در پي مشاهده مواردي از بيماري وبا در كشور طي چند روز اخير، سرويس «بهداشت و درمان» خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، ميزگردي را با هدف اطلاع‌رساني هر چه بيشتر به خانواده‌ها و بررسي بيماري و راههاي تشخيص و درمان وبا، با حضور «دكتر محسن زهرايي» معاون مركز مديريت بيماريهاي وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، «دكتر عبدالرضا سودبخش» متخصص بيماريهاي عفوني و دكتر «مسعود كيمياگر» متخصص تغذيه برگزار كرد.

به گزارش خبرنگار «بهداشت و درمان»‌ خبرگزاري دانشجويان ايران، دكتر محسن زهرايي معاون مركز مديريت بيماريهاي وزارت بهداشت در ابتداي اين ميزگرد اعلام كرد: بر اساس آخرين گزارش‌هاي ارائه شده تا ظهر روز جمعه 14 مرداد ماه، 36 مورد تاييد شده وبا در كشور به ثبت رسيده كه به تفكيك 21 مورد در قم، 8 مورد در كرج، 2 مورد در كنارك چابهار از استان سيستان و بلوچستان و 3 مورد در استان گلستان (گنبد و آزاد شهر)، يك مورد در قزوين و يك مورد در همدان بوده است.

وي با اشاره به ثبت 3 مرگ ناشي از وبا در كشور گفت: يك نوزاد سه روزه متولد شده از مادر مبتلا به اسهال وبايي، دو فرد 45 و 54 ساله به ترتيب در قم و همدان موارد فوتي را تشكيل مي‌دهند كه احتمالا دو مورد مرگ 45 و 54 ساله گزارش شده به دليل همراهي نوع خاصي «عفونت ايكلايي»‌ بوده است.

معاون مركز مديريت بيماريهاي وزارت بهداشت در ادامه توضيح داد: بيش از 40 سال است كه همه ساله مواردي از وبا در كشور مشاهده شده و آخرين اپيدمي گزارش شده در كشور در سال 77 با 11 هزار مورد ابتلا از تمامي استانهاي كشور بود و در سال 78 حدود 1000 مورد و طي 4 سال اخير متوسط 100 مورد وبا در كشور گزارش شد.

وي با اشاره به بارندگي‌هاي خوب سال گذشته يادآور شد: سيلابها و آبهاي جاري سبب شد تا فاضلابهايي كه در مجاورت منابع آبي بود به آنها راه يابند و خطر بروز وبا در فصل گرما را افزايش دهند. از طرفي با افزايش منابع آب‌هاي سطحي، همواره نگراني آن وجود دارد تا مردم حاشيه‌نشين و روستايي در صورت آب‌رساني ضعيف براي تامين آب از اين منابع استفاده كنند.

وي با اشاره به اولين مورد وبا «اوگاوايي» در كشور (سوش رايج در ايران) در يك كودك 26 ماهه بوشهري خاطرنشان كرد: پس از مشاهده اولين مورد وبا در كشور اقدامات درماني مناسب براي درمان كودك و اطرافيان او انجام شد. پس از آن 2 مورد وباي اينابايي (پاكستاني) در كنارك چابهار به دليل وضعيت نامطلوب آب آشاميدني و سپس مواردي در كرج و قم گزارش شد.

وي با بيان اين كه در سال‌هاي گذشته موارد وبا همواره محدود به استان سيستان و بلوچستان و گاهي قم بوده است، افزود: در سال جاري موارد تك‌گير وبا با سوش اينابايي با بيماريزايي بيشتر در ساير استانها به چشم خورد.

به گزارش ايسنا، دكتر زهرايي با اشاره به اين كه وبا در ايران از بيماريهاي اندميك و بومي است، خاطرنشان كرد: بر اساس مدارك سازمان جهاني بهداشت در كشورهايي كه وبا به صورت اندميك است 5 درصد اسهالهاي رخ داده مربوط به وباست.

وي مصرف آب آلوده به منابع فاضلاب را مهمترين علت بروز اپيدمي دانست و افزود: در اپيدمي برق آسا، صدها و هزاران فرد مبتلا مي‌شوند و هر جا كه ميزان دسترسي مناسب به آب آشاميدني سالم فراهم نشود خطر بروز اپيدمي وبا وجود دارد.

وي مناطق در معرض خطر را مناطق روستايي محروم و حاشيه‌شهرها به علت مهاجرپذيري به جهت عدم توسعه يافتگي و نبود زير ساختهاي لازم شهري دانست و افزود: مناطق پر تردد و زائرپذير نظير قم كه خطر عدم رعايت بهداشت فردي وجود دارد نيز از ديگر مناطق در معرض خطر هستند.

