مرتضي نبوي، قائم‌مقام جامعه‌ي اسلامي مهندسين و عضو مجمع تشخيص مصلحت نظام كه اين روزها كمتر به اظهارنظر رسانه‌يي مي‌پردازد، در گفت‌وگويي با خبرنگار ايسنا به تحليل انتخابات اخير رياست‌جمهوري، آينده گروههاي سياسي و مسائل روز پرداخته است.

وي با اعتقاد به اين‌كه نهمين دوره‌ي انتخابات رياست‌جمهوري با انتخابات سال 76 داراي شباهت‌ها و تفاوت‌هايي است، در بيان اين شباهت‌ها مي‌گويد: مردم در سال 76 و در سال 84 به دنبال تغيير و تحول بودند. در سال 76 تصور مي‌كردند كه با انتخاب خاتمي، اين تغيير و تحولات صورت مي‌گيرد و اكنون با گذشت هشت سال از آن انتخاب و محقق نشدن تغيير و تحولات دلخواهشان گرايشي متفاوت پيدا كرده، به سمت احمدي‌نژاد و جريان اصولگرا آمده و اين تصور را دارند كه با انتخاب احمدي‌نژاد، تغيير و تحولاتي كه مي‌خواهند، صورت مي‌گيرد؛ آنها اكنون گمشده‌ي خود را در انتخاب او دنبال مي‌كنند.

مرتضي نبوي مانند ديگر همفكران خود در جريان اصولگرا معتقد است كه مسائل اقتصادي، معيشتي، مبارزه با فقر و آنچه فساد حاكم در بروكراسي مي‌خواند، از اولويت‌هاي مطالبات مردم است.

قائم‌مقام جامعه‌ي اسلامي مهندسين، در گفت‌وگو با خبرنگار سياسي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، اظهار مي‌كند: مردم ايران اصولا مردمي آزادي‌خواه هستند، ولي وقتي كه مساله‌ي آزادي را مطرح كردند، تصور نمي‌كردند به دنبال مطرح كردن اين مقوله، ناهنجاري‌هاي اجتماعي و فرهنگي در جامعه گسترش يابد. اكنون با توجه به گسترش اين ناهنجاري‌ها خواهان برخورد و حل اين ناهنجاري‌ها هستند. متاسفانه در دوران سازندگي و پس از آن، بيشترين فشار از نظر اقتصادي به مردم آورده شد و فاصله‌ي طبقاتي بين مردم و مسوولان با گذشت زمان، سير صعودي پيدا كرد. من مي‌توانم بگويم اولويت‌هايي كه مردم در طول اين هفت - هشت سال داشتند، با اولويت‌هاي نظام حاكم، يعني اصلاح‌طلبان چه در دولت، چه در مجلس ششم و چه در شوراي شهر متفاوت بود و با يكديگر تطبيق نداشت؛ اين چنين بود كه مردم در دومين انتخابات شوراي شهر گرايش خود را از دوم خرداد به سمت اصولگرايان تغيير دادند و اين روند در انتخابات مجلس هفتم و نهمين دوره‌ي انتخابات رياست‌جمهوري نيز ادامه پيدا كرد.

نبوي مي‌گويد: به نظر من، انتخابات نهم پديده‌ي بسيار جالبي است و خدا را شكر مي‌كنم كه اين انتخابات با استاندارد خوب مردم‌سالاري ديني برگزار شد و در آن، شاهد يك رقابت جدي و مشاركت آگاهانه و خوب مردم بوديم؛ البته نقش رهبري نيز در اين انتخابات نبايد ناديده گرفته شود. ايشان با حكم حكومتي خود زمينه‌اي را فراهم كردند كه سلايق متفاوت در انتخابات حضور داشته باشند. البته در اين انتخابات وزن گروه‌هاي سياسي نيز مشخص شد. ما در اين انتخابات شاهد بوديم كه آزادي بيان بسيار خوبي در صدا و سيما حاكم بود و مردم مي‌توانستند آزادانه انتقادات و نظرات خود را مطرح كنند و كسي طلبكار باقي نماند.

