نصیرالدین جوادی در گفت‌وگو با ایسنا ضمن اشاره به فرا رسیدن ماه رمضان و فلسفه روزه‌داری اظهار کرد: وقتی از فلسفه روزه‌داری صحبت می‌کنیم، در واقع به زبان ساده‌تر می‌پرسیم که چرا اسلام روزه‌داری را واجب کرده و چرا از خوردن برخی غذاها و انجام برخی کارهای غیرخوراکی پرهیز شده است. پاسخ به این چرایی‌ها، به فلسفه روزه‌داری مربوط می‌شود و طبیعتاً به آثار و برکاتی که روزه‌داری می‌تواند داشته باشد، بازمی‌گردد.
وی با بیان اینکه هر کدام از این آثار می‌تواند یکی از فلسفه‌های روزه‌داری باشد، افزود: ارتباط روزه‌داری با تقوا یکی از این فلسفه‌ها است، زیرا روزه‌داری به شدت تقوای فرد را افزایش می‌دهد، همچنین تأثیر روزه‌داری بر سلامت جسم و روان است که باز هم یکی دیگر از فلسفه‌های روزه‌داری محسوب می‌شود.
عضو پیشین هیئت علمی دانشگاه معارف قرآن و عترت اصفهان با تاکید بر اینکه به نظر می‌رسد روزه‌داری تأثیر بسیار زیادی بر سلامت روان دارد، ادامه داد: انسانی که روزه می‌گیرد، قدرت اراده بیشتری پیدا می‌کند. وقتی فرد تصمیم می‌گیرد از اذان صبح تا اذان مغرب هیچ خوراکی و نوشیدنی مصرف نکند و از محرمات پرهیز کند، این امر باعث تقویت روح و روان می‌شود. او با گرسنگی و تشنگی مواجه می‌شود، اما با قدرت اراده خود جلوی تمایلات درونی‌اش را می‌گیرد. این مقاومت در برابر محرمات باعث می‌شود روح و روان او قوی‌تر شود.
جوادی تصریح کرد: به نظر بنده، تأثیر روزه‌داری بر سلامت روان شاید بیشتر از تأثیر آن بر سلامت جسم باشد، البته این نکته را باید در نظر گرفت که سلامت روح و روان در روزه‌داری بسیار مهم‌تر از سلامت جسم است.
وی با اشاره به اینکه فلسفه دیگری که برای روزه‌داری وجود دارد، سلامت جسم است، بیان کرد: بسیاری از پزشکان و متخصصان تغذیه بارها در پژوهش‌های خود نشان داده‌اند که روزه‌داری می‌تواند بر سلامت جسمی انسان تأثیرگذار باشد. باید اشاره کرد که اسلام برخی بیماری‌ها را مستثنی کرده است؛ به عنوان مثال، اگر روزه برای فرد بیمار مضر باشد، او نباید روزه بگیرد و حتی ممکن است روزه گرفتن برای او حرام باشد.
جوادی یادآور شد: جالب است بدانید که در احکام فقهی ما گفته شده است که نیازی به یقین وجود ندارد و حتی احتمال ضرر هم کافی است تا روزه گرفتن برای فرد حرام شود. مادری که باردار است، اگر احتمال دهد که روزه برای جنینش مضر است، نباید روزه بگیرد. همینطور اگر مادری شیرده بخواهد روزه بگیرد و احتمال دهد که این کار به شیر دادن او آسیب می‌زند، روزه گرفتن برای او حرام خواهد بود.
عضو پیشین هیئت علمی دانشگاه معارف قرآن و عترت اصفهان گفت: با کنار گذاشتن این مستثنی‌ها، در سایر موارد روزه‌داری می‌تواند تأمین‌کننده سلامتی باشد. نمونه‌های زیادی وجود دارد از افرادی که با وجود بیماری‌های سخت، به دلیل روزه‌داری توانسته‌اند آن بیماری‌ها را پشت سر بگذارند.
جوادی اضافه کرد: این موضوع به وضوح ثابت شده است که روزه‌داری برای سلامت جسم در برابر برخی بیماری‌ها واقعاً مفید و مؤثر است. در نهایت، ایجاد سلامت جسم، سلامت روان و افزایش تقوا از جمله نتایج مثبت روزه‌داری است.