معاون مركز بيماريهاي وزارت بهداشت با بيان اين كه اين موارد تك‌گير در صورت عدم رعايت نكات بهداشتي مي‌تواند آستانه شروع يك اپيدمي بزرگ وبا در كشور باشد بر آموزش درست به مردم تاكيد كرد و افزود: بايد تلاش مردم و جامعه پزشكي بر اين باشد تا از بروز مجدد اپيدمي 7 سال پيش‌ جلوگيري شود.

وي ادامه داد : تك‌تك جامعه پزشكي موظفند در صورت شناسايي اسهال حاد آبكي با مراكز بهداشتي شهرستان تماس و درمان لازم را ارائه كنند. در اين راستا آگاهي مردم جهت عدم مصرف سبزيجات خام، سالاد كاهو و ميوه‌جاتي كه امكان كنده شدن پوست آن وجود ندارد و پرهيز از خود درماني الزاميست.

معاون مركز مديريت بيماري‌هاي وزارت بهداشت گفت: اسهال وبايي از خفيف تا شديد متغيير است كه در برخي موارد مرگ‌آور است؛ اين به نحويست كه برخي از مرگ‌هاي گزارش شده ناشي از وبا در سالهاي گذشته ناشي از خود درماني بوده است.

به گزارش ايسنا، وي بخش اصلي در درمان وبا را جايگزيني آب و املاح از دست رفته خواند و افزود: شوك، نارسايي كليه و اختلال در ساير سيستم‌هاي داخلي بدن از عوارض آب و املاح از دست رفته است كه در صورت عدم درمان به موقع سبب فوت فرد مي‌شود.

دكتر زهرايي با بيان اين كه هر اسهال خفيفي نيز مي‌تواند اسهال وبايي باشد، گفت: مناسب‌ترين درمان بايد توسط همكاران پزشك صورت گيرد و در درمان اسهال‌هاي خفيف تا متوسط استفاده از تركيبات خوراكي جايگزين نظير ORS توصيه مي‌شود؛ اين در حاليست كه در موارد شديد اسهال، سرم درماني و تجويز سرم «رينگر لاكتات» و يا «نرمال سالين» توصيه مي‌شود.

وي با بيان اين كه تجويز آنتي بيوتيك بر حسب نوع بيماري متفاوت و صرفا براي كوتاهي دوره انتقال بيماري و قطع زنجيره انتقال است، گفت: همه ساله سوش وبا در كشور سبب بروز اسهال وبايي مي‌شود در صورت گزارش اسهال آزمايش مدفوع درخواست و در صورت تاييد آبكي بودن براي تاييد تشخيص از بيمار ركتال سواپ در محيط انتقالي Trasport تهيه و ظرف يك هفته به آزمايشگاه شهرستان فرستاده مي‌شود و در صورت مثبت بودن نمونه براي تاييد تشخيص به آزمايشگاه استان و سپس به تهران و آزمايشگاه رفرانس ارسال مي‌شود.

وي از همكاران پزشك درخواست كرد تا در صورت مشاهده موارد مشكوك باليني وبا به مراكز بهداشتي - درماني گزارش تلفني ارائه كنند.

معاون مركز مديريت بيماريهاي وزارت بهداشت افزود: در كمتر از دو ماه اخير مواردي از اسهال وبايي در كابل مشاهده شد كه متعاقب آن هشدارهاي لازم به استانهاي شرقي داده شد و با هماهنگي وزارت كشور دستورات لازم براي مقامات مسؤول براي پيشگيري از تردد غير مجاز داده شد.

وي توضيح داد: به دنبال اين آماده‌باش در پايگاههاي بهداشتي هر مورد اسهال مشكوك به وبا مورد بررسي قرار گرفت تا مانع از ورود موارد مشكوك به داخل كشور شود.

دكتر زهرايي با اشاره به وجود واكسن وبا گفت: متاسفانه واكسن وبا نقشي در پيشگيري از بروز اپيدمي وبا ندارد و صرفا كاربرد محدود در مناطق خاص بحران‌ زده دارد؛ همچنين پيشگيري دارويي نيز جزء در موارد محدود نظير تماس نزديكان و اعضاي خانواده توصيه نمي‌شود، لذا استفاده وسيع از پيشگيري دارويي علمي و اجرايي نيست.

معاون مركز مديريت بيماريهاي وزارت بهداشت در ادامه ميزگرد ايسنا، مهمترين راه پيشگيري را رعايت بهداشت فردي و دقت در سلامت آب آشاميدني دانست و از جامعه پزشكي خواست تا با اين بيماري با حساسيت خاص برخورد كنند.

