حسن علی‌یاری در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به دلایل شکل‌گیری انقلاب اسلامی ایران در سال ۵۷، اظهار کرد: انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷ (۱۹۷۹ میلادی) به رهبری امام خمینی (ره) و با مشارکت گسترده مردم شکل گرفت. انقلاب اسلامی ایران بر اساس مؤلفه‌های دینی و در مواجهه با مدرنیسم غربی شکل گرفت و دلایل متعددی می‌توان برای آن ذکر کرد.
وی مخالفت با حکومت پهلوی را یکی از دلایل برشمرد و خاطرنشان کرد: نارضایتی از حکومت محمدرضا شاه پهلوی به دلیل سرکوب سیاسی، نقض حقوق بشر و وابستگی به غرب، نقش پررنگ اسلام و روحانیت در زندگی مردم و مخالفت با سیاست‌های ضد مذهبی حکومت پهلوی، وجود شکاف طبقاتی، فساد مالی و مشکلات اقتصادی مانند تورم و بیکاری و نبود فضای باز سیاسی، سرکوب احزاب و گروه‌های مخالف از دیگر دلایل است.
عضو هیات علمی دانشگاه اضافه کرد: این عوامل در کنار هم به اضافه برخی عوامل دیگر منجر به شکل‌گیری انقلاب اسلامی و تأسیس جمهوری اسلامی ایران شد.
علی‌یاری با اشاره به تفاوت‌های انقلاب اسلامی ایران با دیگر انقلاب‌های جهان، افزود: انقلاب اسلامی ایران در مقایسه با انقلاب‌های دیگر مانند انقلاب فرانسه، انقلاب روسیه یا انقلاب چین دارای ویژگی‌های منحصر به فردی است که آن را از سایر انقلاب‌ها متمایز می‌کند.
وی بیان کرد: از جمله این ویژگی‌ها این است که برخلاف بسیاری از انقلاب‌های دنیا که عمدتاً سکولار یا مبتنی بر ایدئولوژی‌های مارکسیستی یا لیبرالی بودند، انقلاب ایران بر پایه اسلام و رهبری روحانیت شکل گرفت.
این عضو هیات علمی ادامه داد: انقلاب اسلامی ایران به دنبال ایجاد حکومتی مبتنی بر قوانین اسلامی بود. همچنین رهبری این انقلاب توسط یک مرجع تقلید شیعه (امام خمینی ره) انجام شد که این موضوع در انقلاب‌های دیگر کمتر دیده می‌شود و اینکه انقلاب اسلامی ایران با حضور گسترده اقشار مختلف مردم از جمله زنان، مردان، جوانان، روستاییان و شهری‌ها همراه بود که در انقلاب‌های دیگر این نقش مردم کمرنگ‌تر است.
ایجاد تغییرات عمیق در ساختار ایران
علی‌یاری یادآور شد: همچنین این انقلاب به‌شدت ضداستعماری و ضدغربی بود و بر استقلال و خودکفایی درونی تأکید داشت. در نهایت انقلاب ایران در مدت زمان نسبتاً کوتاهی (کمتر از دو سال) به پیروزی رسید و تغییرات عمیقی در ساختار سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ایران ایجاد کرد. این ویژگی‌ها انقلاب اسلامی ایران را از انقلاب‌هایی متمایز می‌کند.
وی با بیان اینکه پایداری و پویایی انقلاب اسلامی ایران به دلایل متعددی وابسته است، افزود: انقلاب اسلامی ایران بر پایه‌ی اسلام و ارزش‌های دینی شکل گرفت که در فرهنگ و هویت ایرانیان ریشه عمیقی دارد. این مبانی ایدئولوژیک باعث شده تا انقلاب برای بخش بزرگی از جامعه معنادار و قابل دفاع باشد.
عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور مرکز بروجرد ادامه داد: همچنین وجود رهبری مقتدر و مذهبی مانند امام خمینی (ره) و پس از ایشان، پرچم‌داری انقلاب اسلامی به دست با کفایت مقام معظم رهبری، به‌عنوان نماد وحدت و ثبات نظام، نقش مهمی در پایداری انقلاب داشته است. همچنین می‌توانیم به حمایت گسترده‌ی مردم از انقلاب و نظام جمهوری اسلامی، به‌ویژه در مقاطع حساس مانند جنگ تحمیلی و انتخابات مختلف و قانون اساسی پویا و سازوکارهای انتخابی مانند انتخابات ریاست جمهوری و مجلس، به مردم احساس مشارکت در سرنوشت سیاسی کشور می‌دهد.
