در شامگاه آخرین سه‌شنبه سال، هنگامی که خورشید رخ برمی‌تابد و سایه‌ها بلندتر می‌شوند، قلب کردستان به تپش می‌افتد، آتش، این عنصر مقدس، در قلب این جشن باستانی زبانه می‌کشد و روشنایی‌اش، تاریکی را پس می‌زند.

این آیین دیرین، «چهارشنبه‌سوری»، هم‌نفس با تاریخ، پیچ و خم روزگار را پیموده و گاه رنگ دگرگونی به خود دیده است. با این همه، پس از هزاره‌ها، هنوز یادگاری است از تبار کهن، برای نسل‌هایی که از نژاد آریایی زاده خواهند شد.

کردستان، مهد اصالت و فرهنگ‌ها، در پاسداشت این میراث گرانبها، امانت‌داری بی‌مثال بوده و آیین چند هزار ساله‌اش را با کمترین تغییری، به یادگار نگاه داشته است.

رقص و پایکوبی مردمان کرد به دور آتش، رقصی در میانە بزم باستانی ایران زمین است، مردمان، دست در دست، گرداگرد آتش گرد می‌آیند، هیزم‌های انباشته شده، با شعله‌های سرکش خود، گرمایی دلنشین به شب می‌بخشند و عطر دود، خاطرات کهن را زنده می‌کند؛ آنها با گام‌هایی استوار و دلی پر امید، به دور آتش می‌چرخند و پایکوبی می‌کنند، گویی با هر چرخش، غم‌ها و کدورت‌های سال گذشته را به دست باد می‌سپارند.

پریدن از روی آتش، رسمی که هنوزم کە هنوز است پابرجاست؛ آتش، نمادی از پاکی و تطهیر، در این شب جایگاهی ویژه دارد، مردمان، با گفتن جملاتی چون «زردی من از تو، سرخی تو از من»و «غم برو شادی بیا، محنت برو روزی بیا»، از روی آتش می‌پرند. این آیین کهن، نه تنها یک سنت است، بلکه دعایی است برای سلامتی، شادی و برکت در سال نو.

دود کردن اسپند، رسمی مقدس در شب چهارشنبه‌سوری است. عطر خوش اسپند، فضا را پر می‌کند و دود آن، همچون ابری محافظ، بر فراز خانواده‌ها گسترده می‌شود، این رسم، نمادی است از تحکیم پیوند خانوادگی و دور کردن چشم بد از زندگی.

شکستن کوزه یکی از رسم و رسوم دیرینه کردستانی‌ها در شب چهارشنبە سوری است، کوزه‌های کهنه، نمادی از غم‌ها و ناملایمات سال گذشته، در این شب به زمین زده می‌شوند و می‌شکنند. شکستن کوزه، نه تنها یک رسم است، بلکه آرزویی است برای دور کردن بلا و مصیبت از زندگی.

قاشق‌زنی رسم دیگری است، در کوچه‌های تاریک، صدای قاشق‌ها به گوش می‌رسد، دختران و پسران جوان، با چهره‌های پوشیده، به در خانه‌ها می‌روند و با قاشق‌زنی، طلب هدیه و روزی می‌کنند. این رسم، یادآور باورهای کهن است، زمانی که مردم معتقد بودند ارواح مردگان در این شب به میان زندگان بازمی‌گردند.

فال گوش ایستادن، رسمی است که در شب چهارشنبە‌سوری در کردستان برگزار می‌شد؛ در سکوت شب، دختران جوان، به امید شنیدن خبرهای خوش، به در خانه‌ها گوش می‌سپارند. فال‌گوش، آیینی است که در آن، کلمات رهگذران، به عنوان نشانه‌هایی از آینده تعبیر می‌شوند.

تخم‌مرغ شکنی از دیگر رسوم این شب باستانی است، تخم‌مرغ‌های رنگی، در دستان جوانان، به میدان نبرد می‌روند، هر تخم‌مرغی که می‌شکند، یک باخت است، اما هر باخت، فرصتی است برای شادی و خنده؛ این بازی، نمادی است از هیجان و سرزندگی که در آستانه بهار، در قلب‌ها شکوفه می‌زند.

برگزاری چهارشنبه سرخ و آتشین پایان سال در کردستان، با آداب و رسومی رنگارنگ همراه است که هر یک، چون نگینی بر تارک این جشن می‌درخشند.

چهارشنبه‌سوری بی‌خطر؛ جشن شادی بدون حادثه 

معاون آموزشی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی کردستان، با اشاره به سنت دیرینه چهارشنبه‌سوری، بر اهمیت برگزاری ایمن این جشن تاکید کرد.

کمال‌الدین عابدی اظهار کرد: چهارشنبه‌سوری، جشنی باستانی که هر ساله در آستانه نوروز برگزار می‌شود، فرصتی برای شادی و همبستگی است اما متاسفانه، استفاده نادرست از مواد محترقه و رفتارهای پرخطر، این جشن را به نگرانی جدی برای سلامت عمومی تبدیل کرده است.

