دعا به معنای نیایش، رازونیاز، حاجت‌خواهی، ثنا، ستایش و مدح است، در قرآن کریم نیز بیش از ۱۰۰ آیه در رابطه با دعا کردن وجود دارد، در این گزارش به انگیزه ایام ماه رمضان و شب قدر می‌خواهیم به این پرسش پاسخ دهیم که آیا دعا کردن آداب، زمان و مکان خاصی دارد؟  

حجت‌الاسلام محمود فیضی، معاون پژوهش حوزه علمیه قزوین در این باره به ایسنا گفت: در اصطلاح دعا به معنای درخواست کردن از ذات باری‌تعالی است، در آموزه‌های اسلام اهمیت ویژه‌ای برای دعا قائل شده‌اند، خداوند متعال در آیه ۶۰ سوره غافر آورده است «ادْعُونِی أَسْتَجِبْ لَکُمْ؛ مرا بخوانید تا شما را اجابت کنم» یعنی باید از خداوند درخواست داشته باشیم تا به ما عطا کند.

وی ادامه داد: بر اساس سخنان معصومین دعا کردن شرایط زمانی و مکانی خاصی دارد. در فرامین دینی آمده است اگر در شرایط و زمان‌های خاصی دعا شود دعای بنده به اجابت نزدیک‌تر خواهد بود، در بحث مکان‌ها آمده است انسان دعا را در مسجد انجام دهد، همچنین آمده است که دعا در مسجد کوفه، زیر بقعه امام حسین(ع) و در صحرای عرفات مستجاب می‌شود و به استجابت نزدیک‌تر خواهد بود.

معاون پژوهش حوزه علمیه قزوین، خاطرنشان کرد: بنا به فرموده ائمه اطهار(ع) در خصوص زمان دعا در روایات آمده است که دعا بعد از نماز صبح، بعد از طلوع فجر، حین اذان ظهر، بعد از غروب آفتاب، روز جمعه، شب عید قربان، روز عرفه، نیمه شعبان و ماه مبارک رمضان اجابت می‌شود.

وی تصریح کرد: نکته‌ای را باید متذکر شد که دعا کردن آداب و شرایطی دارد؛ حضور قلب، خضوع و فروتنی، شناخت کامل پروردگار ضرورت دارد، اگر موضوعی را از خداوند مسئلت و درخواست می‌کنیم باید بدانیم که در حیطه قدرت خداوند متعال است چون خداوند داراست و جواد است که این به یقین ما بستگی دارد.

اهمیت یقین در دعا کردن

فیضی به داستانی اشاره کرد: بارها شنیدید عده‌ای نماز باران خواندند دیدند کودکی هم همراه بزرگان از شهر خارج شدند تا در بیابان نماز باران بخوانند. کودک با خود چتر برداشته بود، گفتند چرا در خشکسالی چتر برداشتی؟ جواب کودک عاقلانه بود گفت مگر نمی‌روید نماز باران بخوانید، خداوند هم قادر مطلق است، قطعاً بعد از اینکه از او درخواست کردید خدا هم به شما عطا خواهد کرد، چتر را برداشتم تا هنگام بازگشت خیس نشوم.

وی گفت: اعتقاد به خداوند بسیار مهم است، بنده باید به خداوند یقین داشته باشد. در آداب و شرایط دعا کردن شناخت و اعتقاد به قدرت و علم خداوند مهم است؛ خداوند تبارک و تعالی قادر است، بعضی از اوقات دعا می‌کنیم ولی مستحاب نمی‌شود و دلیل آن این است که بنده در آن لحظه صلاحیت دریافت آنچه دعا کرده را ندارد.

معاون پژوهش حوزه علمیه قزوین به داستان حضرت موسی(ع) اشاره و اظهار کرد: حضرت موسی(ع) به خداوند عرضه داشت که می‌خواهم هم‌نشین خود را در بهشت ببینم، به او وحی شد در منطقه‌ای جوانی وجود دارد که همنشین تو در بهشت خواهد بود حضرت موسی(ع) تعجب کرد رفت و از دور مراقب اعمال جوان شد تا ببیند چه اعمالی انجام می‌دهد که همنشین او در بهشت خواهد بود. دید جوان قصاب کار خاصی انجام نمی‌هد و تنها داد و ستد دارد؛ غروب هنگام رفتن به خانه به او گفت من با شما می‌آیم تا مهمان شما شوم. 

وی ادامه داد: وقتی به منزل جوان رسیدند حضرت موسی(ع) دید جوان قبل از هر کاری گوشه اتاق رفت، آنجا پیرزنی است که او را مرتب و برایش غذایی آماده می‌کند؛ پس از غذا دادن به پیرزن از حضرت موسی(ع) پذیرایی کرد. حضرت موسی(ع) فرمود این پیرزن کیست؟ گفت این مادر من است چون سنی از او گذشته است قادر نیست از خود مراقبت کند من به او رسیدگی می‌کنم. حضرت موسی(ع) فرمود بعد از رسیدگی کار خاصی یا دعایی برای شما انجام می‌دهد؟ جوان گفت بعد از هر رسیدگی و اطعام من را دعا می‌کند خدایا در بهشت فرزند من را همنشین موسی کلیم‌الله قرار بده. حضرت موسی(ع) فرمود تو را بشارت می‌دهم که دعای مادرت مستجاب شده است و تو در قیامت همنشین من در بهشت خواهی شد؛ بنابراین اگر انسان به دعا اعتقاد داشته باشد قطعاً در زندگی هم روی آرامش را خواهد دید و زندگی از بی‌معنایی و یکنواخت بودن خارج خواهد شد.