علی‌یاری خاطرنشان کرد: دلیل دیگر اینکه انقلاب اسلامی همواره بر استقلال سیاسی، اقتصادی و فرهنگی تأکید کرده و این موضوع باعث شده تا ایران در برابر نفوذ خارجی مقاومت کند. در نهایت وجود فرهنگ ایثار، شهادت و مقاومت که در طول جنگ تحمیلی و پس از آن تقویت شده، به‌عنوان یک ارزش ملی و مذهبی، به پایداری انقلاب کمک کرده لذا این عوامل در کنار برخی مباحث دیگر باعث شده‌اند که انقلاب اسلامی ایران علیرغم چالش‌های داخلی و خارجی تا امروز پابرجا بماند.
وی اضافه کرد: انقلاب اسلامی ایران از ابتدای شکل‌گیری تا امروز با چالش‌ها و تهدیدات متعددی مواجه بوده است. برخی از مهم‌ترین خطراتی که این نظام را تهدید می‌کند که می‌توانیم آن را در دو سطح داخلی و خارجی مورد توجه قرار دهیم از منظر خارجی تحریم‌های اقتصادی به‌ویژه از سوی آمریکا و متحدانش، اقتصاد ایران را تحت فشار قرار داده و باعث کاهش درآمدهای ملی، تورم و مشکلات معیشتی شده است. همچنین تهدیدات نظامی و احتمال حمله نظامی یا درگیری‌های منطقه‌ای از سوی قدرت‌های خارجی یا رقبای منطقه‌ای و جنگ نرم و تبلیغات منفی رسانه‌های خارجی برای تضعیف مشروعیت نظام و ایجاد نارضایتی در میان مردم از جمله عوامل خارجی هستند که می‌تواند برای انقلاب اسلامی ایران چالش‌برانگیز باشد.
اسلامیت و جمهوریت به‌عنوان دو رکن اصلی نظام جمهوری اسلامی ایران
این عضو هیات علمی دانشگاه بیان کرد: از منظر داخلی نیز می‌توانیم مباحثی چون مشکلات اقتصادی از قبیل تورم و ناکارآمدی در مدیریت منابع و شکاف طبقاتی بین اقشار مختلف جامعه و احساس نابرابری در توزیع ثروت و فرصت‌ها موجب کاهش قدرت خرید مردم شده است همچنین برخی مباحث روزمره مانند گرانی مسکن مسائلی هستند که در بلندمدت می‌تواند موجب مشکلاتی شوند.
علی‌یاری ادامه داد: بر این اساس ضرورت دارد تا مدیران و دولتمردان تمام همت خود را برای حل این چالش‌ها به کار گیرند. علاوه بر این دو سطح داخلی و خارجی برخی مباحث دیگر همچون چالش‌های امنیتی از قبیل جاسوسی و نفوذ و چالش‌های فرهنگی و اجتماعی همچون تهاجم فرهنگی و گسست نسلی و یا برخی چالش‌های زیست‌محیطی همچون کمبود آب و خشکسالی خطراتی هستند که جامعه ما را تهدید می‌کنند بر این اساس در صورت عدم مدیریت صحیح، این مسائل می‌توانند امنیت و ثبات نظام جمهوری اسلامی را به خطر بیندازند. با این حال، نظام ایران در طول چهار دهه گذشته توانسته با استفاده از ظرفیت‌های داخلی و رویکرد مقاومت، در برابر بسیاری از این چالش‌ها مقاومت کند.
وی تصریح کرد: توجه همزمان به اسلامیت و جمهوریت به‌عنوان دو رکن اصلی نظام جمهوری اسلامی ایران، از اهمیت بالایی برخوردار است. این دو مفهوم در کنار یکدیگر هویت و مشروعیت نظام را شکل می‌دهند و نادیده گرفتن هر یک از آن‌ها می‌تواند به چالش‌های جدی منجر شود.
عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور مرکز بروجرد اظهار کرد: ازآنجاکه ایران کشوری با اکثریت مسلمان و شیعه است و اسلام به‌عنوان بخشی از هویت فرهنگی و تاریخی مردم ایران محسوب می‌شود. توجه به اسلامیت، پاسخ‌گوی نیازهای معنوی و اعتقادی جامعه است. بر این اساس اسلامیت، پایه‌ی مشروعیت نظام را تشکیل می‌دهد و نادیده گرفتن آن می‌تواند به تضعیف پایگاه مردمی نظام منجر شود. همچنین اسلامیت، نظام جمهوری اسلامی را از سایر نظام‌های سیاسی دنیا متمایز می‌کند و به آن هویت مستقل می‌بخشد.
