محمدهادی اسکندری در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا در خصوص امنیت غذایی و اهمیت آن گفت: امنیت غذایی به این معنی است که همه مردم در یک جامعه فارغ از نژاد و قومیت در طول زندگی خود به مواد غذایی کافی و سالم دسترسی داشته باشند.

وی ادامه داد: غذا یکی از مهم‌ترین اقلامی است که دولت‌ها باید برای مردم خود تأمین کنند، اهمیت تأمین غذا برای همه جوامع بسیار مهم بوده و در کیفیت زندگی مردم تاثیرگذار است. 

اسکندری در خصوص عوامل تهدیدکننده برای امنیت غذایی اظهار کرد: در کشورهای مختلف، تهدیدها متفاوت است. هر کشوری با توجه به اندازه زمین کشاورزی، بارش‌های سالانه، دسترسی و وجود آب برای کشاورزی می‌تواند مقدار مشخصی غذا تولید کند و این آمار برای ایران مشخص است.

وی بیان کرد: در تحقیقاتی که اخیراً در یکی از دانشگاه‌های مطرح دنیا انجام شد، مشخص شد که ایران ظرفیت تولید غذا برای حدوداً ۲۵ میلیون نفر دارد. درست است که می‌توان در کشور برای ۸۰ یا ۹۰ میلیون نفر غذا تولید کرد، اما این موضوع برای کوتاه‌مدت پاسخگو خواهد بود و در بلند مدت باعث از بین رفتن منابع زیست محیطی می‌شود.

استاد تمام بخش علوم و صنایع غذایی دانشگاه شیراز ادامه داد: یک فاکتور خیلی مهم در زمینه امنیت غذایی، «پایداری» است، به این معنی که قرار است همیشه در سرزمین خود زندگی کنیم لذا باید از همه منابع مانند آب‌، انرژی، خاک و ... به‌گونه‌ای استفاده کنیم که همیشه امکان بهره‌برداری از آن‌ها وجود داشته باشد.

وی ادامه داد: متأسفانه در چند دهه گذشته پیش از ظرفیت کشور از منابع استفاده شده است و امروز برخی منابع مانند آب کاملاً از دست رفته‌اند. آب‌هایی که چند هزار سال طول کشیده تا در سفره‌های زیرزمینی جمع شوند را با برنامه‌ریزی نادرست در مدت چند دهه استخراج و صرف تولید غذا کردیم و امروز برخی از دشت‌ها خشک شده و ظرفیتی برای کشاورزی ندارد.

اسکندری در ادامه سخنان خود به اقدامات لازم برای تأمین امنیت غذایی در سطح کشور پرداخت و گفت: برای رسیدن به امنیت غذایی همراهی و همکاری بین چندین و چند نهاد نیاز است. سیاست‌گذاران کشور نباید مسئله امنیت غذایی را با مسائل سیاسی و ایدئولوژیک تلفیق کنند، جهت‌گیری برخی از سیاست‌گذاران بر اساس واقعیت‌های سرزمین ایران نیست لذا نیاز است که سرزمین خود را خوب بشناسیم و بدانیم که این سرزمین برای چند نفر می‌تواند غذا تهیه کند و به همان میزان از منابع برداشت کنیم. با بیشتر شدن جمعیت باید غذا را از کشورهای دیگر وارد کرد.

با سیاست‌گذاری‌های درست می‌توان آثار سوء تغییرات اقلیمی را کاهش داد

وی با اشاره به تأثیرات تغییرات اقلیمی بر امنیت غذایی بیان کرد: سیاست‌های هر کشور بیشتر از تغییرات اقلیمی بر روی امنیت غذایی تأثیرگذار است. نقشی که سیاست‌های یک دولت دارد بسیار پررنگ‌تر از اثرات اقلیمی است، حتی می‌توان با سیاست‌گذاری درست آثار سوء تغییرات اقلیمی را کاهش داد. 

استاد تمام بخش علوم و صنایع غذایی دانشگاه شیراز به سیاست‌های لازم برای مقابله با کمبود منابع غذایی در آینده نیز اشاره کرد و گفت: اصلاح الگوی غذایی مردم یکی از سیاست‌هایی است که می‌توان برای مقابله با کمبود منابع غذایی در نظر گرفت. ایرانیان الگوی غذایی آن‌چنان مناسبی ندارند؛ متخصصان تغذیه باید بر اساس غذاهایی که در کشور تولید شده و توان تولید آن را داریم، برای مردم الگوی غذایی مناسبی تعریف کند.

اسکندری تاکید کرد: وزارت بهداشت وظیفه دارد الگوهای غذایی سالم و مناسب را گسترش دهد که البته در این زمینه ضعف زیادی مشاهده می‌شود. اگر مردم درست و مناسب غذا مصرف کنند، صرفه‌جویی قابل توجهی در مصرف غذا صورت می‌گیرد.

وی ادامه داد: نکته دیگر برای مقابله با کمبود مواد غذایی، بهره‌وری است. برای مثال راندمان تولید گندم در ایران به صورت متوسط زیر ۲ تن در هکتار است که این راندمان با کشور افغانستان برابری کرده و با استانداردهای جهانی فاصله بسیار دارد و نشان می‌دهد که کشاورزی در کشور ایران توسعه پیدا نکرده و بهره‌وری همانند ۵۰ سال گذشته است.

