اینکه زمان و مکان در حالات و روحیات انسان تاثیر دارد از نظر قرآن و روایات و علم ثابت شده است. در آسیب شناسی مسائل اجتماعی در کشورهای اسلامی در نقش موثر ماه مبارک رمضان یا محرم در کاهش بزه کاری جوانان و کاهش گناهان تحقیقاتی صورت گرفته است.

ماه مبارک رمضان به عنوان «شهر الله»، ماه نزول قرآن، ماه روزه، ماه عبادت و دعا و ماهی که بهترین روزها و شب‌ها در آن قرار گرفته، معرفی شده است. بنابراین می‌تواند فرصت مناسبی برای تغییر و تحولات روحی و اخلاقی باشد. یکی از مکارم و محاسن اخلاق که انسان در زندگی خانوادگی و اجتماعی به آن نیاز دارد روحیه بخشش و گذشت است.

 زیرا انسان که موجودی اجتماعی است در روابط خود با سایر انسان‌ها به چالش‌هایی برخورد می‌کند که برای ادامه حیات و زندگی و رسید به آرامش باید از روحیه عفو و صفح و بخشش و گذشت برخوردار باشد. از طرفی هم انسان‌ها ممکن الخطا بوده و عمدا یا سهواً اشتباهاتی دارند که ناگزیر باید برای جبران آن‌ها کاری کنند که اقل آن عذرخواهی کردن است. بنابراین ناگزیر به روحیه گذشت و بخشش نیاز خواهند داشت. در خصوص تأثیر ماه رمضان بر روحیه بخشش و گذشت در جامعه با پژوهشگر بنیاد بین‌المللی امامت به گفت‌وگو پرداختیم.

مهدی بابائی مهابادی، پژوهشگر بنیاد بین‌المللی امامت در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه بخشش و گذشت یکی از ویژگی­‌های اخلاقی تاکید شده در قرآن و روایات است، گفت: این صفت اخلاقی در قرآن و روایات با تعابیری مثل صفح، عفو و مدارا یاد شده است که هم در دعاها آمده «و اعف عنا و اغفر لنا» که انسان­ها سفارش به گذشت از خطای دیگران شده‌اند و قرآن می‌فرماید «فاعفوا و اصفحوا» عفو کنید و درگذرید و به پیامبر(ص) نیز دستور داده شده که طریقه و روش ایشان در زندگی «خذ العفو» باشد.

وی ادامه داد: همچنین گذشت و بخشش از صفات متقین در قرآن شمرده شده است: «مغفرت الهی و بهشت برای متقینی آماده شده است که یکی از صفات و ویژگی‌های آنان بخشش و گذشت از مردم است. در ارتباط ماه مبارک رمضان و روحیه بخشش و گذشت چند دلیل از آیات و روایات وجود دارد؛ اول اینکه ماه مبارک رمضان را ماه تقرب به خداوند با دعا و مناجات است که بهترین خواسته در این فرصت کسب فضائل و دفع رذائل است.

بابائی عنوان کرد: در روایتی از امام صادق(ع) آمده است که: « ما کسی را دوست می داریم که خردمند، فهمیده، دارای فهم عمیق در دین، بردبار، مداراکننده، صبور، راستگو و وافادار باشد، خداوند پیامبران خود را به اخلاق نیکو مختص کرده است. هرکس دارای آن اخلاق نیکو باشد و خدا را شکر کند و هرکس که آن‌ها را نداشته باشد ملتمسانه از خداوند بخواهد تا برایش عطا کند. عبدالله می‌گوید: فدایت شوم آن‌ها چه اوصافی هستند؟ فرمود: پرهیزکاری، قناعت، شکیبایی، شکر، بردباری، شرم، بخشش، شجاعت، غیرت، احسان، راستگویی و امانتداری. یکی از صفات حمیده عفو و گذشت از خطای دیگران است.

بابائی بیان کرد: دعای اللهم ادخل علی اهل القبور السرور از جمله دعایی است که اهل‌بیت(ع) برای فراگیر شدن صفات اخلاقی خوب توصیه کردند، در این دعا به ما یاد می­دهند که همه خوبی‌ها را برای همه انسان‌ها بخواهیم حتی کسانی که در حق ما ظلم و ستمی روا داشته‌اند.

وی افزود: پیامبر اکرم(ص) در آخرین روزهای ماه شعبان خطبه‌ای ایراد فرمودند و نکاتی که از منظر اخلاق فردی و اجتماعی برای یک مومن در دنیا و آخرت موثر است را بیان کردند: «ای مردم! هر کس اخلاقش را در این ماه نیکو سازد، برای او وسیله عبور از صراط خواهد بود در آن روزی که گام‌ها بر صراط می‌لغزد. و هر کس در این ماه بر بردگان خود آسان بگیرد، خداوند حساب او را سبک خواهد گرفت؛ و هر کس در این ماه شرّ خود را [از دیگران] باز دارد خداوند در روز دیدارش، غضب خویش را از او باز خواهد داشت؛ و هر که در آن به خویشاوند خود نیکی کند، در روز دیدار، خداوند با رحمتش به او نیکی خواهد کرد».

بابائی فلسفه و حکمت روزه گرفتن را رسیدن به تقوای الهی دانست و تصریح کرد: یکی از ویژگی‌های متقین عفو و گذشت از مردم است که بهترین نمونه و الگو در این زمینه را امام هادی(ع) در زیارت غدیریه امیر المومنین(ع) ذکر می‌کند، آنجا که می‌فرماید: «السلام علیک یا امیر المومنین و سید الوصیین و اول العابدین و ازهد الزاهدین و رحمة الله و برکاته و صلواته و تحیاته انت مطعم الطعام علی حبه مسکینا و یتیما و اسیرا لوجه الله لا ترید منهم جزاء و لا شکورا و انت الکاظم للغیظ و العافی عن الناس و الله یحب المحسنین».

انتهای پیام