علی‌یاری گفت: در خصوص توجه به جمهوریت می‌توانیم بگوییم جمهوریت به معنای نقش‌آفرینی مردم در تعیین سرنوشت سیاسی خود است. انتخابات، احزاب و نهادهای مدنی از ابزارهای مهم جمهوریت هستند که به مردم احساس مسئولیت و مشارکت می‌دهند و باعث می‌شود که نظام از پشتیبانی و حمایت گسترده‌ی مردم برخوردار باشد. نادیده گرفتن جمهوریت می‌تواند به کاهش مشارکت سیاسی و بی‌اعتمادی مردم منجر شود؛ بنابراین نقش مردم و نهادهای انتخابی، از تمرکز قدرت و استبداد جلوگیری می‌کند.
اصل ولایت‌فقیه، اصل اسلامیت نظام
وی ادامه داد: با توجه به این دو بعد، نظام جمهوری اسلامی ایران باید بتواند بین ارزش‌های اسلامی و خواسته‌های مردمی تعادل برقرار کند. توجه همزمان به اسلامیت و جمهوریت نه تنها یک ضرورت، بلکه کلید پایداری و موفقیت نظام جمهوری اسلامی ایران است. این دو مفهوم باید در کنار یکدیگر و به صورت متوازن تقویت شوند تا نظام بتواند هم به ارزش‌های دینی پایبند باشد و هم پاسخ‌گوی خواسته‌های مردمی باشد.
عضو هیات علمی دانشگاه اضافه کرد: در نظام جمهوری اسلامی ایران، برخی اصول به‌عنوان ارکان اساسی و خدشه‌ناپذیر انقلاب اسلامی شناخته می‌شوند. این اصول به‌گونه‌ای هستند که تغییر یا تضعیف آن‌ها می‌تواند ماهیت و هویت نظام را زیر سؤال ببرد.
علی‌یاری اظهار کرد: اصل ولایت‌فقیه، اصل اسلامیت نظام، استقلال و عدم وابستگی، جمهوریت و نقش مردم و مقاومت در برابر ظلم و استکباروعدالت‌خواهی است، این اصول به عنوان ستون‌های اصلی نظام جمهوری اسلامی شناخته می‌شوند و هرگونه خدشه به آن‌ها می‌تواند به تضعیف هویت، مشروعیت و پایداری نظام منجر شود.
وی با اشاره به سرمایه اصلی نظام، افزود: در شرایط فعلی حفظ سرمایه مردمی انقلاب اسلامی ایران نیازمند اقدامات استراتژیک و هماهنگ در ابعاد مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است که مهم‌ترین آن‌ها شامل؛ تقویت اعتماد عمومی، تقویت اقتصاد مقاومتی، ارتقای فرهنگی و ارزشی، مقابله با جنگ روانی و تبلیغات دشمن، تقویت امنیت ملی و حفظ دستاوردهای انقلاب است.
عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور مرکز بروجرد با بیان اینکه هرکدام نیازمند بحث و بررسی جداگانه هستند، ادامه داد: حفظ سرمایه مردمی انقلاب اسلامی ایران نیازمند همکاری و هماهنگی تمامی اقشار جامعه، نهادهای دولتی و غیردولتی است. با تقویت اعتماد عمومی، بهبود شرایط اقتصادی، ارتقای فرهنگی و مقابله با تهدیدات داخلی و خارجی، می‌توان این سرمایه عظیم را حفظ و تقویت کرد.
علی‌یاری تأکید کرد: دهه فجر امسال می‌تواند با توجه به شرایط داخلی و بین‌المللی و همچنین تحولات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی از قبیل روی کار آمدن رئیس‌جمهور جدید امریکا و پایان ظاهری جنگ رژیم صهیونیستی با محور مقاومت که الحمدالله با شکست این رژیم مواجه شد اهمیت به سزایی دارد دهه فجر فرصتی برای بازخوانی اهداف انقلاب اسلامی و تقویت روحیه امید و همبستگی در جامعه است که ضرورت دارد همه ما تا حد توان به این مهم کمک کنیم و با تمام توان و بهره‌گیری از ظرفیت‌های مردمی، هنری علمی در این مسیر گام برداریم.
انتهای پیام
نظرات