چرا در استجابت دعا باید دنبال جواب باشیم

به گزارش ایسنا، مرتضی فاضل، مدرس دانشگاه نیز دراین خصوص به ایسنا، گفت: در آیه ۶۰ سوره غافر آمده است «وَقَالَ رَبُّکُمُ ادْعُونِی أَسْتَجِبْ لَکُمْ ۚ إِنَّ الَّذِینَ یَسْتَکْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِی سَیَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِینَ؛ و خدای شما فرمود که مرا با (خلوص دل) بخوانید تا دعای شما را مستجاب کنم. آنان که از (دعا و) عبادت من اعراض و سرکشی کنند زود با ذلت و خواری در دوزخ شوند».

وی ادامه داد: استجابت یعنی چه؟ خداوند می‌فرماید «أَسْتَجِبْ لَکُمْ؛ تا دعای شما مستجاب کنم» که این آیه در راستای طلب جواب است. زمانی که خداوند اجابت می‌کند، شما باید استجابت کنید. خداوند اجابت می‌کند یعنی چه؟ وقتی خداوند جواب می‌دهد شما باید جوابش را پیدا کنید و استجابت یعنی اینکه دنبال جواب باشید.

این مدرس دانشگاه خاطرنشان کرد: خداوند در آیه ۱۸۶ سوره بقره می‌فرماید «وَإِذَا سَأَلَکَ عِبَادِی عَنِّی فَإِنِّی قَرِیبٌۖ أُجِیبُ دَعۡوَةَ ٱلدَّاعِ إِذَا دَعَانِۖ فَلۡیَسۡتَجِیبُواْ لِی وَلۡیُؤۡمِنُواْ بِی لَعَلَّهُمۡ یَرۡشُدُونَ؛ هنگامی که بندگانم از تو درباره من بپرسند، [بگو:] یقیناً من نزدیکم، دعای دعا کننده را زمانی که مرا بخواند اجابت می‌کنم؛ پس باید دعوتم را بپذیرند و به من ایمان آورند، تا [به حقّ و حقیقت] راه یابند [و به مقصد اعلی برسند]». «أُجِیبُ دَعۡوَةَ ٱلدَّاعِ» یعنی من جواب دادم و بنده باید دنبال جواب باشد. گاهی دعا اجابت شده و بنده استجابت نکرده چون استجابت وظیفه بنده است.

وی اظهار کرد: وقتی دعا می‌کنید در کمتر از ۲۴ ساعت بعد جواب دعا جلوی چشم شماست چون خداوند راستگو و «صدق الله العلی العظیم» است. خداوند می‌گوید دعا کنید به شما می‌دهم. بعد دعا باید بلافاصله صحنه‌های اطراف خود را بررسی کنید چون جواب دعا داده می‌شود.

فاضل تصریح کرد: جواب خداوند لزوماً آنچه که بنده می‌خواهد نیست، خداوند در آیه ۱۸۶ سوره بقره فرموده است «أُجِیبُ دَعۡوَةَ ٱلدَّاعِ إِذَا دَعَانِۖ فَلۡیَسۡتَجِیبُواْ لِی» در آیه‌ ۶۰ سوره غافر نیز فرموده است «ادْعُونِی أَسْتَجِبْ لَکُمْ» و اینجاست که خداوند استجابت می‌کند، اینجا خداوند چیزی از بنده خواسته و بنده نیز آن را انجام داده است که خداوند جواب می‌دهد.

این مدرس دانشگاه تشریح کرد: در آیه ۱۷۲ سوره آل عمران خداوند می‌فرماید «الَّذِینَ اسْتَجَابُوا لِلَّهِ وَالرَّسُولِ مِنْ بَعْدِ مَا أَصَابَهُمُ الْقَرْحُ ۚ لِلَّذِینَ أَحْسَنُوا مِنْهُمْ وَاتَّقَوْا أَجْرٌ عَظِیمٌ؛ آنان که دعوت خدا و رسول را اجابت کنند پس از آنکه به آن‌ها رنج و الم رسید، از آن‌ها هرکس نیکوکار و پرهیزکار شد اجر عظیم خواهد یافت». طبق این آیه باید معنای جواب را روان‌شناسی کرد؛ جواب به معنای باز کردن راه مسدود است، خداوند می‌فرماید شما دعا می‌کنید راه بسته است اما پس از دعا خداوند راه را باز می‌کند. خداوند به بندگان می‌گوید بروید و ببینید که من چگونه راه را برای شما باز کردم.

به گزارش ایسنا، انسان با دعا کردن خیرات و خوبی‌ها را از خداوند متعال طلب دارد، در این شب‌ها که خداوند درهای رحمتش را به روی انسان گشوده برای هم دعا کنیم و برای هم خیر بخواهیم که خداوند بخشنده و مهربان است.

انتهای پیام