وی با اشاره به ضرورت ایمنی در چهارشنبه‌سوری، افزود: آمارها نشان می‌دهد هر ساله صدها نفر در حوادث مرتبط با چهارشنبه‌سوری دچار سوختگی، آسیب‌های چشمی، قطع عضو و حتی مرگ می‌شوند، این حوادث، نتیجه مستقیم استفاده نادرست از مواد محترقه، بی‌اطلاعی از خطرات و بی‌توجهی به نکات ایمنی است.

معاون آموزشی دانشکده بهداشت کردستان، به توصیه‌های کلیدی برای چهارشنبه‌سوری ایمن پرداخت و بیان کرد: به جای مواد محترقه، از آتش‌های کوچک و کنترل‌شده در فضای باز استفاده کنید، از تجمع در اطراف آتش و روشن کردن آن در فضاهای بسته یا نزدیک مواد اشتعال‌زا خودداری کنید و والدین با نظارت دقیق و عدم دادن مواد آتش‌زا به کودکان، از بروز حوادث ناگوار جلوگیری کنند.

دکتر عابدی با اشاره به اینکه در مراسم شب چهارشنبه سوری از لباس‌های نخی و مقاوم در برابر آتش استفاده کنید تا خطر سوختگی کاهش یابد، عنوان کرد: از ایجاد سر و صدا و استفاده از مواد منفجره در نزدیکی بیمارستان‌ها و مناطق مسکونی خودداری شود.

وی با اشاره به مسئولیت اجتماعی در جشن‌های ایمن، خاطرنشان کرد: چهارشنبه‌سوری، بخشی از فرهنگ ماست اما سلامت و ایمنی جامعه، وظیفه‌ای همگانی است، لذا با رفتارهای مسئولانه، می‌توان این جشن را به خاطره‌ای شیرین و بی‌خطر تبدیل کنیم.

کام مردم را تلخ نکنید

سرپرست معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری کل استان کردستان گفت: مردم نباید با ایجاد سر و صدای ناهنجار و مهیب، شادکامی دیگران را به تلخی تبدیل کنند.

بهادر اسدی با اشاره به اینکه شب چهارشنبه آخر سال یا همان چهارشنبه‌سوری، شبی است که بر اساس یک سنت قدیمی برای تخلیه هیجانات کودکان، نوجوانان و حتی بزرگسالان بوده است، اظهار کرد: استفاده از مواد محترقه و گاها انفجار و مصدومیت و حتی مرگ افراد می‌تواند غم و اندوه را جایگزین شادی و نشاط چهارشنبه‌سوری کند.

اسدی با بیان اینکه مردم نباید با ایجاد سر و صدای ناهنجار و مهیب، شادکامی دیگران را به تلخی تبدیل کنند، تصریح کرد: کسانی که به بهانه مراسم چهارشنبه پایان سال قصد اخلال در نظم و آسایش و آرامش عمومی داشته باشند و یا مبادرت به تخریب اموال عمومی نمایند، بر حسب گزارش و یا اعلام جرم از سوی ضابطین، تحت تعقیب قضایی قرار خواهند گرفت.

وی با اشاره به اینکه در این شب هیجانات و شور و شوق خاصی در افراد به ویژه کودکان و نوجوانان وجود دارد، افزود: این قشر سنی سعی دارند به هر شکلی این هیجانات را تخلیه کنند، اما استفاده از مواد آتش‌زا و محترقه در این شب باعث مصدومیت یا در برخی موارد جانباختن هموطنان می‌شود.

اسدی با اشاره به اینکه خانواده‌ها نقش بسزایی در آموزش و افزایش آگاهی فرزندان خود و پیشگیری از حوادث تلخ چهارشنبه‌سوری دارند، از والدین تقاضا کرد ضمن همراهی کردن با فرزندان خود، بر رفتار و عملکرد آنها در چهارشنبه پایان سال نظارت کنند و اجازه استفاده از ترقه‌های غیرمجاز و غیراستاندارد به ویژه در مکان‌های شلوغ و پرتردد را ندهند، زیرا در سال‌های گذشته استفاده از این ترقه‌ها باعث وارد آمدن صدمات فراوان و نقص عضو شده است.

اسدی با اشاره به ماده ۶۱۸ قانون مجازات اسلامی که در آن اخلال در نظم، آسایش و آرامش عمومی جرم‌ انگاری شده است، گفت: در جهت پیشگیری از این اقدامات که گاهی اوقات با حرکات غیرمتعارف و مخل آسایش مردم، می‌تواند عمل مجرمانه را به همراه داشته باشد از شهروندان محترم تقاضا می‌شود با استفاده از ارزش‌ها و هنجارهای عمیق جامعه مبتنی بر فرهنگ نشاط و شادی در سبک زندگی اسلامی ایرانی چهارشنبه‌سوری را پاس بدارند.

وی در پایان با تاکید بر اینکه مخالفتی با شادی مردم وجود ندارد، خاطرنشان کرد: مشکل از جایی آغاز می‌شود که افراد آسایش و آرامش شهروندان عزیز را نقض کرده و بدون توجه به وضعیت جسمانی افراد سالمند و مریض و کودکان، با استفاده از مواد محترقه و آتش‌زا، هم آسایش عمومی را سلب می‌کنند و هم به خودشان و دیگران آسیب می‌زنند.

انتهای پیام