بنگاه پخش برنامه و خبر انگليس (British Broadcasting Corporation-BBC) يك شركت سهامي ملي است كه در خاك انگلستان مستقر است و البته خدمات بين‌المللي مختلفي نيز دارد. بعضي از سرويس‌هاي بين‌المللي بي‌.بي.‌سي (از جمله تلويزيون كابلي بي.‌بي.‌سي در آمريكا، كانادا و ديگر نقاط جهان) تجاري هستند و همين كاركرد تجاري در بسياري از قسمت‌ها، بي.‌بي.‌سي را به يك شركت چندمليتي نيز تبديل كرده است. نظرسنجي‌ها نشان مي‌دهند كه بي‌.بي‌.سي در بسياري از زمان‌ها در عرصه‌ي اطلاع‌رساني نقش پيشرو را داشته است. امروزه بخش جهاني راديو بي.‌بي.‌سي به عنوان مهم‌ترين بخش اين شركت در دنيا بيش از 150 ميليون شنونده دارد و ماهانه بيش از 75 ميليون بار به سايت‌هاي اينترنتي آن مراجعه مي‌شود. محبوبيت بخش جهاني بي.‌بي.‌سي بيشتر به دليل گزارش‌هاي همه‌جانبه از رخدادها و پرداختن به كنه مسايل جهاني است. برنامه‌هاي راديو بي‌.بي.‌سي به 43 زبان زنده دنيا پخش مي‌شوند. خبرهاي بين‌المللي در مركز كار بخش جهاني بي‌.بي‌.سي قرار دارد. علاوه بر برنامه‌سازان خبره كه در 43 بخش در سرويس جهاني بي.‌بي.‌سي فعالند، 250 خبرنگار نيز به طور شبانه‌روزي مهم‌ترين تحولات بين‌المللي تاثيرگذار بر زندگي مردم را به اين 43 زبان، به دنيا ارايه مي‌دهند. به گزارش دفتر مطالعات بين‌الملل خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) تا پيش از تاسيس بي‌بي‌سي، تعدادي از شركت‌هاي خصوصي تعدادي شبكه پخش راديويي در انگليس راه‌اندازي كرده بودند. اداره پست كه تحت نظر “قانون تلگراف بدون سيم 1904” فعاليت مي‌كرد مسووليت صدور مجوزهاي پخش برنامه‌ها و اخبار راديويي را بر عهده داشت. اما اين اداره در سال 1919 صدور مجوز را متوقف كرد؛ چرا كه شكايت‌هاي متعددي از سوي نيروهاي مسلح واصل مي‌شدند مبني بر اينكه شبكه‌هاي راديويي موجود در ارتباطات نظامي اختلال ايجاد مي‌كنند. با توجه به اين‌كه در اوايل دهه 1920 در تعداد شبكه‌هاي راديويي خصوصي و پراكنده انگليس افزايش زيادي حاصل شده بود، اداره پست تحت فشار شديدي قرار گرفت كه اجازه‌ي تاسيس يك شبكه ملي پخش راديويي را صادر كند. در پي همين امر، كميته‌اي از سازندگان ادوات و تجهيزات راديويي چندين ماه بر روي طرح‌هاي مختلف بحث و تبادل نظر كردند كه نتيجه‌ي اين بحث‌ها و تبادل‌نظرها تاسيس بي‌بي‌سي بود. بي‌بي‌سي به عنوان بنگاه پخش برنامه و خبر انگليس در سال 1922 به وسيله‌ي كنسرسيومي متشكل از شركت‌هاي ماركوني، جي‌ئي‌سي GEC، بريتيش تامسون هوستون، مترو پليتان ويكرز و شركت برق و ارتباطات راديويي غرب ايجاد شد. هدف اوليه اين شركت، تاسيس شبكه سراسري فرستنده‌هاي راديويي بود تا خدمات پخش اخبار ملي را در سراسر انگليس ارايه دهند. در 14 نوامبر 1922 اولين ايستگاه راديويي بي‌بي‌سي شروع به كار كرد. ساختار فعلي بي‌بي‌سي از سال 1927 ايجاد شد. اين ساختار عبارت است از بنگاه مستقلي كه به وسيله‌ي شوراي حكامي كه منصوب شده به وسيله‌ي ملكه وقت انگليس براي يك دوره‌ي چهار ساله مي‌باشند، اداره مي‌شود. اين ساختار پس از آن ايجاد شد كه بي‌بي‌سي تحت منشور سلطنتي به ثبت رسيد. مديريت عمومي اين سازمان در دستان دبيركل است كه به وسيله‌ي حكام منصوب مي‌شود. اعضاي شوراي حكام از سوي هيات وزيران به ملكه پيشنهاد مي‌شوند و ملكه آنها را منصوب مي‌كند. فعاليت‌هاي روزانه بي‌بي‌سي در 16 بخش انجام مي‌پذيرند. شوراي اجرايي اصلي بي‌بي‌سي كه 9 عضو آن به وسيله‌ي شوراي حكام منصوب مي‌شوند تحت نظر