دانشجويان ايراني در 13 آبان نگاه جهان را به حركت خود جلب كردند، همچنان كه در مقاطعي مانند 16 آذر سال‌هاي قبل از آن و دوم خرداد سال‌هاي بعد از آن در حوزه‌ي سياسي بسيار تاثيرگذار ظاهر شدند. سه فعال دانشجويي در گفت‌وگو با ايسنا به بررسي وضعيت فعلي فعاليت سياسي دانشجويان و ميزان تاثيرگذاري آن پرداختند كه حاصل آن در پي مي‌آيد. عضوانجمن اسلامي دانشجويان: * امروز عرصه‌هايي متفاوت با تسخير لانه براي تاثيرگذاري وجود دارد * جنبش دانشجويي مي‌تواند فضاي گفتمان سياسي كشور را بسازد عضو شوراي مركز ي انجمن اسلامي دانشجويان دانشگاه علوم پزشكي ايران با بيان اينكه «جنبش دانشجويي در انفعال نيست» گفت: انفعال امروز توصيف كننده‌ي فضاي سياسي حاكم بر تمام جريان‌هاي دموكراسي خواه در كشور است و مختص به جنبش دانشجويي نيست. «اميرحسين رحماني» در گفت‌وگو با خبرنگار سياسي ايسنا گفت: جداي از انفعالي كه در ميان تمام جريان‌هاي دموكراسي خواه ايجاد شده است، در جنبش دانشجويي شايد نوعي تغيير در رويكردها هستيم. اين تغيير در روكيردها باعث شده است كه نوع فعاليت‌ها نسبت به گذشته تغيير كند كه اين تغيير روكرد باعث شده به نظر برسد كه جنبش دانشجويي در انفعال است. اين فعال دانشجويي گفت: در سال 76 جنبش دانشجويي يكي از اركان اصلاح طلبي بود اما به دليل پيش رو بودن آن كف مطالبات جنبش دانشجويي فراتر از آنچه كه اصلاح طلبان پيگيري مي‌كردند بود. اين مساله باعث شد كم‌كم جنبش دانشجويي مسير خود را از صحنه‌ي اصلاحات جدا كند. رحماني در ادامه گفت: زماني جنبش دانشجويي در انتخابات كانديدا معرفي مي‌كرد اما امروز كه رويكردش دوري از ساختار قدرت است قاعدتا نوع فعاليت‌هايش به آن شكل نيست و فعاليت‌هايي در قالب روشنگري انجام مي‌دهد و به نظر مي‌رسد كه منفعل شده است. وي افزود: جنبش دانشجويي در حال تغيير مسير است كه اين تغيير مسير نياز به زماني براي تدوين استراتژي‌هاي ويژه‌اي دارد، پس اين انفعال مقداري طبيعي است. رحماني با بيان اينكه «در انتخابات رياست جمهوري جنبش دانشجويي به انفعال محكوم شد» تصريح كرد: جنبش دانشجويي نسبت به هر جريان ديگري بيشترين نشست‌ها و سمينارهاي تحليلي را در اين باره برگزار كرد. وي گفت: به دليل سيال بودن جنبش دانشجويي تغيير زيادي در آن صورت گرفت و امروز فضاي كاملا متفاوتي را تجربه مي‌كند. در فضاي سال 76 استراتژي جديدي را به عنوان اصلاح طلبي و تغيير مطرح كرد كه پيش از آن اصلا در جبنش دانشجويي وجود نداشت. اين فعال دانشجويي جايگاه و رويكرد فعلي جنبش دانشجويي را مثبت‌تر از رويكرد آن در سال‌هاي گذشته و همينطور سال 76 دانست و گفت: شايد به نظر منفعل برسيم اما كاركرد واقعي جنبش دانشجويي حتي آنچه كه سال 86 انجام مي‌داد نبود. سال 76 يك مرحله از مراحل استقلال بود، امروز بهترين رويكردي كه جنبش دانشجويي مي‌تواند داشته باشد اين است كه فضاي گفتمان سياسي كشور را بسازد. گفتماني كه روشنفكران، مردم و فضاي سياسي كشور را متاثر مي‌كند، گفتمان آينده‌ي كشور را جنبش دانشجويي مي‌تواند رقم بزند. هر چند فضاي سياسي كشور و دنيا نسبت به گذشته بسيار تغيير كرده و باعث شده كه جنبش دانشجويي فعاليت و رويكردي كه قبلا داشته است مانند تسخير لانه‌ي جاسوسي نتواند داشته باشد، اما