زهرايي ترس از وبا را كاملا بي‌مورد دانست و خاطرنشان كرد: با كمك تركيبات كلره نظير وايتكس، با غلظت 5 در 1000 مي‌توان لباس و ملحفه بيمار را ضد عفوني و سپس در معرض نور آفتاب قرار داد.

همچنين مي‌توان با استفاده از محلول «هيپو كلرايت سديم» براي ضد عفوني سطوح استفاده كرد. ضد عفوني دستشويي و محل بستري بيمار با استفاده از محلول كلردار نظير «هالاميد» توصيه مي‌شود، لذا ترسي براي ابتلاء به بيماري باقي نمي‌ماند.

دكتر زهرايي با اشاره به كلرسنجي آب آشاميدني توسط مسؤولان بهداشتي گفت: در صورت نامناسب بودن ميزان كلر مصرفي، استفاده از تركيبات كلر مادر و يا جوشاندن آب قبل از مصرف توصيه مي‌شود اين در حاليست كه نظارت وزارت بهداشت از طريق مركز سلامت محيط كار وزارت بهداشت در حال انجام است.

به نحوي كه نظارتها بر صنوف و عرضه كننده‌هاي مواد غذايي تشديد و همچنان در وضعيت آماده باش قرار دارند.

وي گفت: بيشترين نگراني ما در شهرهاي بزرگ است زيرا در مناطق روستايي به لحاظ وجود مراكز بهداشتي موارد اسهال وبايي به خوبي گزارش مي‌شود حال آن كه در مناطق شهري احتمال عدم گزارش همچنان وجود دارد.

به گزارش ايسنا، دكتر عبدالرضا دكتر سوبخش متخصص بيماريهاي عفوني در ادامه با بيان اين كه عفونت اسهال و استفراغ مي‌تواند عوامل عفوني و يا غير عفوني دا شته باشد، گفت: مسموميت با ذرات سنگين مانند سرب و مس از شايع‌ترين علل غير عفوني عفونت‌هاي اسهال و استفراغ است.

وي با اشاره به اين كه عوامل عفوني مي‌تواند ويروسي، باكتريايي و قارچي باشد، اظهار كرد: ‌عفونت‌هاي اسهال و استفراغ معمولا يا ويروسي و يا باكتريايي هستند.

اين متخصص بيماري‌هاي عفوني با بيان اين كه ميكروب‌ها در بدن به طرق مختلف عمل مي‌كنند، افزود: ميكروب وبا در روده كوچك وارد مي‌شود و در آن جا تكثير پيدا مي‌كند و به علت توكسيني كه ايجاد مي‌كند سبب مي‌شود كه آب الكتروليت بيشتري از بيمار را دفع كند.

وي با بيان اين كه ميكروب وبا 200 نوع است، به ايسنا گفت: مهمترين آن نوع «اووان» و «نواووان» است.

اين متخصص بيماري‌هاي عفوني با بيان اين كه نوع اووان وبا مي‌تواند كلاسيك و يا التور باشد، افزود: مقاومت ميكروب التور نسبت به كلاسيك بيشتر است ولي مكيروب كلاسيك سريعتر ريشه‌كن مي‌شود.

وي دماي 37 درجه را بهترين دما براي رشد ميكروب وبا عنوان و خاطرنشان كرد: ‌ميكروب وبا در دماي 20 تا 40 درجه رشد مي‌كند و در عرض 9 دقيقه دو برابر مي‌شود.

سودبخش با اشاره به وجود 10 به توان 9 ميكروب در هر گرم مدفوع گفت: در صورتي فردي به وبا مبتلا مي‌شود كه يك گرم ميكروب آلوده را خورده باشد.

اين متخصص بيماري‌هاي عفوني مصرف آب و غذاي آلوده را اصلي‌ترين راه انتقال ميكروب وبا عنوان و تصريح كرد: با توجه به اين كه ميكروب وبا به اسيد معده حساسيت خاصي دارد افرادي كه از داروهاي

«آنتي اسيد»، «آلومينيم ام جي»، «رانيتيدين» مصرف مي‌كنند با توجه به اين كه اسيد معده آن‌ها كم مي‌شود شانس اين كه با مقدار كمي ميكروب به اين بيماري مبتلا شوند وجود دارد.

وي ادامه داد: از هر 10 نفري كه ميكروب وبا وارد بدنش شود يك نفر دچار علايم مي‌شود كه مي‌تواند علايم اسهال به صورت ضعيف، متوسط و شديد خودش را نشان دهد.