وي اظهار مي‌كند: متاسفانه در اين انتخابات جريان اصولگرا و اصلاح‌طلب نتوانست به يك كانديداي واحد برسد و اين امر نشان‌دهنده‌ي اين است كه جريان‌هاي سياسي در كشور ما هنوز به بلوغ كافي نرسيده‌اند و اين يكي از نكات منفي اين انتخابات بود كه اميدوارم در آينده و در انتخابات بعدي شاهد اين عدم بلوغ نباشيم.

قائم مقام جامعه‌ي اسلامي مهندسين، در مورد عملكرد جريان دوم خرداد در نهمين دوره‌ي انتخابات رياست جمهوري هم اظهار مي‌كند: بيشترين افرادي كه به “معين” راي دادند، افراد دگرانديش و روشنفكران ليبرال بودند، آراي كم آنها نيز نشان داد كه پايگاه چنداني در جامعه ندارند و به عبارتي مي‌توان به اين نتيجه رسيد كه اصلا راديكاليزم دوم خرداد، پايگاهي ندارد. البته آنها خيلي زود شكست را پذيرفتند و اميدوارم با پذيرفتن اين شكست به اصلاحات لازم در مجموعه‌ي خود دست بزنند. آنها بايد به جاي اينكه مردم را متهم كنند، ببينند كه اشكالاتشان چه چيزهايي بوده است.

نبوي در مورد تركيب آراي احمدي‌نژاد در نهمين دوره‌ي انتخابات رياست‌جمهوري، مي‌گويد: مردم در مرحله‌ي دوم انتخابات رياست‌جمهوري دو گزينه‌ي هاشمي و احمدي‌نژاد را در پيش رو داشتند. آنها اين تصور را داشتند كه با انتخاب هاشمي، تغيير و تحول مورد نظرشان صورت نمي‌گيرد؛ به‌ويژه با توجه به اين‌كه تمام كساني كه در قدرت حضور داشتند، پشت سر هاشمي بودند و اين امر شك و ترديد مردم را نسبت به انتخاب هاشمي بيشتر مي‌كرد. مردم نمي‌خواستند وضع موجود و ناكارآمدي كنوني ادامه پيدا كند؛ از اين رو انتخاب هاشمي را مساوي با ادامه‌ي اين وضع موجود مي‌دانستند. در مقابل، “احمدي‌نژاد“ قرار داشت كه برنامه‌هاي او به نحوي بود كه تغيير و تحول دلخواه مردم را ايجاد مي‌كرد. البته سوابق وي در شهرداري تهران نيز مزيد بر اين علت بود.

اين فعال سياسي مي‌گويد: برخي از دوستان مطرح مي‌كنند كه آراي احمدي‌نژاد، متعلق به جريان تهي‌دست و كساني است كه در طول شانزده سال گذشته از توسعه بهره‌اي نبرده‌اند. در صورتي كه به نظر من به كار بردن چنين استدلال‌هايي، اهانت به آراي مردم است. شما در تهران مشاهده مي‌كنيد كه احمدي‌نژاد چه رايي بالايي مي‌آورد. شهري كه مردم آن بيشترين بهره را از توسعه برده‌اند. در سطح كشور نيز اقشار مختلف دانشگاهي به وي راي داده‌اند. البته نقش نيروهاي مذهبي را نيز در اين ميان نبايد ناديده گرفت. اين افراد كساني بودند كه داراي وضع مادي خوبي هستند، ولي از روند حاكم بر جامعه يعني فساد و تبعيض رنج مي‌برند.

اين عضو مجمع تشخيص مصحلت نظام، با اشاره به دو پيمايش ملي كه از سوي وزارت ارشاد در سال 80 و 82 صورت گرفته، اظهار داشت: نتيجه‌ي نهمين انتخابات رياست‌جمهوري با يافته‌هاي اين دو پيمايش ملي تطبيق دارد. طبق يافته‌هاي اين دو پيمايش، اولويت اصلي مطالبات مردم مساله‌ي اقتصادي، امنيتي، فرهنگي و ديني است. مشاهده كرديد كه مردم نيز در اين انتخابات بر اساس اين مطالبات گزينه‌ي مورد نظر خود را انتخاب كردند.