عرصه‌ها و نوع فعاليت‌هاي متفاوتي براي تاثيرگذاري وجود دارد. وي گفت: هرچند كه مي‌توان با نهادهاي مدافع حقوق بشر در كنار حفظ استقلال تعامل داشت، اينكه بيگانگان بخواهند حقوق مردم را زير پا گذارند چه در گذشته و چه در حال مطلوب جنبش دانشجويي و هيچ جريان آزادي خواه ديگري نيست. عضو شوراي تبيين مواضع بسيج دانشجويي: ـ شرايط زماني تسخير لانه‌ي جاسوسي بسيار متفاوت بود - بايد به فكر چاره و ميدان دادن به جنبش دانشجويي اصيل باشيم عضو شوراي تبيين مواضع بسيج دانشجويي استان تهران اظهار داشت: چند سالي است كه رخوت معناداري در جنبش دانشجويي حاكم شده است كه اين سكوت و بي‌صدايي براي ما هم خوشايند نيست. «مهدي واحدي» در گفت‌وگو با خبرنگار سياسي ايسنا گفت: سياسي بودن دانشگاه‌ها خواست ماست، رهبري نيز گفته‌اند كه خدا لعنت كند كساني را كه مي‌خواهند دانشگاه‌ها غيرسياسي باشند. اين‌كه از سال 76 حركت‌هاي دانشجويان كمرنگ شده، درست نيست. در آن سال‌ها مي‌توان تاثير جنبش دانشجويي را بر جريان‌ها ديد. مسوول بسيج دانشجويي دانشگاه علامه طباطبايي افزود: طبيعي است وقتي جنبش دانشجويي به عنوان خط مقدم دانشگاه‌ها تحركي نداشته باشد، دانشگاه‌ها نيز سست مي‌شوند. وي اظهار كرد: در سال 76 جامعه‌ي دانشگاهي خاتمي را مطرح كرد اما سوال اين‌جاست كه چرا اين جنبش، در همين هشت سال دچار رخوت و سستي شد؟ بايد ريشه‌ي اين امر را در نحوه‌ي رويكرد دولت به جنبش دانشجويي و سياست‌هاي آن بررسي كرد. اين فعال دانشجويي درباره‌ي ويژگي استقلال خواهي دانشجويان گفت: جوان‌هاي يك جامعه به واسطه‌ي ويژگي‌هاي جواني معمولا به استقلال و عرق ملي اهميت زيادي مي‌دهند.‌ به‌ويژه وقتي كه دانشجو بودن و شعور نيز به اين شور افزوده شود، اين ويژگي قوت مي‌گيرد. در همين زمينه انتظارات خاص از دانشجو و عقبه‌ي جنبش دانشجويي در اين امر او را به عنوان سمبل استقلال معرفي مي‌كند. واحدي درباره‌ي كاركرد جنبش دانشجويي پس از انقلاب افزود: امام(ره) تسخير لانه‌ي جاسوسي را توسط دانشجويان، انقلاب دوم ناميد. روزهاي ملي ما به صورت مستقيم و پررنگ و يا غيرمستقيم و كمرنگ نشاني از اثرگذاري دانشجويان دارد. وي گفت: اين‌كه دانشجو واسطه‌ي بين روشنفكران و مردم باشد تعبير درستي نيست؛ چرا كه شايد از طرفي اين تعبير، فاصله انداختن روشنفكران با مردم باشد كه به مذاق خودشان هم خوش نيايد و از طرفي ديگر قشر دانشجو را هم با كمي تساهل مي‌توان روشنفكر ناميد. البته معمولا روشنفكران تمايل به برقراري ارتباط با دانشجويان را دارند و اين ارتباط دوطرفه است. وقتي هم كه دانشجو از دانشگاه خارج مي‌شود طبعا سخن روشنفكران را به مردم منتقل مي‌كند. اين عضو بسيج دانشجويي درباره‌ي حركت‌هاي فراگير و تاثيرگذار دانشجويان مانند تسخير لانه‌ي جاسوسي گفت: شرايط آن زمان بسيار متفاوت بود و عمده‌ي دانشجويان با توجه به اين‌كه دانشگاه‌ها تقريبا به حالت تعطيل درآمده بودند، به فعاليت سياسي روي آورده بودند؛ در حقيقت بستر براي اين‌گونه فعاليت‌ها فراهم بود. وي افزود: امروز جامعه و حاكميت سامان گرفته و ديگر حركت‌هاي انقلابي و فراگير با آن وسعت جايي ندارد. البته اگر دانشجو به رسالت خود كه تغذيه‌ي فكري جريان‌هاي سياسي جامعه است بپردازد و استقلالش را