صمد نژادابراهیمی در نشست هم‌اندیشی «اخلاق در پژوهش» در دانشگاه تبریز در تشریح قوانین، مقررات و سیاست‌گذاری‌های آموزش عالی در حوزه اخلاق در پژوهش گفت: متأسفانه در حال حاضر پژوهش در جامعه ما مظلوم واقع شده است.
وی ادامه داد: تاکنون بیش از ۲۸ هزار عنوان مقاله از ۸۰ عضو هیأت علمی دانشگاه تبریز در پایگاه اسکوپوس نمایه شده و خوشبختانه روند این تعداد تاکنون رو به رشد بوده و پراستنادترین مقاله - با یک هزار و ۳۳۳ مقاله - متعلق به مرحوم استاد دانشور؛ استاد برجسته شیمی دانشگاه تبریز است.
وی در تشریح اقدامات فرهنگی و پیشگیرانه انجام شده در خصوص رعایت اخلاق پژوهشی گفت: تشکیل کمیته تخصصی اخلاق پژوهش در معاونت پژوهش و فناوری وزارت علوم، تدوین کتابچه منشور و موازین اخلاق پژوهش و درستکاری علمی و اطلاع رسانی و ارسال به کلیه مراکز آموزش عالی وابسته به وزارت، پیشنهاد تصویب واحد آموزشی برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی و کارگاه برای اعضای هیأت علمی، گردآوری و انتشار کتاب گزارش مقابله با تخلفات علمی از جمله اقدامات فرهنگی و پیشگیرانه در این خصوص به شمار می‌رود.
نژادابراهیمی با تأکید بر ضرورت توجه به مقوله اخلاق علم افزود: توجه به اخلاق علم و انجام اقدامات فرهنگی و پیشگیرانه در این حوزه یکی از ضرورت‌های اساسی در پیشرفت علمی پایدار و انسانی است.
وی ادامه داد: ارائه دوره‌های آموزشی و کارگاه‌های تخصصی برای پژوهشگران، دانشجویان و اساتید با هدف آشنا کردن آنها با اصول اخلاقی در پژوهش شامل صداقت علمی، احترام به حقوق انسانی و جلوگیری از تبعیض، یکی از اقدامات مهم ما در بحث آموزش اصول اخلاق علم است.
مدیرکل دفتر سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی امور پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری یادآور شد: ایجاد چارچوب‌های قانونی و اجرایی از طریق تدوین قوانین و دستورالعمل‌های مشخص برای رسیدگی به تخلفات علمی و اخلاقی از جمله سرقت علمی، جعل داده‌ها و نادیده گرفتن حقوق پژوهشگران، ترویج فرهنگ احترام به حقوق دیگران با برگزاری نشست‌ها، همایش‌ها و انتشار مقالات و کتب در زمینه اخلاق علم برای آگاهی‌بخشی به جامعه علمی و عمومی، تشویق شفافیت و صداقت، نظارت و پایش مستمر، تأکید بر مسئولیت اجتماعی علم، جلوگیری از تضعیف اعتبار علمی کشور، صیانت از مالکیت فکری، ارج نهادن به اخلاق علمی و ارتقاء کیفیت تولیدات علمی از جمله برنامه‌های انجام شده در بحث اخلاق علم به شمار می‌رود.
نژاد ابراهیمی در تشریح مهم‌ترین دلایل سلب اعتبار مقالات علمی(RETRACT) نیز گفت: پاسخگو نبودن نویسنده، سوگیری یا عدم تعادل موضوعات، نقض خط مشی توسط نویسنده و طرف سوم، نگرانی مربوط به تصاویر مندرج در مقاله، تکرار اسناد، نویسندگی، بررسی همتایان، رفاه موضوع انسانی و رفاه حیوانات، آئین دادرسی مدنی و شکایت از نویسنده از جمله مهم‌ترین دلایل سلب اعتبار مقالات علمی است.
رعایت اصول و قوانین حاکم در فرایند پژوهش امری مهم و ضروری است
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه تبریز طی سخنانی در ابتدای این نشست در خصوص اهمیت رعایت اخلاق در پژوهش و حفاظت از منافع دانشگاه و پژوهشگران اظهار کرد: رعایت اصول و قواعد حاکم بر فرایند پژوهش همانند سایر قوانین و مقررات جاری در همه ابعاد مهم و ضروری است.
اصغر عسگری با بیان اینکه رعایت اخلاق پژوهشی تنها ویژه اساتید نبوده و شامل همه محققان، پژوهشگران و دانشجویان نیز می‌شود، خاطرنشان کرد: دانشگاه تبریز در حال حاضر ضمن معرفی اعضای کمیته اخلاق در پژوهش، در حال تدوین کتابچه رعایت اخلاق در پژوهش است که به‌زودی در اختیار اساتید و دنشجویان و پژوهشگران دانشگاه قرار خواهد گرفت.
وی در خاتمه افزود: هدف از تدوین کتابچه اخلاق پژوهشی دانشگاه، روشنگری و آگاه‌سازی محققان و در گام بعدی تشویق و ترغیب برای رعایت اصول اخلاقی در انتشارات برای محافظت از منافع بلند مدت اعضای هیأت علمی است.
به گزارش ایسنا، در پایان این نشست هم اندیشی یک روزه، اساتید حاضر به بیان نقطه نظرات و همچنین مشکلات و چالش‌های پیش روی خود در امر پژوهش پرداختند.
انتهای پیام
نظرات