صادرات غذا در ایران، یک اشتباه استراتژیک است

اسکندری به موضوع تغییرات الگوی کشت برای مقابله با کمبود مواد غذایی در کشور پرداخت و افزود: سیاستگذاران کشور باید بدانند که تولیدات چه غذاهایی در کشور مناسب است. ایران کشوری نیست که بتواند صادرات غذا داشته باشد و این یک اشتباه استراتژیک است، چون ایران به شدت نیازمند غذا بوده و باید واردکننده باشد. اینکه برخی مشوق صادرات غذای تولیدشده هستند، یک اشتباه مهلک است. باید به واقعیت‌های سرزمین خود بیشتر آگاه باشیم. ایران سرزمینی خشک و نیمه خشک بوده و نیاز دارد که مقدار قابل توجهی از مواد غذایی خود را از کشورهای دیگر وارد کند. اگر برنامه‌ریزی دقیق انجام شده و به دنبال آن از ظرفیت‌های کشور آگاهی یابیم، می‌توان وضعیت موجود را بهبود بخشید.

استاد تمام بخش علوم و صنایع غذایی دانشگاه شیراز با بیان چگونگی تضمین کیفیت و سلامت مواد غذایی در طول زنجیره تأمین، اظهار کرد: سلامت غذایی با امنیت غذا متفاوت است. سلامت غذایی به تولیدکننده‌های غذا برمی‌گردد.

وی ادامه داد: غذا منشأ کشاورزی و یا دامپروری دارد، با شیوه‌های مناسب کشاورزی و دامپروری می‌توان مواد اولیه سالم تهیه کرد و با فرآوری در کارخانه‌های مواد غذایی می‌توان غذایی سالم و پاکیزه در اختیار مصرف‌کننده قرار داد.

 اسکندری در خصوص اینکه تکنولوژی نوین چگونه می‌تواند به تأمین امنیت غذایی کمک کند، گفت: بیش از آن‌که تکنولوژی نوین در تأمین امنیت غذایی موثر باشد، سیاست‌گذاری‌ها در یک کشور اثرگذار است.

با برنامه‌ریزی‌های دقیق از منابع موجود در کشور به صورت صحیح استفاده کنیم

استاد تمام بخش علوم و صنایع غذایی دانشگاه شیراز به منابع اصلی در زمینه تأمین امنیت غذایی در کشورهای در حال توسعه نیز اشاره کرد و افزود: غذا از راه کشاورزی و دامپروری تولید می‌شود، کشورها بر اساس موقعیت جغرافیایی و نزدیکی به دریا می‌توانند از طریق فعالیت‌های آبزی‌پروری مقداری از پروتئین مصرفی را تأمین کنند، در غیر این صورت به دامپروری، کشاورزی و باغداری روی می‌آورند. غذا باید ترکیبی از میوه‌ها، سبزی‌ها، نان، غلات، لبنیات و ... باشد و باید مواد لازم را به هر شکل تأمین کرد و در اختیار مصرف کننده قرار داد، بنابراین باید با برنامه‌ریزی‌های دقیق از منابع موجود در کشور به صورت صحیح استفاده کرد. 

اسکندری در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اینکه تأمین مواد غذایی در مواقع بحران، مانند جنگ و بلاهای طبیعی بر عهده برخی از سازمان‌ها است، تصریح کرد: در هر کشوری برای مواقع بحران یک سری نهادها پیش‌بینی شده است، به این صورت نیست که بتوانیم بدون برنامه‌ریزی در مواقع بحران عملکرد مناسبی نشان دهیم، بلکه سازمان‌هایی مانند هلال احمر و یا سازمان پدافند غیرعامل با برنامه‌ریزی و پیش‌بینی‌های خود همواره آمادگی دارند که چطور می‌توان در مواقع بحرانی غذای جامعه را تأمین کرد و به غذا دسترسی داشت، لذا لازم است برای توسعه این‌گونه سازمان‌ها تلاش کرد.

وی با اشاره به تأثیر رژیم غذایی ناپایدار و مصرف بیش از حد منابع طبیعی بر امنیت غذایی گفت: در ایران حدود ۶۰ درصد از مردم اضافه وزن و حدود ۲۷ درصد از چاق هستند. وقتی که رژیم غذایی درست و مناسب نباشد، مردم بیش از چیزی که بدن احتیاج دارد، غذا استفاده می‌کنند.

استاد تمام بخش علوم و صنایع غذایی دانشگاه شیراز تصریح کرد: مردم ایران یک سوم بیش از آن‌چه که بدنشان به غذا احتیاج دارد، غذا مصرف می‌کنند و مواد غذایی مازاد علاوه بر اینکه دور ریخته می‌شود و اسراف است  موجبات بیماری را فراهم می‌کند. با گسترش رژیم غذایی مناسب در کشور علاوه براینکه منابع زیست محیطی بهتر حفظ می‌شود، سلامت مردم افزایش پیدا کرده و از لحاظ اقتصاد سلامت نیز به نفع جامعه خواهد بود.

انتهای پیام