حفظ كند مي‌تواند تاثيرگذار باشد. ضمن اين‌كه در شرايط فعلي جنبش دانشجويي از تعريف حقيقي خود فاصله گرفته است و احساس شور، تفكر، ولايت‌پذيري و احساس مسووليت كمرنگ شده است و دست به دست دادن همه‌ي اين عوامل موجب مي‌شود تا انتظار چنين حركت‌هاي فراگيري بسيار انتظار بزرگي باشد. واحدي در پايان گفت: هميشه پشت سر سكوت‌هاي معنادار، حركت‌هاي جهشي ديده مي‌شود كه براي جامعه‌ي ما مفيد نيست. اگر در فكر چاره كردن و ميدان دادن به جنبش دانشجويي اصيل نباشيم، اين زخم‌ جايي سر باز خواهد كرد كه پرداختن به آن هزينه‌هاي سنگين را طلب مي‌كند. اگر الان سكوت هست و جهش نيست، شايد تعبير آتش زير خاكستر تعبير خوبي نباشد اما بي‌ارتباط هم نيست. دبير سياسي جامعه‌ي اسلامي دانشجويان: تسخير لانه خواست مردم بود كه جنبش دانشجويي محقق كرد دبير سياسي جامعه‌ي اسلامي دانشجويان با بيان اين‌كه «برخي موج دوم خرداد 76 را مصادره به مطلوب كردند»، عملكرد ارگان‌هاي دانشجويي را نيز در آن زمان فضاسازي خواند. «احسان‌الله كريم‌خاني» در گفت‌وگو با خبرنگار سياسي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) اظهار داشت: پس از دوم خرداد كليه‌ي سياستمداران غافلگير شدند بنابراين به فضاسازي پرداختند و كلمه‌سازي كردند، از جمله مي‌توان به مصداق‌هايي مانند جامعه‌ي مدني اشاره كردند كه متاسفانه اين تفكر را جا انداختند و آن را در شعارهاي جنبش دانشجويي وارد و به صورت ادبيات تزريقي از آن استفاده كردند. هم‌چنين مي‌توان به مصداق‌هايي ديگر از جمله مردم‌سالاري، دموكراسي و حقوق بشر اشاره كرد. لذا اين موارد باعث شد جنبش دانشجويي به معضلي به نام فكر نكردن دچار شد و دقيقا معضلي بود، به جريان واقعيت افتادند اما غرق موج دوم خرداد نشدند و محتوي اصلي دوم خرداد را درك نكرده و صرفا به موج‌سواري بسنده و خيال كردند كه واقعيت را درك كرده‌اند اما غافل از اين‌كه واقعيت آنها را برد. وي در ادامه با تاكيد بر نگاه غفلت‌آميز دانشجويان پس از خرداد 76 افزود: دانشجويان تصور مي‌كردند صرفا با موج‌گرايي و ادبيات شيرين كه متاسفانه به ادبيات شيرين قدرت باب شده بود، حقيقت را درك كردند، هر چند دم از شعارهاي زيادي زدند اما اين شعارها نتوانست به جامعه رسوخ پيدا كنند و دچار كلماتي شدند كه نتوانستند به آن عمق ببخشند. بنابراين كم‌كم از بدنه‌ي اجتماع و فضاي مطلوب مردم دور شدند و عمدتا كساني كه به كارها فكري پرداختند رويكردي فلسفي به دين، اجتماع و مردم پيدا كرده و از مردم جدا شده و به دامنه‌ي نظريه‌پردازي با تعابير غربي پرداختند و نتيجه‌ي اين بود كه در جريان سوم تير مشاهده كرديم كه غافلگير شده و به خود آمدند و با به كار بردن نگاه‌هاي تحقيرآميز به مردم از جمله اين‌كه مردم صرفا به فكر رزق خود هستند، جريان دوم خرداد را به شكست كشاندند. كريم‌خاني با تاكيد بر اين‌كه «دوم خرداد را مردم آفريدند»، عملكرد جنبش دانشجويي را در آن زمان صرفا سياسي‌بازي داشت. وي ادامه داد: در سال‌هاي اوليه‌ي انقلاب با جنبش دانشجويي مواجه بوديم كه سياست‌ساز بود و به تعبير امام(ره) انقلابي انجام داده و 13 آبان و پس از انقلاب و 16 آذر را پيش از انقلاب ايجاد كردند و در واقع نگاه و نداي آنها نداي مردم بود، ولي ندايي جهت‌گيري