نبوي با تاكيد بر اينكه احمدي‌نژاد متعلق به جريان اصولگراست و انتخاب وي از سوي مردم به معناي گرايش آن‌ها به اين جريان است، به ايسنا مي‌گويد: در 27 آذر 83 از سوي شوراي هماهنگي پنج گزينه براي انتخابات رياست‌جمهوري مطرح شد كه احمدي‌نژاد نيز جزو اين پنج گزينه بود و در سطح جامعه نيز از او به عنوان فردي اصولگرا ياد مي‌شد. در مرحله‌ي اول انتخابات رياست‌جمهوري هيچ تشكلي از وي به صورت رسمي حمايت نكرد. ولي در مرحله‌ي دوم انتخابات شاهد چرخش گروه‌هاي اصولگرا به نفع احمدي‌نژاد بوديم.

قائم‌مقام جامعه اسلامي مهندسين در ادامه‌ي گفت‌وگوي خود با خبرنگار ايسنا با رد يكدست شدن حاكميت با توجه به اين‌كه مجلس شوراي اسلامي و قوه‌ي مجريه در دست جريان اصولگراست، اظهار داشت: دولت و مجلس با هر تركيبي كه شكل بگيرند، بايد بر اساس ساز و كارهايي مانند چشم‌انداز 20 ساله و قانون اساسي عمل كنند كه با توجه به اين روند، در آ‌ينده شاهد كاهش نقش نظارتي مجلس شوراي اسلامي نخواهيم بود و مجلس مانند گذشته با تيزهوشي خود، دولت را تحت نظارت قرار خواهد داد، دولت نيز با توجه به سياست‌هاي كلي نظام، وظايفش را به نحو احسن انجام مي‌دهد.

وي در مورد نقش گروه‌ها و احزاب در آينده‌ي سياسي كشور اظهار مي‌كند: مقام معظم رهبري در سخنراني اخير خود در كرمان، دو جناح عمده در كشور را به دو بال تشبيه كرده بود كه هردو بايد در جهت منافع نظام حركت كنند و اين‌كه آينده‌اي رو به جلو براي احزاب در كشور قائل هستند. امروز تجربه‌ي سياسي و كار تشكيلاتي احزاب ما نسبت به گذشته پيشرفت چشمگيري داشته است.

نبوي اظهار داشت: در سال 76 با توجه به اين‌كه اصلاح‌طلبان اكثريت آرا را كسب كردند، جناح منتقد دولت يعني اصولگرايان از نظر ساختاري و رفتاري در خود بازنگري و تجديدنظرهايي كردند و با يك مواضع و رفتار جديد به صحنه‌ي سياسي كشور بازگشتند و حتي ادبيات صحبت كردن خود با مردم را تغيير دادند. در آينده نيز قطعا گروه‌هاي اصلاح‌طلب با توجه به تجربياتي كه اكنون دارند بايد از ساختارشكني و افراطي‌گري كه در اين چند سال اخير به آن مبتلا شده بودند، خود را دور كنند و بپذيرند كه اصلاحات در اين كشور، فقط در چارچوب ساختار موجود امكان‌پذير است. من اميدوارم با توجه به تجديدنظرهايي كه در رفتار جناح اصلاح‌طلب صورت مي‌گيرد، شاهد يك رقابت سالم بين دو جناح براي خدمتگزاري باشيم و دو جناح عمده در كشور در جهت ايجاد زمينه براي مشاركت واقعي مردم حركت كنند.

عضو مجمع تشخيص مصلحت نظام ادامه مي‌دهد: متاسفانه جرياني كه در سال 76 توانسته بود اكثريت آراي مردم را در دست بگيرد، با آن‌كه در حاكميت حضور داشت، نقش اپوزيسيون را به خود گرفته بود و به نظر من اشتباه تاريخي اين جريان و جريان اصلاح‌طلب، ساختارشكني بود. اگر حالا بخواهند به همان نقش اپوزيسيوني ادامه دهند، قطعا حاشيه‌نشين مي‌شوند. به نظر من آنها بايد به صحنه‌ي سياسي جامعه برگردند، به مطالبات مردم توجه و در رفتار خود تجديدنظر كنند؛ قطعا اگر اين ملاحظات را در نظر بگيرند موفق خواهند شد.

