كلنگ احداث پروژه پارس جنوبي در حالي سال 75 با هدف دستيابي به رشد سريعتر از معمول و جبران تأخير در استحصال منابع نفتي كه به عنوان مثال در قطر 11 سال قبل‌تر آغاز شده بود، به زمين زده شد كه توسعه اجتماعي و اقتصادي منطقه در آن زمان محلي از اعراب نداشت و هيچ كس تصور نمي‌كرد روزي «آرزوي شيرين طلاي سياه»، پارس جنوبي را روي خط بحران اجتماعي بنشاند.
به گزارش خبرنگار «اجتماعي» ايسنا «عسلويه»، جنوبي‌ترين نقطه استان بوشهر، تا پيش از آغاز فعاليتهاي صنعتي، روستايي كوچك در انتهاي شهرستان كنگان بود، صحراي دورافتاده‌اي كه تا چند سال پيش مسير ارتباطي بوشهر به هرمزگان به شمار مي‌رفت؛ اما در كمتر از يك دهه به يكي از مهمترين كانونهاي اقتصادي ايران و بلكه دنيا مبدل شد.
هم اكنون 30 هزار نفر بومي در دو شهر عسلويه و نخل‌تقي بر كرانه خليج فارس و 20 روستاي آن كه در گذشته به صيادي، دامداري، دريانوردي و كشاورزي مي‌پرداختند، زندگي مي‌كنند؛ اما مشاور عالي مديرعامل منطقه آزاد عسلويه مي‌گويد كه هم اكنون اكثر زمينهاي كشاورزي براي احداث پروژه‌ها نمك‌كوب شده و اين مردم امكان كشاورزي را از دست داده‌اند و بدنبال آن دامداري منطقه نيز به طور كامل نابود شده است.
عبدالله حاجياني در گفت‌و‌گو با خبرنگار ايسنا با بيان اين كه كوبيدن زمين با نمك سبب شده است كه در زمان بارندگي نيز آب شور در سفره‌هاي زيرزميني نفوذ كند، اظهار كرد: در نتيجه جداي از فقير شدن مردم، سفره‌هاي زيرزميني نيز شور و در نتيجه به طور كامل نابود شده است.
وي به از بين رفتن صيادي براي ساكنان بومي منطقه به دليل استقرار كشتي‌هاي غول پيكري كه با تورهاي بزرگ ماهيگيري مي‌كنند، اشاره و اذعان كرد: همچنين تبخير پسابهاي صنعتي يكي از دلايل آلودگي هوا و آب درياست؛ بر اين اساس ساكنان منطقه بيشتر راههاي كسب رزق و روزي خود را از دست داده‌اند و جوانان نيز به بهانه نداشتن مهارت، در شركتهاي فعال منطقه استخدام نمي‌شوند.
تنها 2 درصد كارگران عسلويه بومي هستند
60 هزار كارگر از مناطق مختلف كشور و ساير كشورها در عسلويه مشغول به كارند
به گفته مشاور عالي مديرعامل منطقه آزاد عسلويه، اين در حاليست كه اگر امكانات مناسب براي آموزش افراد منطقه از 10 سال قبل و همزمان با احداث پروژه‌ها فراهم مي‌شد، هم اكنون جوانان منطقه به عنوان متخصصان فن فعال بودند؛ اما امروز تنها 2 درصد كارگران عسلويه از افراد بومي هستند.
در كنار تمام اين موارد بايد گفت كه بر اساس گزارش كارگروه آسيبهاي اجتماعي شوراي اجتماعي كشور، نبود زيرساختهاي لازم براي توسعه متوازن در منطقه، مشخص نبودن وضعيت اسكان و استقرار اهالي در شهرهاي عسلويه و نخل‌تقي به دليل شرايط زيست‌محيطي و خطرات ناشي از نزديكي به مراكز گاز و پتروشيمي، افزايش سرسام‌آور هزينه زندگي، گراني اجناس و ارزاق نسبت به ساير مناطق و قيمت بالاي زمين و مسكن، عدم جذب نيروهاي كارآمد در سامانه اداري، محروميت مضاعف زنان از امكانات رفاهي و فرهنگي و تعدد زوجات از جمله مشكلات و معضلات پيش روي ساكنان بومي منطقه است.