شده در مقابل ظلم و ابرقدرت‌ها. كاري كه در حال حاضر در اين زمينه در جنبش دانشجويي انجام نشده - و به عقيده‌ي من بسياري از آنها مغرضانه بود - گرفتن فرياد دشمن‌ستيزي و ايجاد سمبل و مقابله و مواجهه با آن و جايگزين كردن گفتمان‌هايي است كه در ادبيات ايران پايه‌اي ندارد. دبير سياسي جامعه‌ي اسلامي دانشجويان استفاده از كلماتي مانند جامعه‌ي مدني، توسعه‌ي سياسي، دموكراسي پس از دوم خرداد 76 را «جامعه‌ي مدني‌سازي» و «دموكراسي‌سازي» ارزيابي كرد و گفت: جبهه‌اي كه جديد به وجود آمده اما خوشبختانه فضاي دانشجويي را از دست داده و دانشجويان آن را از خود دور كردند؛ چه بسا اين كلمات خود داراي معنايي غرب‌گرا هستند. نبايد فراموش كرد كه نگاه جنبش دانشجويي در اوايل انقلاب كه منجر به پيروزي انقلاب و جنبش دانشجويي مسلمان شد نگاه ديني و عرفاني به معادلات و جريانات اجتماعي بود اما متاسفانه نگاه دوم خرداد نگاه فلسفي بوده و در واقع همان ادبيات ليبرال دموكراسي غرب بود. وي در ادامه افزود: به عقيده‌ي من اگر جنبش دانشجويي مي‌خواهد واقعا اجتماع‌ساز باشد به جاي آن‌كه اجتماع‌باز باشد و سياستگزار باشد به جاي آن‌كه سياست‌باز باشد بايد وارد فضاي تحليل مردم شوند و ببينند كه در اين فضا عقيده و راي مردم به چه چيزي بوده است و سعي كنند راهگشا و پيشرو باشند. كريم‌خاني با بيان اين‌كه «برخي تشكل‌هاي دانشجويي دچار كوري تئوريك شدند»، تصريح كرد: دانشجوياني كه نداي مردم را سر مي‌دادند هميشه پيشرو بودند اما فضاي ژورناليستي ايران فضايي است كه صرفا تشكل‌ها و كساني را مي‌بينند كه داراي تريبون رسمي هستند و حتي بسياري از تشكل‌هايي كه حتي با برخي از اصطلاحات مذهبي، دچار بسياري از غفلت‌ها از بدنه‌ي اجتماع شده و از آرمان‌هاي تشكل‌هاي دانشجويي دور شدند. جنبش دانشجويي ريشه‌ها و اصالت بدنه‌ي جريان را تحليل كرده و گام بعدي را پيش‌بيني و طرح‌ريزي مي‌كند، مانند تسخير لانه‌ي جاسوسي كه مردم مي‌خواستند و جنبش دانشجويي آن را محقق كرد. لذا اگر بخواهيم امروز كار مشابهي را انجام دهيم بايد وارد فضا شده و موج‌سواري و ادبيات سياسي را كنار بگذاريم، خواسته‌هاي مردم را درك كرده و در آن فضا و با همان ايده‌آل‌ها گام بعدي را طراحي كنيم، حتي تسخير سفارت كه مي‌تواند تسخير سفارت انگلستان باشد. كريم‌خاني در ادامه با تاكيد بر اين‌كه «در فضاي فعلي هنوز مردم اعتماد لازم را به جنبش دانشجويي پيدا نكردند و هنوز سمت حركت اين جنبش براي مردم نشده است»، وظيفه‌ي جنبش دانشجويي را «بازگشت به خويشتن خويش و خود اسلامي خود» دانست و آن را پيش‌شرط تاييد مردم نسبت به عملكرد اين جنبش ارزيابي كرد و گفت: كما اين‌كه امروز مردم از جنبشي به نام جنبش عدالت‌خواه دانشجويي در رابطه با پيشرو بودن آنها در مبارزه با فقر و فساد و تبعيض، كه بسياري از گام‌هاي آن را عملي كردند، تقدير كردند. دبير سياسي جامعه‌ي اسلامي دانشجويان، گفت: عوامل انفعال در جنبش دانشجويي، تفكري مغرضانه است كه موجب ايجاد اشرافيت دانشجويي و دوري آن از بدنه‌ي اجتماع شد. به عقيده‌ي من اگر اين انفعال عاقبت جنبش دانشجويي شود، بسيار ساده مردم آنها را حذف خواهند كرد و كساني جاي ما را خواهند گرفت كه بيشتر به آرمان‌هاي مردم نزديك هستند. انتهاي پيام