«شمس‌اله عسگری» صبح امروز چهارشنبه ۱۷ بهمن‌ماه ۱۴۰۳، در این نشست آموزشی ضمن ارائه دستورالعمل فنی، علمی و تخصصی چگونگی باغ‌داری در اراضی شیب‌دار جهت بهره‌برداری منابع طبیعی و کشاورزی برای بهره‌برداران و کارشناسان منابع طبیعی و اظهار کرد: توسعه باغات در اراضی شیب‌دار به دلایل متعددی مورد توجه است.

عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان ایلام خاطرنشان کرد: کشور ما ایران از نظر آب و هوایی از مناطق بسیار حاصل‌خیز برای تولید انواع میوه‌های باغی است و یکی از مناطق مساعدی که می‌توان در آن‌ها باغ‌های میوه به‌صورت دیم احداث کرد مناطق کوهستانی و اراضی شیبدار است که به‌دلیل حجم بارندگی خوب و وجود آبرفت‌ها، بسیار حاصلخیزند و با رعایت بعضی نکات می‌توان استفاده‌های اقتصادی خوبی از این اراضی کرد.

وی توضیح داد: علل و مزایای کشت در اراضی شیبدار را تأمین آب منابع آبی زیرزمینی، جلوگیری از تخریب مزارع، جلوگیری از بروز خسارت و آسیب در حوادث سیلابی، کنترل سیلاب‌ها و روان آب‌ها، جلوگیری از تبخیر بیش از حد و کنترل باران‌های نا به‌هنگام است.

به گفته‌ وی، زمین‌هایی که به سطح افق، دارای زاویه باشند اراضی شیبدار می‌گویند معمولاً میزان شیب قابل قبول برای کشت در اراضی شیبدار حدود ۱۲ درصد و کمتر از آن است اما گاها دیده می‌شود که در مناطق با شیب بیشتر نیز با انجام یکسری اقدامات اصلاحی کشت انجام می‌شود.

وی تشریح کرد: اقداماتی برای کشت در اراضی شیبدار باید انجام شود، در قدم اول موقعیت و مشخصه‌های جغرافیایی (میزان و جهت شیب و ارتفاع از سطح دریا) باید بررسی شود، در قدم بعد شرایط آب و هوایی از جمله میزان و پراکنش بارش، دما باید بررسی شود، میزان بارش باید به گونه‌ای باشد که نیاز آبی درخت بالغ و در زمان میوه‌دهی را پوشش دهد. از روی این مطالعات می‌توان رقم درخت مناسب جهت کشت، تراکم درخت در هکتار و آرایش کشت را تعیین کرد. به عنوان مثال هر چه بارش کمتر باشد میزان تراکم درختان نیز باید کمتر باشد میزان تراکم درختان نیز باید کمتر باشد تا با جمع آوری روان آب بیشتر نیاز آبی درختان پوشش‌دهی شود.

عسگری ادامه داد: اراضی شیبدار و شیب‌های لغزنده برای جلوگیری از فرسایش و ایجاد خسارت نیاز به یکسری اقدامات اصلاحی دارند که از ریزش خاک منطقه بالادست جلوگیری کند و سرعت حرکت روان آب‌ها را کمتر کند و باعث افزایش جذب روان آب‌ها شود، این کار را می‌توان با استفاده از دیواره، چپر (پرچین) و قلمه و یا در صورت لزوم تراس‌بندی سکویی یا تراس‌بندی آبراهه انجام داد.

عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات گکشاورزی و منابع طبیعی استان ایلام بیان کرد: تراس‌بندی  تکنیکی است که در آن درجه شیب با انجام خاکبرداری تغییر کرده و زمین حالت پلکانی پیدا می‌کند؛ در واقع زمین شیبدار به حالت پله پله و به تکه‌های تقریبا مسطح تبدیل می‌شود و در سطح آن عملیات کشت انجام داد. این عملیات از دیریاز در کشورهای مختلف رواج داشته است.

وی گفت: کشت در اراضی شیبدار دارای اهمیت بالایی است، یکی از دلایل آن کنترل روان‌آب‌ها و کاهش خطر سیل است از سوی دیگر پوشش گیاهی با جلوگیری از فرسایش خاک و محکم‌تر شدن خاک توسط ریشه‌های گیاهان شیب‌های لغزنده تثبیت می‍‌شود.

عسگری افزود: نکاتی که باید در احداث باغ در اراضی شیبدار رعایت شود، اینکه در هنگام حفر گودال برای کاشت درختان اگر به لایه سختی برخورد کردیم باید آن لایه‌ی سخت را حذف کنیم تا ریشه‌ها بتوانند رشد کنند.

این عضو هیئت علمی افزود: گودال‌ها باید با خاک سطحی جمع‌آوری شده یا کودهای حیوانی کاملا پوسیده پر شوند. برای هدایت و جمع‌آوری روان‌آب‌ها پای درخت به یک سامانه جمع‌آوری آب مناسب نیاز داریم. سامانه‌های جمع‌آوری آب قسمت‌هایی هستند که جلوی درخت به حالت مربعی، نیم دایره‌ای، مثلثی و خطی در جلوی درخت با استفاده ار خاکبرداری ایجاد می‌شوند و باعث می‌شوند آب در آن ناحیه جمع شود. با توجه به میزان بارندگی و میزان نیاز آبی درختان باید یکی از این چند سامانه‌های جمع‌آوری آب انتخاب و احداث شود که درشیب‌های کم سامانه‌های مربعی، مثلثی و نیم دایره‌ای توصیه می‌شود و در شیب‌های بیشتر به منظور خاکبرداری کمتر نوارهای عمود بر شیب توصیه می‌شود.

عسگری اضافه کرد: بعد از انتخاب نوع درخت الگوی کشت و… نوبت به کشت نهال می‌رسد برای کشت نهال حتماً دقت کنید که پیوند باید ۱۰تا ۱۵ سانت بالاتر از سطح خاک قرار بگیرد و جهت آن خلاف جهت بادهای منطقه باشد تا مقاومت نهال بیشتر شود و در نهایت برای کم کردن تبخیر آب استفاده از مالچ‌های طبیعی (مثلا مالچ‌های سنگی ) بسیار حائز اهمیت است.

انتهای پیام