درد مضاعف ساكنان بومي منطقه عسلويه اين است كه جداي از معضلات ذكر شده، پس از استقرار پروژه‌هاي نفتي، مشكلات بسياري نيز براي كارگران فراهم شده است، به نحوي كه هم اكنون بيش از 60 هزار كارگر از مناطق مختلف كشور و ساير كشورها براي اشتغال در پروژه‌هاي نفتي و گازي مشغول به كار هستند.
به گفته دكتر زرين‌تاج زند، معاون امور پيشگيري بهزيستي استان بوشهر نبود امكانات تفريحي، دوري 4 تا 5 ماهه از زن و فرزندان و ساعتهاي طولاني كار سخت و طاقت فرسا سب گرايش كارگران عسلويه به استعمال مواد مخدر شده است.
وي به ايسنا گفت: كارگراني كه در گرماي 60 و 98 درجه شرجي هوا بايد 12 ساعت در لوله‌ها يا بر روي دكلهاي بزرگ جوشكاري كنند، قطعاً نياز به شرايطي دارد كه وضعيت را برايشان قابل تحمل كند، اين در حاليست كه در اتاقهاي كارگري نيز 13 تا 14 كارگر هر كدام تنها يك تخت و گاز پيك‌نيك دارند.
تاكنون چه اقداماتي صورت گرفته است؟
يك سوم كارگران پيماني عسلويه به مواد افيوني معتادند
گفتني است، بر اساس برآورد پزشكان مركز بهداشت و درمان صنعت نفت استان بوشهر، حدود يك سوم كارگران پيماني(حدود 30 هزار نفر) معتاد به مواد افيوني هستند و نبود عوامل كنترلي مانند خانواده، اقوام و همسايگان، دسترسي آسان به مواد مخدر، يكنواختي آهنگ كار و زندگي كسالت‌بار نيروهاي شاغل از مشكلاتي است كه در مسير اجراي برنامه‌هاي پيشگيرانه وجود داشته و به اين مسأله دامن زده است.
به گزارش ايسنا، برنامه پيشگيري اجتماع‌محور از سوء‌مصرف مواد در عسلويه از سال 83 به نحو جدي‌تري مطرح شد و برنامه‌هايي چون تشكيل كلاسهاي آموزشي پيشگيري از سوء‌مصرف مواد براي 2 هزار و 564 كارگر و 363 مهندس و كارشناس منطقه، برگزاري 33 جلسه مشاوره حضوري و 11 مشاوره تلفني، عضويت 31 نفر در گروه NA و برگزاري جلسات منطقه توسط گروه، گرفتن مجوز از مسؤولان براي استفاده كارگران از زمين فوتبال به عنوان فعاليتي جايگزين و استقبال كارگران، از اقدامات پيشگيرانه در منطقه بوده است.
اين در حاليست كه برهان‌زاده، معاون سابق مديركل سياستگذاري و برنامه‌ريزي امور حمايتي و امدادي وزارت رفاه اظهار كرده بود: نبود عوامل كنترلي مانند خانواده، اقوام و همسايگان، عدم ايجاد احساس تعلق شاغلين نسبت به محيطي كه در آن اشتغال دارند به دليل تغيير و جابجايي سريع نيروها و نبود امكان تعامل مناسب افراد با يكديگر، حضور افراد كم‌سواد يا بيسواد با قوميت و آداب مختلف، وجود زمينه مساعد براي رشد آسيبهاي اجتماعي به دليل بي‌توجهي به سوء‌سابقه افراد، دسترسي آسان به مواد(به طوري كه در كمپها مواد به راحتي توزيع و مصرف مي‌شود)، يكنواختي آهنگ‌كار و زندگي كسالت بار، فقدان امكانات تفريحي و بي‌توجهي مسؤولان نسبت به موضوع پيشگيري و درمان، اعتماد و اهتمام به سوددهي و درآمدزايي پروژه‌ها از جمله موانعي بوده كه اجراي برنامه پيشگيرانه را در منطقه آهسته‌تر كرده است.
عسلويه در گير و دار امضاي تفاهمنامه بين دو وزارتخانه
در آستانه بحران مصرف سرسام‌آور مشروبات الكلي و آسيبهاي اجتماعي ناشي از تجمع مردان مجرد و جوان
بر اين اساس در اواخر سال 84، تفاهمنامه همكاري بين وزارتخانه‌هاي رفاه و نفت براي اجراي طرحهاي مختلف پيشگيرانه در منطقه پارس جنوبي (عسلويه) در راستاي دستيابي به توسعه متوازن بويژه در مناطقي كه با رشد سريع اقتصادي مواجه مي‌شوند، تدوين شد؛ اما بدليل تغيير در مديريت وزارت رفاه و رياست پارس جنوبي تا كنون متوقف ماند.