نبوي در ارتباط با مهم‌ترين گفتماني كه خاتمي در طول اين هشت سال در عرصه‌ي سياسي كشور مطرح كرد نيز مي‌گويد: گفتمان و ادبياتي كه خاتمي انتخاب كرد، گفتمان احترام به شهروندان بود. خاتمي براي مردم اعتبار زيادي قائل بود و درصدد حفظ كرامت شهروندان بود. وي به آرمان‌هايي كه در بين مردم رواج داشت احترام مي‌گذاشت و سعي مي‌كرد كه در تصميم‌گيري‌ها خط اعتدال را حفظ كند و به ساختارشكنان و افراطيون جواب منفي داد؛ در حالي كه اين افراد هميشه سعي داشتند كه هر رفتاري كه انجام مي‌دهند، به خاتمي منسوب كنند، ولي خاتمي در مقابل آنها ايستاد. خاتمي هميشه از نقض حقوق شهروندان نگران بود و گفتمانش در طول اين هشت سال به يك فرهنگ تبديل شد.

نبوي اظهار مي‌كند: احمدي‌نژاد بايد توجه داشته باشد كه در امور فرهنگي و مسائل داخلي افراط و تفريط نكند و در خط تعادل و اعتدال حركت كند. آزادي‌ها و كرامت‌هاي انساني را حفظ كند و در سياست خارجي خود، تعاملي سازنده با ديگر كشورها داشته باشد و فراتر از سياست تنش‌زدايي حركت كند و برنامه‌ريزي مناسبي در جهت پيشرفت كشور به نحوي كه عدالت و آزادي توام با يكديگر باشند، داشته باشد.

اين فعال سياسي، با اعتقاد به اين‌كه علي‌رغم جوسازي‌هايي كه در مورد احمدي‌نژاد و دولت آينده‌ي آن صورت مي‌گيرد، وي دولتي موفق خواهد داشت، گفت: اكنون زمينه براي پيشرفت و تحقق شعارهاي احمدي‌نژاد فراهم است و با توجه به نگاه مهندسي كه وي دارد، مي‌تواند موفق باشد. او بايد سعي كند كه در انتخاب اعضاي هيات دولت و كابينه‌ي خود مبادله‌ي نخبگان بين نسلي صورت بگيرد و اگر اين امر تحقق پيدا نكند، در آينده شاهد بحران مشاركت خواهيم بود.

وي در مورد تحقق كابينه‌ي 70 ميليوني اظهار داشت: در تعريف كابينه‌ي 70 ميليوني بايد گفت در اين كابينه مردم مسوول هستند كه از حقي كه دارند، استفاده كنند. يعني هركس در هر جايي احساس كند كه در كابينه و نظام شريك است. البته بايد راه‌هاي اين مشاركت نيز فراهم شود.

نبوي در مورد حضور اصلاح‌طلبان در كابينه‌ي آتي مي‌گويد: به نظر من بايد در دولت آتي از اهداف اصلاح‌طلباني كه اصول اصلي نظام را قبول دارند و از افراط و تفريط خودداري مي‌كنند، هم‌چنين افرادي شايسته و متخصص هستند استفاده شود. از ديدگاه من، منعي براي حضور آنها در پست‌هاي اجرايي آ‌ينده وجود ندارد. ولي همه‌ي اينها به تصميم احمدي‌نژاد بستگي دارد.

وي در پايان گفت‌وگويش با ايسنا اظهار مي‌كند: متاسفانه بعد از برگزاري انتخابات رياست‌جمهوري، برخي از جريان‌ها به دنبال زير سوال بردن اين انتخابات هستند‌؛ در صورتي كه اين افراد بايد بپذيرند مردم در اين انتخابات مشاركت وسيع داشتند و آن‌چه را كه خود مي‌خواستند انتخاب كردند. از اين رو با زير سوال بردن اعتبار انتخابات، اين افراد چهره‌ي خود را در بين مردم مخدوش مي‌كنند و مطمئنا از نظر سياسي نيز آينده‌ي خوبي براي آنها نمي‌توان تصور كرد. البته بايد پذيرفت كه در اين انتخابات بداخلاقي‌هايي صورت گرفت كه اين بداخلاقي‌ها را نيز مي‌توان حتي در عملكرد صدا و سيما ديد و حتي در مواقعي از امكانات دولتي نيز استفاده شد، ولي در مورد خود افرادي كه اين انتخابات را زير سوال مي‌برند، اگر به عملكرد آنها در انتخابات توجه كنيم، مي‌بينيم كه عملكرد آنها نيز مورد نقد است.

گفت‌وگو از خبرنگار ايسنا: اكرم احقاقي

انتهاي پيام