دبيركل فعاليت مي‌كند. سه شوراي توليدبرنامه، خبرنگاري و تجاري گزارش‌هاي خود را به شوراي اجرايي ارايه مي‌دهند و شوراي اجرايي نيز در برابر شوراي حكام پاسخگو است. شوراي حكام در قبال افرادي كه هزينه‌هاي مجوز دريافت برنامه‌هاي بي‌بي‌سي را پرداخت مي‌كنند (بينندگان و شنوندگان برنامه‌هاي بي‌بي‌سي) و پارلمان انگليس مسوول به پاسخگويي است و هر ساله گزارشي درباره‌ي ارزيابي از عملكردهايش منتشر مي‌كند. شوراي حكام اهداف كليدي بي‌بي‌سي را مقرر مي‌كند، استراتژي و خط مشي اين بنگاه را معين مي‌كند و دبيركل و ديگر اعضاي شوراي اجرايي را منصوب مي‌كند. شوراي اجرايي نيز طرح‌هايي شامل اهداف كليدي بنگاه را تهيه و به شوراي حكام جهت تصويب ارايه مي‌دهد و مطابق با آنها استراتژي‌ها و خط مشي‌هاي مربوطه را جهت انجام فرايند روز به روز كارهاي بنگاه تدوين مي‌كند. منشور سلطنتي بي‌بي‌سي در حال حاضر در دست بازنگري است و انتظار مي‌رود تا سال 2006 تغييرات كلان و گسترده‌اي در آن به وجود آيد. مديركل فعلي بي‌بي‌سي مارك تامپسون است. قانون تلگراف بدون‌سيم 1904 قانون حكومتي پخش و دريافت اخبار راديويي را برقرار كرد. بر همين اساس طراحي مجوزي تدوين شد كه اگر هركس در هر نقطه انگليس مي‌خواست تجهيزات و برنامه‌هاي راديويي بخرد يا بسازد بايد اين مجوز را از اداره پست خريداري مي‌كرد. با تاسيس بي‌بي‌سي، هزينه‌ي مجوز تاسيس راديو به ابزار اصلي اين بنگاه براي كسب درآمد تبديل شد. صدور مجوز راديو در انگليس در سال 1971 منسوخ شد اما براي دريافت برنامه‌هاي تلويزيون هنوز فروش مجوز ضرورت دارد. امروز هر خانواده يا موسسه‌ي تجاري كه از تلويزيون يا ديگر تجهيزات براي دريافت برنامه‌ها استفاده مي‌كند بايد مجوز يكساله‌ي دريافت برنامه‌هاي تلويزيوني خريداري نمايد. هزينه چنين مجوزهايي به وسيله‌ي دولت جمع‌آوري مي‌شود. هزينه‌اي كه بابت اين مجوزها پرداخت مي‌شود بي‌بي‌سي را به اندازه‌ي كافي از لحاظ مالي توانمند مي‌سازد تا اخبار و برنامه‌هايي با كيفيت بالا و متنوع در انگليس توليد كند. بر اساس همين روش كسب درآمد، خروجي‌هاي راديو و تلويزيون بي‌بي‌سي فارغ از هرگونه دغدغه‌ي مالي و درآمدي ناشي از پخش تبليغات تجاري مي‌باشد. در تئوري، برنامه‌سازان بي‌بي‌سي فقط پاسخگوي خريداران مجوز دريافت برنامه‌هاي تلويزيون مي‌باشند اما در عمل، فشار وارده از سوي احزاب سياسي از طريق انتصاب شوراي حكام و تهديداتي كه براي اعمال تغييرات در نرخ مجوزها از سوي دولت مطرح مي‌شود و هم‌چنين رقابت با كانال‌هاي تلويزيوني تجاري، مهم‌ترين عواملي هستند كه بر خروجي‌هاي بي‌بي‌سي تاثيرگذار هستند. بي‌بي‌سي سال‌هاست كه كمك‌هاي مالي خوبي از ارگان‌هاي حكومتي مختلف انگليس به خاطر پخش بعضي برنامه‌ها و خبرهاي مدنظر آنها دريافت مي‌كند. به عنوان مثال، سرويس بين‌المللي بي‌بي‌سي همان‌طور كه از نامش پيداست كمك‌هاي مالي خوبي از وزارت خارجه انگليس دريافت مي‌كند. گزارش سالانه 2003 بي‌بي‌سي حاكي از عوايدي است كه بي‌بي‌سي داشته است. بر اساس اين گزارش بي‌بي‌سي در سال 2003، 2 ميليارد و 656 ميليون پوند درآمد حاصل از هزينه‌هايي داشته است كه مشتريان، بابت خريد مجوز دريافت برنامه‌هاي اين شبكه پرداخته‌اند. 147 ميليون پوند عوايد حاصل از شركت‌هاي تجاري اين بنگاه بوده است. 223/7 ميليون پوند از محل سرويس بين‌الملل (كه 201 ميليون آن عمدتا از سوي وزارت امور خارجه به بي‌بي‌سي اعطا شده است) عايد بي‌بي‌سي شده است. 16/1 ميليون پوند عوايد حاصل