عفت رسولی ثانی‌آبادی، دکترای تخصصی روانشناسی تربیتی و مدرس دانشگاه در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص غلبه بر چالش‌های مطالعه دانشجویان در ایام ماه مبارک رمضان اظهار کرد: درس خواندن در ماه مبارک رمضان می‌تواند برای بسیاری از دانشجویان چالش‌برانگیز باشد، زیرا با تغییر در ساعات روزه‌داری، خواب و تغذیه، ممکن است مشکلاتی در حفظ تمرکز و بهره‌وری مطالعه ایجاد کند. با این حال، با مدیریت صحیح و اتخاذ روش‌های مناسب، می‌توان این چالش‌ها را به خوبی مدیریت کرد.

وی افزود: یکی از چالش‌ها در این ماه تغییرات زیادی است که در برنامه‌ریزی روزانه ایجاد می‌کند. بسیاری از دانشجویان ممکن است نتوانند به‌خوبی زمان خود را مدیریت کنند در نتیجه موجب ایجاد استرس و اضطراب آنان شود. اما می‌توان با برنامه‌ریزی دقیق این چالش را مدیریت کرد. بهتر است دانشجویان در برنامه‌ریزی خود، بخش‌های کوچک‌تری برای مطالعه در نظر بگیرند و به جای اینکه بخواهند تمامی مطالب را یکجا بخوانند، آن‌ها را به بخش‌های کوچک تقسیم کنند. این روش، هم ذهن‌شان را کمتر خسته خواهد کرد و هم امکان مدیریت بهتر زمان را فراهم می‌کند.

استاد دانشگاه بین‌المللی امام رضا (ع) چالش بعدی را کمبود تعامل اجتماعی و احساس انزوا معرفی و اظهار کرد: در ماه رمضان ممکن است دانشجویان احساس انزوا و کمبود تعامل اجتماعی داشته باشند که این امر می‌تواند بر روحیه و انگیزه آنان تاثیر منفی بگذارد. تشکیل گروه‌های مطالعه آنلاین یا حتی شرکت در جلسات آنلاین می‌تواند به دانشجویان کمک کند تا از انزوا خارج شوند و روحیه خود را حفظ کنند همچنین برقراری ارتباط با خانواده و دوستان در ساعات مناسب می‌تواند احساس تنهایی را کاهش دهد و به افزایش انرژی کمک کند. به‌طورکلی درس خواندن در ماه مبارک رمضان برای دانشجویان چالش‌های خاص خود را دارد، اما با تنظیم درست برنامه‌ریزی، خواب، تغذیه و مدیریت زمان، می‌توان این چالش‌ها را به حداقل رساند و از همه مهم‌تر، دانشجویان باید مراقب سلامت فیزیکی و روانی خود باشند تا بتوانند همزمان با روزه‌داری، عملکرد تحصیلی مناسبی داشته باشند.

وی به نقش تغییر ساعت بیولوژیکی بدن در دوران ماه مبارک رمضان اشاره کرد که می‌تواند تاثیر قابل‌توجهی بر یادگیری و کارایی دانشجویان داشته باشد و گفت: در ماه رمضان، به دلیل تغییر در الگوی خواب، بیداری و فعالیت‌های روزانه، ساعت بیولوژیکی بدن مختل می‌شود. این تغییرات می‌تواند موجب اختلال در توانایی تمرکز، حافظه و یادگیری شود. در این ماه طبیعی است که خواب شبانه کوتاه‌تر است و تغییر در زمان‌بندی خواب می‌تواند بر کیفیت خواب و همچنین بر حافظه و یادگیری تاثیر منفی بگذارد. خواب عمیق و کافی برای تثبیت اطلاعات و حافظه مهم است و  عدم داشتن خواب کافی یا خواب نامنظم می‌تواند باعث کاهش تمرکز و توجه شود که رعایت این موارد برای یادگیری و مطالعه ضروری هستند. از طرفی خواب ناکافی باعث خستگی ذهنی و افت توانایی پردازش اطلاعات می‌شود، بنابراین تغییر در ساعت‌های خواب و بیداری می‌تواند منجر به اختلالات در ریتم شبانه‌روزی بدن  شود.  

