با راه‌اندازي هشت طرح فولادي در نظر گرفته شده در هشت استان كشور، قرار است حدود 6.4 ميليون تن از ظرفيت 17 ميليون تني پيش‌بيني شده در طرح جامع فولاد كشور تامين شود.

در چشم‌انداز 20 ساله ايران بايد به ظرفيت توليد سالانه 55 ميليون تن فولاد خام دست پيدا كند كه در اين راستا تا پايان سال 1392 ظرفيت توليد فولادخام در كشور بايد به 42 ميليون تن برسد. همچنين قرار است تا پايان امسال دو ميليون تن فولاد خام توسط بخش خصوصي در كشور توليد شود.

هشت طرح فوق در استان‌هاي آذربايجان شرقي، چهارمحال و بختياري، خوزستان، فارس، كرمان، يزد، خراسان‌جنوبي و خراسان رضوي واقع شده‌اند. اما در حالي كار اجراي اين طرح‌ها در كشور انجام مي‌شود كه كارشناسان معتقدند صنعت فولاد ايران همچنان از نداشتن يك شريك خارجي رنج مي‌برد و به همين دليل در زمينه فن‌آوري‌هاي نوين فولادي و همچنين دستيابي به بازار جهاني فولاد ضعيف عمل كرده است.

به نظر مي‌رسد كه مشاركت با شركت‌هاي معتبر و باسابقه خارجي به قطعه گمشده پازل بخش معدن و صنايع معدني ايران تبديل شده است و گويا مسوولان نيز فراموش كرده‌اند كه در بازار رقابتي امروز خودكفايي محض و ارتباط نداشتن با دنيا به معناي شكست در بازار است.

انتهاي پيام