مدير دفتر بهبود تغذيه جامعه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي همزمان با بازگشايي مدارس به دانش‌آموزان مقاطع مختلف تحصيلي، مصرف صحيح غذا و تغذيه مناسب در مدارس را توصيه كرد و آنها را از خوردن مواد بي‌ارزشي همچون چيپس و پفك منع و خوردن صبحانه و صرف ميان‌ وعده‌هايي همچون «نان، پنير و سبزي»، «نان، پنير و گردو»، «ميوه»، «دوغ» و غذاهاي گرم همچون «آش» «لوبيا» و ... را خواستار شد.

دكتر ربابه شيخ‌الاسلام در ابتداي گفت‌و‌گو با خبرنگار «بهداشت و درمان» خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) با تاكيد بر اين كه حس مسؤوليت در قبال تغذيه و سلامت بايد از دوران كودكي آ‎غاز شود، خاطرنشان كرد:‌ والدين و مربيان در ايجاد اين حس نقش كليدي بازي مي‌كنند.

وي با اشاره به آغاز بازگشايي مدارس و اهميت تغذيه در مدرسه اظهار داشت: ‌توجه به تغذيه فرزندان از مهمترين وظايف والدين است، زيرا فرهنگ و عادات غذايي در خانه شكل و در مدرسه تثبيت مي‌شود.

وي اعتقاد دارد: ما نمي‌توانيم فرزندانمان را از خريد مواد خوراكي در راه مدرسه منع كنيم، ولي مي‌توانيم آنها را متقاعد نماييم تا از مصرف مواد مضر براي بدنشان خودداري كنند كه اين امر مي‌تواند با عرضه غذاهاي مناسب بر سر سفره در خانواده آ‎غاز و در مدرسه ادامه يابد.

مدير دفتر بهبود تغذيه وزارت بهداشت افزود: والدين بايد تلاش كنند تا كودكان پس از صرف صبحانه راهي مدرسه شوند و براي اين منظور كودكان بايد شبها زود به رختخواب بروند تا صبح زود بيدار تا پس از كمي نرمش همراه با ساير اعضاي خانواده بر سر سفره صبحانه حاضر شوند.

وي معتقد است كودكاني كه بدون صرف صبحانه راهي مدرسه مي‌شوند قدرت يادگيري آنها بعد از ساعت 10 صبح كاهش مي‌يابد لذا مادران بايد براي اين دسته از كودكان ساندويچ «نان، پنير و سبزي» و يا «نان، پنير و گردو» تهيه كنند.

مدير دفتر بهبود تغذيه وزارت بهداشت با تاكيد بر اين كه همان احساس مسؤوليتي كه در والدين براي تامين تغذيه سالم وجود دارد، بايد در كودكان نيز ايجاد و موظف به حفظ اين رسالت باشند، به ايسنا گفت: برخي كودكان تمايل به خريد مواد غذايي از دوره‌گردهاي اطراف مدرسه را دارند و والدين بايد به فرزندان خود گوشزد كنند كه فقط از موادي كه داراي پروانه ساخت از وزارت بهداشت هستند خريداري كنند و به تاريخ مصرف اين كالاها نيز توجه داشته باشند.

وي دانش‌آموزان را از خوردن «چيپس» و «پفك» منع كرد و افزود: پفك ضمن نداشتن ارزش غذايي، به دليل شوري، ذائقه كودك را به نمك عادت داده و با توجه به شيوع بيماريهاي قلبي ـ عروقي زمينه‌ساز اين دسته بيماريها در سالهاي آينده مي‌شود اين در حاليست كه از اين سنين مي‌توان ذائقه كودكان را به كم نمكي عادت داد.

مدير دفتر بهبود تغذيه وزارت بهداشت با اشاره به صدور بخشنامه‌اي مبني بر عدم فروش برخي مواد غذايي در بوفه‌هاي مدارس گفت: سال گذشته علي‌رغم صدور اين بخشنامه شاهد فروش اقلام غذايي غيرمجاز در بوفه‌ها بوديم و بايد به خاطر داشته باشيم براي هرچيزي نبايد بخشنامه و ناظري وجود داشته باشد لذا يك حس مسؤوليت اجتماعي بايد در همه از جمله مديران، ‌ناظمان، معلمان، دانش‌آموزان و والدين ايجاد شود.