اين متخصص بيماري‌هاي عفوني با اشاره به اين كه هر فردي با اسهال شديد آبكي بدون تب كه ظرف چند ساعت حالت شوك به او دست دهد بيمار وبايي تلقي مي‌شود،‌ به ايسنا گفت: دوره كمون وبا بين يك تا 3 روز مي‌تواند متفاوت باشد ممكن است فردي آب آلوده را مصرف كند و چند روز بعد از مصرف آب آلوده به وبا مبتلا شود.

وي با بيان اين كه اسهال وبايي با تب، دل پيچه مانند دفع باد از شكم در فرد بروز مي‌كند، اظهاركرد: مدفوع فرد وبايي در ابتدا آبكي و بي‌بو ولي بعد لعابي مي‌شود و بوي ماهي مرده را مي‌دهد.

وي با بيان اين كه اسهال وبايي بدون تب است، افزود: اما در اطفال ممكن است كه در 5 درصد موارد وبا با تب ديده شود.

به گزارش ايسنا، سودبخش اظهار كرد: با توجه به اينكه مريض وبايي آب زيادي را از دست مي‌دهد دچار شوك مي‌شود. تنفس عميق و ادرارش كاهش مي‌يابد و از نظر آزمايش مدفوع چون ميكروب وبا در روده تكثير مي‌شود و بعد از تكثير توكسين ايجاد مي‌كند و افزايش آب الكتروليت مي‌دهد مدفوع شخص وبايي گلبول سفيد و خون ندارد ولي ممكن است در بيماراني كه مبتلا به بيماري‌هاي زمينه‌اي روده‌اي باشند بعد از اين كه چند بار دچار اسهال شديدي شود خراش‌هايي در مقعد فرد ايجاد شود و چند قطره خون در مدفوع خود مشاهده كند ولي پزشك نبايد اين مسئله را به چيزهاي ديگر ربط دهد.

اين متخصص بيماري‌هاي عفوني با بيان اينكه يك درصد احتمال مرگ در وبا وجود دارد، گفت: حضور ذهن داشتن پزشك و آگاهي دادن به مردم در خصوص اين بيماري مي‌تواند از بروز چنين بيماري‌هايي پيشگيري كند.

به گزارش ايسنا، در ادامه اين ميزگرد دكتر مسعود كيمياگر متخصص تغذيه و عضو هيات علمي دانشگاه، آب و غذاي آلوده را اصلي‌ترين راه انتقال ميكروب وبا دانست و افزود: افرادي كه عدم ترشح اسيد دارند و يا آنتي اسيد مصرف مي‌كنند بيشتر در معرض خطر قرار دارند.

اين متخصص تغذيه در تشريح نحوه تشخيص ضد عفوني كردن سبزيجات افزود: بعد از شست‌وشوي اوليه سبزيجات در 7 ليتر آب، سه تا چهار قطره مايع ظرفشويي براي از بين بردن تخم انگل استفاده شود و بعد از آب‌كشي در مرحله سوم سبزي در 6 ليتر آب با يك قاشق مرباخوري ( طبق دستورالعمل پركلرين) به مدت 5 دقيقه شست‌وشو شود.

وي با تاكيد بر مصرف آب‌هاي بسته‌بندي شده در مسافرت به ايسنا گفت: در حال حاضر بهترين شرايط براي استفاده از آب‌هاي بسته‌بندي شده وجود دارد.

كيمياگر با بيان اين كه رساندن آب و الكتروليت براي بيمار اسهالي لازم است، بيان كرد: براي جبران آب از دست رفته فرد اسهالي، تهيه محلولي حاوي 5 ليوان آب، 4 قاشق مرباخوري شكر و 3 گرم نمك جهت خوراندن به بيمار اسهالي توصيه مي‌شود.

وي با اشاره به اين كه لعاب برنج و انواع سوپ مي‌تواند در بهبود اسهال كمك كننده باشد، اضافه كرد: 5 ليوان آب با نصف پيمانه آرد برنج يا گندم و يك قاشق مربا‌خوري نمك، آشاميدني مناسبي براي فرد اسهاليست و نبايد اين ماده جايگزين غذاي فرد شود.

اين متخصص تغذيه با تاكيد بر اينكه مواد غذايي را در محل خشك و خنك نگهداري كنيد،‌ به ايسنا گفت: در مسافرت‌ها از مواد غذايي خشك مانند كتلت، كوكو و تخم‌مرغ استفاده شود و خانواده‌ها از گذاشتن مواد غذايي داخل نان خودداري كنند و هر ماده را در يك ظرف در بسته در يك يخدان اسفنجي نگهداري كنند.