عضو پیشین هیئت علمی دانشگاه معارف قرآن و عترت اصفهان با بیان اینکه اگر بخواهیم علت اینکه دین اسلام روزه‌داری را به‌عنوان یک امر واجب بیان کرده و فلسفه آن را روشن کنیم، باید به فواید متعدد این عمل بپردازیم، اظهار کرد: یکی از فلسفه‌هایی که در روایات آمده این است که انسان روزه‌دار با تحمل گرسنگی و تشنگی، به یاد فقرای جامعه و نیازمندان خواهد افتاد. این امر به نوعی کمک می‌کند تا حال کسانی که از تغذیه و نوشیدن محرومند، درک شود.
جوادی با اشاره به اینکه در روایات آمده که یکی دیگر از فلسفه‌های روزه‌داری، یادآوری سختی‌های قیامت است، ادامه داد: گرسنگی و تشنگی که فرد روزه‌دار تجربه می‌کند، او را به یاد سختی‌های قیامت می‌اندازد و متوجه می‌شود که اگر از کمی تشنگی در این دنیا اینقدر احساس ناراحتی می‌کند، در قیامت چه خواهد کرد.
وی در خصوص اینکه یکی دیگر از فلسفه‌های کلی عبادات، که به طبع برای روزه‌داری نیز وجود دارد، اطاعت و تسلیم در برابر فرمان الهی است، تصریح کرد: هرچه یک عبادت سخت‌تر باشد و فرد به انجام آن مقیدتر باشد، روحیه اطاعت و تسلیم در او افزایش پیدا می‌کند. این نکته بسیار مهم است، زیرا عبادات در مرحله اول برای ایجاد روحیه بندگی و تسلیم در برابر خداوند قرار داده شده‌اند.
جوادی افزود: از فلسفه‌های وجوب روزه‌داری این است که فرد روزه‌دار به‌طور طبیعی تقوای خود را افزایش می‌دهد و سلامت جسم و روحش تأمین می‌شود. عبادات، از جمله روزه، نه تنها اظهار بندگی هستند، بلکه باعث تقویت روحیه تسلیم در فرد می‌شوند. به‌ویژه در فصول سخت سال، مانند تابستان، اگر فرد با استقامت روزه‌داری کند، روحیه بندگی و تسلیم او افزایش پیدا می‌کند.
عضو هیئت علمی دانشگاه معارف قرآن و عترت اصفهان خاطرنشان کرد: فلسفه دیگر افزایش انسانیت در انسان است. خداوند با ارسال پیامبران هدف اصلی‌اش را هدایت انسان‌ها به دایره انسانیت قرار داده است. هدف این است که انسان ظاهری انسان‌گونه داشته باشد و باطنش حیوان‌صفت نباشد. نتیجه هر عبادتی، از جمله نماز خواندن، روزه گرفتن و حج رفتن، باید تقویت روحیه انسانی باشد.
وی گفت: اگر دین اسلام روزه‌داری را واجب کرده است، هدف آن تنها ترک خوردن و آشامیدن نیست. برای درک این موضوع، می‌توانیم به روایات، سخنان بزرگان و علما، و آیات قرآن در مورد ماه رمضان مراجعه کنیم. با دقت در این منابع، به وضوح می‌فهمیم که مقصود از روزه‌داری فراتر از گرسنگی و تشنگی صرف است و جنبه‌های انسانی و اخلاقی را نیز در بر می‌گیرد.
جوادی تصریح کرد: هدف اصلی این است که در این ماه، بتوانیم ناپسندی‌های موجود در وجود خود را کنترل و تمرین کنیم، به‌عنوان مثال می‌توانیم در ماه رمضان تصمیم بگیریم که دیگر دروغ نگوییم. خواندن قرآن در ماه رمضان ثواب بسیار بیشتری دارد؛ به‌طوری که هر آیه‌ای که در این ماه خوانده شود، ثواب یک ختم قرآن را دارد. این مسئله نشان‌دهنده اهمیت معنوی این ماه است.
عضو پیشین هیئت علمی دانشگاه معارف قرآن و عترت اصفهان یادآور شد: افرادی که در طول این ماه با نیت خالصانه روزه می‌گیرند و به عبادت‌های مختلف می‌پردازند، در یک دایره معنوی قرار می‌گیرند. این وضعیت معنوی می‌تواند تأثیر عمیقی بر رفتار و اخلاق آن‌ها داشته باشد. اگرچه برخی افراد ممکن است روزه بگیرند، اما نتوانند به نتایج مطلوب دست یابند، دلیل آن این است که خود را در آن دایره معنوی قرار نمی‌دهند.
انتهای پیام
نظرات