وي بهترين ميان وعده در مدرسه را «شير» دانست و يادآور شد: شير به همراه بيسكويت سبوس‌دار، مي‌تواند ميان وعده مفيدي براي دانش‌آموزان محسوب شود؛ دفتر بهبود تغذيه جامعه وزارت بهداشت نيز كيك و كلوچه غني‌شده با ويتامين A+D را تهيه كرده كه پس از طي مراحل كنترلي و دريافت پروانه از وزارت بهداشت به بوفه‌هاي مدراس عرضه خواهد شد. اين محصول تا 30 درصد نياز به ويتامين A و آهن را تامين مي‌كند.

دكتر شيخ‌الاسلام فروش ميوه در بوفه مدارس را روشي پسنديده دانست و اظهار داشت: ‌از آنجايي كه ميوه‌ها سرشار از ويتامين ‌و املاح هستند مي‌توانند ميان وعده مناسبي براي كودكان باشند.

وي گفت:‌ انتظار ما اين است كه كليه گروه‌هاي سني، صبحانه كاملي را صرف و يك ميان وعده مغذي را نيز قبل از صرف ناهار ميل كنند و از آنجايي كه كودكان كوچكتر، نياز به حجم غذاي كمتري دارند لذا بخشي از نياز روزانه‌شان را بايد از اين ميان وعده تامين كنند.

اين مقام مسؤول وزارت بهداشت افزود: بايد به كودكانمان بياموزيم در زمان تشنگي بجاي استفاده از نوشابه گازدار از دوغ، شير يا حتي آب استفاده كنند البته نياز به انرژي افرادي كه داراي جثه و فعاليت بيشتري هستند زيادتر و نيازمند به حجم غذاي بيشتري هستند در هر حال بايد به فرزندان خود ياد دهيم كه ميان وعده‌هاي خود را در خانه تهيه و كمتر از بوفه‌هاي مدرسه خريد كنند.

وي هشدار داد: كودكان زودتر فريب تبليغات را مي‌خورند و موادي را خريداري مي‌كنند كه براي سلامتي‌شان مضر است پس بايد بيشتر مراقب آنها بود و به كودكان توضيح داد كه ما مسؤول بخش زيادي از سلامتي خود هستيم و مراقب موادي را كه مي‌خوريم باشيم.

وي خوردن تنقلات در مسير مدرسه را از علل بي‌اشتهايي كودكان در سر سفره غذاي خانواده دانست و خاطرنشان كرد:‌ مربيان بهداشت و معلمان مدرسه بايد سر صف و يا در كلاس درس علوم با دانش‌آموزان درباره تغذيه صحيح، شيوه زندگي سالم و تحرك بدني صحبت كنند و توضيح دهند كه براي داشتن زندگي سالم در سالهاي آينده بايد از كودكي مراقب بود.

دكتر شيخ الاسلام درباره دانش‌آموزان مقطع متوسطه به ايسنا گفت: ‌گاهي اين دانش‌آموزان مجبور هستند براي انجام فعاليت‌هاي فوق برنامه تا مدتها در مدرسه باقي بمانند بنابراين نيازمند صرف يك وعده غذايي كامل به عنوان ناهار هستند و از آنجا كه شرايط نگهداري سالم غذا در مدرسه براي دانش‌آموزان وجود ندارد لذا از آوردن غذاي گرم به مدرسه امتناع و به سوي غذاهاي سرد نظير ساندويچ روي مي‌آورند كه روي سلامت بهداشت و ايمني اين ساندويچ‌ها بايد دقت شود.