دكتر ماهر، مديركل دفتر امور حمايتي و امدادي وزارت رفاه نيز در اين خصوص به ايسنا گفت: از حدود يك ماه پيش تا كنون چندين نامه خطاب به دكتر معظمي، معاون منابع انساني و مديريت وزارت نفت ارسال شده است تا اگر كماكان موافق تفاهمنامه هستند، جلسات مشتركي برگزار شود؛ اما متأسفانه تاكنون پاسخي داده نشده است.
به گفته وي پس از منطقه پارس جنوبي بسياري از مناطق در حال رشد سريع اقتصادي مانند پارس شمالي، به علت تغيير سريع در بافت جمعيتي و ورود جمعيت قابل توجهي از نيروي كار جوان به اين منطقه و كسب درآمد قابل توجه ساكنان آن و نبود امكانات تفريحي و سرگرمي، شاهد گسترش انحرافات هستند.
ماهر با استناد به بررسي سازمان بهزيستي مبني بر اين كه بيش از 50 درصد كارگران معتاد منطقه عسلويه در گذشته و قبل از ورود به منطقه هيچگونه اعتياد به مواد مخدر نداشته‌اند، ادامه داد: متأسفانه مصرف مشروبات الكلي در منطقه بسيار سرسام‌آور بوده و ساير آسيبهاي اجتماعي ناشي از تجمع مردان مجرد و جوان، منطقه را به بحران نزديك كرده است.
وي اذعان كرد: اهميت امضاي تفاهمنامه به اين دليل است كه مالكيت بسياري از نقاط منطقه عسلويه به خصوص در سايتهاي پروژه، در اختيار وزارت نفت بوده و ورود نيروهاي بهزيستي و افراد عادي به اين سايتها ممنوع است
به اميد اجرايي‌شدن «بيمه اعتياد» كارگران عسلويه
جرعه‌اي از سرمايه‌گذاريهاي ميلياردي عسلويه را صرف حفظ سلامت كارگران منطقه كنيد
دكتر ميرزماني، معاون فرهنگي و پيشگيري سازمان بهزيستي نيز با ارايه پيشنهاد طرح بيمه اعتياد براي كارگران منطقه عسلويه به ايسنا گفت: اين بيمه مي‌تواند با اختصاص مبلغ اندكي از محل اعتبار قراردادها، اجرايي شود.
وي افزود: كارگران در بدو استخدام مورد تست اعتياد قرار مي‌گيرند و چنانچه كارگر سالمي در پايان يك پروژه، معتاد شده باشد، كارفرما بايد علاوه بر درمان، مبلغي را تحت عنوان خسارت به وي پرداخت كند.
به اعتقاد ميرزماني اگر كارفرمايان متعهد باشند كه هزينه‌هاي كارگر آسيب‌ديده را بپردازند، آن وقت دقت بيشتري به حفظ سلامت و بهداشت جسم و روان كارگران نشان مي‌دهند و از فشار كار مي‌كاهند.
معاون فرهنگي و پيشگيري سازمان بهزيستي با تأكيد بر اين كه سرمايه‌گذاران ميلياردي در عسلويه بايد درصد اندكي از درآمدشان را نيز به حفظ سلامت انسانهاي شاغل اين منطقه اختصاص دهند، مي‌افزايد: شركتهاي نفتي و گازي بايد متعهد شوند، درصدي از هزينه قراردادها را افزايش دهند تا از اين طريق كارفرمايان و پيمانكاران نيز ملزم به ا ختصاص سهمي براي بيمه اعتياد كارگران شوند.
به گزارش ايسنا، طرحهاي كنترل و پيشگيرانه از آسيبهاي اجتماعي در منطقه عسلويه در حالي معطل امضاي تفاهمنامه بين وزارتخانه‌هاي رفاه و نفت مانده است كه ايجاد اين وضعيت در ساير مناطق داراي شرايط مشابه نيز پيش‌بيني مي‌شود؛ لذا آيا بهتر نيست مسؤولان هر چه سريعتر در كنار مسايل اقتصادي، به بحرانهايي فكر كنند كه در صورت وقوع، محاسبات اقتصادي آنها را نيز از هم مي‌پاشد؟
انتهاي پيام
نظرات