از هزينه‌هاي عضويت و 6/6 ميليون پوند هم عوايد حاصل از منابع ديگر بوده‌اند. علاوه بر اينها، بي‌بي‌سي عوايد ديگري دارد كه حاصل از تملكات و فعاليت‌هاي مختلف آن مي‌باشد. در حال حاضر شبكه خبري بي‌بي‌سي روزانه بيش از 100 ساعت برنامه خبري راديو و تلويزيوني پخش مي‌كند. نظرسنجي‌ها نشان مي‌دهند كه بينندگان انگليسي براي پي‌گيري اخبار حوادث مهم، نظير جنگ عراق و حملات 11 سپتامبر، گرايش بيشتري به اخبار شبكه‌هاي خبري بي‌بي‌سي ‌دارند. در 5 ژوييه 2004 بي‌بي‌سي پنجاهمين سالروز تاسيس اولين بولتن‌هاي اخبار تلويزيوني خود را كه در سال 1954 آغاز به كار كرد، جشن گرفت. بي‌بي‌سي در حال حاضر 10 ايستگاه راديويي در داخل خاك انگليس كه 5 ايستگاه از اين تعداد فقط به صورت ديجيتالي مي‌باشند، دارا است. اين بنگاه خبري ايستگاههاي راديويي محلي در انگليس نيز دارد. سرويس جهاني خبر بي‌بي‌سي نيز كه بخش عمده‌اي از بودجه آن به وسيله‌ي وزارت امور خارجه تامين مي‌شود به ده‌ها زبان زنده دنيا اخبار خود را به سراسر جهان مخابره مي‌كند. همه اخبار شبكه‌هاي ملي و هم‌چنين اخبار سرويس بين‌الملل آن در پايگاه اينترنتي اين بنگاه در فرمت Real Audio قابل دريافت است. بخش فارسي راديو بي‌بي‌سي نيز در 28 دسامبر 1940 (دي 1319) كار خود را با يك ساعت برنامه در هفته آغاز كرد. از همان ابتدا صداي فارسي بي‌بي‌سي در ميان فارسي‌زبانان شنوندگان بسيار يافت. امروز بخش فارسي بي‌بي‌سي هر هفته بيش از 90 ساعت برنامه به زبان فارسي دارد كه در صدر آن اخبار و تفسير تحولات جهان، ايران و منطقه است. سايت اينترنتي بي‌بي‌سي شامل مجموعه‌ي كاملي از اخبار و آرشيو خبري است. اين سايت به بي‌بي‌سي امكان اين را مي‌دهد تا برنامه‌هاي مختلفي كه مكمل برنامه‌هاي راديو و تلويزيوني آن است توليد كند. اين سايت امكان اين را نيز براي كاربران فراهم كرده است كه به بسياري از برنامه‌هاي شبكه‌هاي راديو و تلويزيون بي‌بي‌سي دسترسي پيدا كنند. بر اساس آمارهايي كه در ژوئن 2004 منتشر شد سايت بي‌بي‌سي سيزدهمين سايت انگليسي زبان در دنيا است كه بيشترين كاربر را دارد. سايت فارسي بي‌بي‌سي نيز در ماه مه 2001 راه‌اندازي شد. اين سايت در 10 صفحه جداگانه شامل صفحه نخست، صفحه ايران، افغانستان، تاجيكستان، فرهنگ و هنر، دانش و فن، اقتصاد و بازرگاني و بررسي مطبوعات، جديدترين اخبار، تصاوير، گزارش‌ها و تحليل‌ها را در اين زمينه‌ها به كاربران ارايه مي‌دهد. هم‌چنين برنامه‌هاي فارسي راديو بي‌بي‌سي (از جمله بامدادي، نيمروزي، شامگاهي، آسياي ميانه و روز هفتم) نيز به صورت زنده بر روي سايت بخش فارسي قابل دريافت است. در حال حاضر هر ماه حدود 7 ميليون بار به سايت فارسي بي‌بي‌سي مراجعه مي‌شود. ليست شبكه‌هاي تلويزيوني بي‌بي‌سي به شرح زير است: 1- BBC one كه برنامه‌هاي ورزشي، كمدي، درام و مستند پخش مي‌كند و پربيننده‌ترين شبكه تلويزيون انگليس است. 2- BBC TWO كمدي‌ها و درام‌هاي جديد از سازندگان ناآشنا پخش مي‌كند. 3- BBC Three برنامه‌هاي كمدي و درام براي نوجوانان پخش مي‌كند. 4- BBC Four برنامه‌هاي هنري، علمي و فرهنگي پخش مي‌كند. 5- BBC News 24 اخبار 24 ساعته پخش مي‌كند. 6- BBC Parliament اخبار و برنامه‌هاي پارلمان انگلي و مجالس ملي را پخش مي‌كند. 7- BBC World امور جاري، اخبار و برنامه‌هاي مستند پخش مي‌كند. 8- C BBC برنامه براي كودكان و نوجوانان 13-6 سال پخش مي‌كند. 9- Cbeebies برنامه‌هايي براي كودكان زير 6 سال پخش مي‌كند. انتهاي پيام