به گفته وي، به علت اهميت اين موضوع دو وزارتخانه بهداشت و آموزش و پرورش در برخي مدارس، بوفه‌هاي بهداشتي را طراحي كه در آن به صورت كلاسهاي درسي از كارشناسان تغذيه كمك گرفته مي‌شود كه به آموزش تغذيه به دانش‌آموزان مي‌پردازند كه اين طرح در برخي مدارس به صورت نمونه اجرا مي‌شود.

وي ادامه داد: بحث چگونگي سرو غذاهاي گرم در مدارس همواره مطرح بوده است؛ در برخي مناطق و استانها والدين دانش‌آموزان اين مسؤوليت را پذيرفته و اقدام به سرو غذاهاي گرمي نظير آش، لوبيا پخته، عدسي، ‌ساندويچ تخم مرغ، خيار و گوجه و يا ساندويچ كوكو در فصل زمستان كرده‌اند كه مشاركت انجمن اوليا و مربيان در اين زمينه نقش بسيار چشمگيري دارد.

دكتر شيخ الاسلام گفت:‌ در اين طرح غذاهايي با ارزش غذايي بالا كه در نزديكي مدرسه پخته و هنگام ظهر به مدرسه آورده مي‌شود؛ اين طرح در برخي استانها توسط رابطين بهداشتي انجام شده كه خود نوعي اشتغالزايي نيز به همراه داشته است. حتي برخي والدين بازنشسته مي‌توانند با راه‌اندازي تعاوني اقدام به برخي فعاليت‌هاي مشاركتي كنند.

وي با اشاره به مصرف قرص آهن براي دختران دبيرستاني گفت: اين طرح در برخي استانها انجام ولي به دليل كمبود اعتبارات سراسري نشر و با توجه به قيمت ناچيز قرص آهن و نقش پيشگيرانه آن دختران دبيرستاني مي‌توانند هفته‌اي 2 عدد قرص آهن را مصرف كنند تا ضمن تقويت ذخاير آهن از فقر آهن و متعاقب آن كم خوني جلوگيري كنند.

دكتر شيخ‌الاسلام افزود: ‌اين طرح به همراه آموزش تغذيه بود لذا كتابي در 10 بخش تحت عنوان «تغذيه در مدرسه» طراحي و در اختيار معلمان قرار گرفت؛ همچنين در زمينه پوكي استخوان نيز شير غني شده با ويتامين D در كارخانجات توليدكننده شير كشور توليد شده است.

وي به كودكان توصيه كرد كه آنها بايد روزي دو ليوان شير، يك پياله ماست و قطعه‌اي پنير استفاده كنند؛ همچنين خانواده‌ها بايستي در غذاي روزانه از مواد كلسيم‌داري همچون كشك استفاده كنند همانطور كه در گذشته از غذاهاي سنتي و بومي نظير كشك بادمجان و كشك لبو و يا كشك و گردو استفاده مي‌شد.

وي يادآور شد: همچنين مخلوط «شير ماست»، و خوردن آن قبل از خواب، ماده خوبي براي كودكاني است كه طعم شير را دوست ندارند.

دكتر شيخ الاسلام افزود: كودكاني كه در خانواده‌شان سابقه پوكي استخوان و يا دردهاي استخواني مفصلي وجود دارد بايد زير نظر متخصص تغذيه يا پزشك، روزانه يك عدد قرص كلسيم دريافت كنند كه اين جداي از وعده‌هاي شير و ماستي است كه روزانه بايد دريافت كنند.

به گفته وي، حتي در صورت داشتن رژيم غذايي صحيح، پوكي استخوان به مرور زمان رخ مي‌دهد كه سن شروع پوكي استخوان در كشورهايي با تغذيه خوب بالاي 80 سالگي و در كشور ما 50 سالگي است.

دكتر شيخ الاسلام در پايان رژيم غذايي مناسب و غني از كلسيم و تحرك بدني مناسب را مهمترين عامل به تعويق انداختن سن شروع پوكي استخوان دانست و يادآور شد: پس از اخذ مجوز از آزمايشگاه كنترل غذا و دارو و اداره نظارت بر مواد غذايي شير غني شده با ويتامين D وارد بازار خواهد شد.

انتهاي پيام