این محقق حوزه روانشناسی گفت: بدن انسان به خواب شبانه نیاز دارد که این خواب معمولا با ساعت بیولوژیکی بدن هماهنگ است. تغییر در این ریتم می‌تواند به کاهش کارایی مغز منجر شود. در این راستا دانشجویان در ماه رمضان برای مقابله با تغییر ساعت بیولوژیکی باید برای خواب منظم و بهینه، برنامه‌ریزی کنند. از آن جایی که خواب در ماه رمضان معمولا کمتر است، دانشجویان باید سعی کنند که ساعت خواب‌ خود را ثابت نگه دارند حتی اگر زمان خواب شبانه کاهش می‌یابد، بنابراین سعی کنند از چرت‌های کوتاه در طول روز (حدود ۲۰-۳۰ دقیقه) برای جبران استفاده کنند. برای بهبود کیفیت خواب شبانه نیز سعی کنند محیط خواب آنان، تاریک، آرام و راحت باشد. از استفاده از وسایل الکترونیکی مثل تلفن همراه یا لپ‌تاپ، پیش از خواب پرهیز کنند، چون این دستگاه‌ها می‌توانند تولید ملاتونین (هورمون خواب) را مختل کنند و همچنین به جای خوابیدن به‌طور مداوم در شب، می‌توانند خواب‌شان را به دو بخش تقسیم کنند که شامل خواب شبانه (۵تا ۶ ساعت) و چرت کوتاه بعد از افطار (۲۰ تا۳۰ دقیقه) باشد تا بدن بازسازی شود.

این مشاور تحصیلی به دانشجویانی که در ماه رمضان دچار تغییرات ساعت بیولوژیکی می‌شوند، توصیه کرد: مطالعه خود را در ساعات پربازده روز انجام دهند. بسیاری از افراد در ساعات قبل از افطار و پس از افطار تا نیمه‌شب می‌توانند تمرکز بهتری داشته باشند. با تقسیم مطالعه به بخش‌های کوتاه (برای مثال ۲۵ دقیقه مطالعه و ۵ دقیقه استراحت) می‌توان کارایی را بالا برد. این تکنیک می‌تواند به حفظ انرژی و تمرکز کمک کند.  

وی در مورد تاثیر مواد غذایی بر مطالعه در دوران ماه رمضان گفت: انتخاب غذایی که حاوی کربوهیدرات‌های پیچیده و پروتئین‌های سالم باشد، می‌تواند انرژی پایداری را تا زمان افطار تامین و از افت ناگهانی انرژی جلوگیری کند بنابراین مصرف غذاهای پر فیبر مانند جو، سبزیجات، میوه‌ها و پروتئین‌های سالم مانند تخم‌مرغ و مرغ می‌تواند مفید باشد. افطار باید سبک و متعادل باشد تا به بدنی که پس از روزه‌داری به انرژی نیاز دارد، کمک کند. همچنین نوشیدن آب کافی پس از افطار می‌تواند به هیدراته نگه داشتن بدن کمک کند.  

رسولی ثانی‌آبادی بر انجام فعالیت‌های ورزشی سبک و کوتاه‌مدت برای تقویت انرژی، حفظ تمرکز و بهبود خواب تاکید و اظهار کرد: ورزش‌هایی مانند پیاده‌روی یا یوگا می‌تواند در ساعات قبل از افطار یا بعد از آن مناسب باشد. قرار گرفتن در معرض نور طبیعی روز نیز می‌تواند به تنظیم بهتر ساعت بیولوژیکی بدن و به افزایش انرژی و فعالیت مغزی در طول روز کمک ‌کند. از طرفی برای کاهش استرس و تقویت عملکرد ذهنی، تکنیک‌هایی مانند تنفس عمیق و مدیتیشن کمک‌کننده خواهد بود تا تمرکز بیشتری در دانشجویان ایجاد شود و از استرس ناشی از تغییرات ماه رمضان کاسته شود. به‌طور کلی تغییرات ساعت بیولوژیکی بدن در ماه رمضان می‌تواند تاثیراتی بر توانایی یادگیری و عملکرد تحصیلی دانشجویان داشته باشد، با این حال، دانشجویان می‌توانند با استفاده از تکنیک‌های مدیریت زمان، تنظیم خواب، تغذیه مناسب، تحرک بدنی و حفظ آرامش، بر این چالش‌ها غلبه کرده و عملکرد بهتری در ماه رمضان داشته باشند.

انتهای پیام