وي با بيان اينكه افراد از مصرف مواد غذايي مشكوك اجتناب كنند، افزود: مسافران از خوردن غذاهاي بين راهي مخصوصا سالاد قويا خودداري كنند.

دكتر سودبخش با بيان اين كه وبا بين 3 تا 7 روز خود به خود مهار مي‌شود، تصريح كرد: بيمار وبايي بين 2تا 4 هفته مي‌تواند بيماري خود را به ديگران منتقل كند.

وي در خصوص علت تجويز آنتي‌بيوتيك به بيماران وبايي توضيح داد: مصرف آنتي‌بيوتيك در فرد مبتلا به اسهال وبايي هم شدت بيماري او را كاهش مي‌دهد و هم از انتقال بيماري به ديگران كم مي‌كند.

وي با بيان اينكه چند راه براي تشخيص ميكروب وبا وجود دارد، ‌گفت: حدس كلينيكي پزشك، آزمايش مدفوعي كه گلبول سفيد ندارد و همچنين ديدن مستقيم ميكروب كه در همه آزمايشگاه‌ها امكان‌پذير نيست.

اين متخصص بيماري‌هاي عفوني با بيان اينكه متاسفانه محيط خاص براي كشت ميكروب وبا در اكثر آزمايشگاه‌ها وجود ندارد، افزود: اميدواريم با توجه به شرايط موجود وزارت بهداشت اين امكان را براي تمام آزمايشگاه‌ها فراهم كند.

وي با اشاره به باورهاي غلط افراد در تغذيه بيماران اسهالي، اظهار كرد: بر اساس باورهاي غلط ديده مي‌شود خانواده‌ها از دادن شير به كودك اسهالي خودداري مي‌كنند در صورتي كه شير مي‌تواند قند خون و همچنين آب الكتروليت او را تامين كند.

دكتر سودبخش متخصص بيماريهاي عفوني در ادامه ميزگرد ايسنا، وباي خشك را يكي ديگر از انواع وبا دانست و خاطرنشان كرد: در اين نوع، بيمار دچار شوك مي‌شود ولي دفع مدفوع ندارد زيرا روده گنجايش چند ليتر آب را در خودش دارد.

وي ادامه داد: اقدام درماني وباي خشك اين است كه آب را به اندازه نياز به بدن بيمار برسانيم و همچنين با تجويز كوتاه مدت آنتي‌بيوتيك بيماري او را بهبود بخشيم.

اين متخصص با بيان اين كه بيمار وبايي كه در وضعيت شوك به سر مي‌برد حداقل 10 درصد آب بدن خود را از دست داده است، اظهار كرد: پزشك موظف است در عرض 2 تا 4 ساعت نصف اين مقدار آب را تامين كند كه در 10 دقيقه اول يك ليتر در 20 دقيقه دوم يك ليتر و 30 دقيقه سوم يك ليتر از آب بدن او را تامين كند.

سودبخش با تاكيد بر اين كه سرم قندي براي بيمار وبايي به هيچ وجه توصيه نمي‌شود، گفت: بهترين سرم براي بيمار «رينگرلاكتات»و «نرمال سالين» است.

وي با بيان اينكه مصرف آب قند براي بيمار اسهالي به هيچ وجه توصيه نمي‌شود، افزود: مقدار بسيار كم قند كه 20 گرم گلوكز در يك ليتر آب است در جذب نمك و پتاسيم بسيار مؤثر و عالي عمل مي‌كند.

اين متخصص بيماري‌هاي عفوني با اشاره به اينكه ميكروب وبا به بسياري از آنتي بيوتيك‌ها حساس است به خانواده‌ها هشدار داد از مصرف خودسرانه آنتي بيوتيك جدا خودداري كنند.

وي تصريح كرد: احتمال مرگ و مير در مادران باردار در سه ماهه سوم 50 تا 80 درصد بيشتر از ساير افراد است.

سودبخش آموزش صحيح به مردم و مسؤولان را مهمترين راه پيشگيري عنوان و اظهار كرد: متاسفانه بسياري از مرگ‌هايي كه در سال 77 بر اثر وبا در كشور اتفاق افتاد به علت عدم مراجعه بيمار به پزشك نبوده است بلكه درمان نادرست پزشك سبب مرگ اين افراد شده است.

وي در پايان با بيان اين كه واكسن فقط 50 درصد در پيشگيري از وبا مؤثر است، به ايسنا گفت: طول مدت اين پيشگيري با واكسن حدود 3 تا 6 ماه است.

انتهاي پيام