دکتر مرضیه توکل درگفت و گو ‌با ایسنا، اظهار کرد: آلودگی عوامل خطر و ذراتی را در هوا منتشر می‌کند که سلامت محیط زیست و انسان را به خطر می‌اندازد. این آلاینده‌ها می‌تواند ذراتی باشد که به صورت طبیعی در هوا وجود دارند و یا مواردی مثل گازها، ریزگردها و یا مولوکول‌های بیولوژیکی باشد که توسط انسان به وجود آمده ‌است.

وی افزود: شایع‌ترین آلاینده‌های هوا ریزگردها، دی اکسید نیتروژن، ازن و دی اکسید سولفور است. ریزگردها ذرات بسیار ریز معلق در هوا است که ریزترین نوع آن می‌تواند در عمق ریه نفوذ کرده و حتی وارد جریان خون شود. نیتروژن دی اکساید یا اصطلاحا ناکس که در اثر آلودگی‌های ناشی از وسائل نقلیه و فرایندهای صنعتی تولید می‌شود، می‌تواند باعث تحریک مجاری هوا و مشکلات تنفسی در انسان شود.

توکل ادامه داد: ازن یک آلاینده است که در اثر واکنش نور خورشید با آلاینده‌هایی مثل گازهای فرار ایجاد می‌شود و در واقع یک آلاینده ثانویه است. ازنی که در سطح زمین است جزء غباری محسوب می‌شود که می‌تواند باعث تحریک مجاری تنفسی شود. همچنین سولفور دی اکساید که از سوخت‌های فسیلی ایجاد می‌شود و باران اسیدی را به وجود می‌آورد، می‌تواند مشکلات تنفسی ایجاد کند.

وی بیان کرد: عوامل دیگری که در آلایندگی هوا و ایجاد مشکلات تنفسی نقش دارند، کارخانه‌ها و نیروگاه‌ها هستند که مقادیر قابل توجهی از آلاینده‌ها را تولید می‌کنند، همچنین وسائل نقلیه هم منبع مهمی از No۲ و منواکسید کربن و ریزگردها هستند. فعالیت‌های کشاورزی هم باعث آزاد شدن آمونیاک و سایر آلاینده‌ها شده و باعث ایجاد ریزگردها و ازن سطح زمین می‌شود. منابع طبیعی هم مثل آتش سوزی، آتشفشان و گرد و غبار می‌توانند در ایجاد آلایندگی هوا موثر باشد.

این فوق تخصص ادامه داد: یکی از مواردی که می‌تواند تاثیر عوامل آلودگی بر سلامت را تغییر دهد، سن است و هر گروه سنی می‌تواند به شکل متفاوتی به این آلاینده‌ها واکنش نشان دهد. در کودکان که جزء مستعدترین گروه‌های سنی نسبت به آلودگی هوا هستند، مشکلات تنفسی بیشتر دیده می‌شود. به این دلیل که تعداد تنفس کودکان بیشتر است و با هر تنفس مقدار بیشتری از این آلاینده‌ها را وارد بدن خود می‌کنند و بیشتر در معرض خطر هستند.

توکل گفت: یکی از عوارض آلودگی هوا بر دستگاه تنفسس کودکان است که باعث تحریک راه هوایی، التهاب و افزایش استعداد ابتلا به آسم و برونشیت و سایر عفونت‌های تنفسی در این گروه سنی می‌شود. کودکانی که زمینه آسم داشته باشند بیشتر در معرض حملات تنفسی قرار می‌گیرند.

وی بیان کرد: مشکلی دیگری که در اثر آلودگی هوا در کودکان ایجاد می‌شود، مشکلات تکاملی است. چون ریه در تکامل و رشد آنها تا اواخر نوجوانی نقش بسزایی دارد؛ در صورتی که طولانی مدت در معرض آلاینده‌ها قرار گیرند، می‌تواند باعث اختلال در رشد و عملکرد ریه آنها شده و آنها را مستعد بیماری‌های مزمن تنفسی در بزرگسالی کند.

فوق تخصص آسم و آلرژی با بیان اینکه آلودگی هوا روی عملکرد شناختی کودکان تأثیر می‌گذارد، افزود: بر اساس مطالعات انجام شده ارتباط قوی بین آلودگی هوا و مشکلات شناختی کودکان وجود دارد و کودکانی که در معرض سطوح بالایی از آلایندگی‌ها هستند مشکلاتی در یادگیری، حافظه و تمرکز داشته و تاثیراتی روی سطح التهاب سیستم اعصاب مرکزی آنها ایجاد می‌شود.

توکل گفت: بزرگسالان به ویژه افراد با بیماری زمینه‌ای در معرض طیف وسیعی از عوارض ناشی از آلودگی هوا قرار دارند که ممکن است به دلیل فعالیت شغلی و یا زندگی در محلی با غلظت آلایندگی بالا رخ دهد. یکسری مشکلات کلیدی وجود دارد که در مورد بزرگسالان نگرانی بیشتری را برای ما ایجاد می‌کند. مثل ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی ناشی از ورود ریزگردها به ریه و خون و ایجاد التهاب و استرس اکسیداتیو که این احتمال حملات قلبی عروقی و فشار خون را در آنها افزایش می‌دهد.

این ایمونولوژیست بالینی خاطرنشان کرد: از لحاظ تنفسی تماس مزمن با آلاینده‌های هوا می‌تواند باعث تشدید یا ایجاد بیماری‌های مزمن راه هوایی شده و کاهش عملکرد ریه در افراد بزرگسال و افت کیفیت زندگی این افراد را در پی داشته باشد. اگر فردی از لحاظ شغلی تماس بیشتری با آلاینده‌ها داشته باشد، این موضوع نقش برجسته‌تری در ایجاد مشکلات تنفسی آنها خواهد داشت.

وی افزود: البته به غیر از مشکلات تنفسی، سلامت باروری هم تحت تاثیر آلودگی هوا قرار می‌گیرد و میزان باروری را در افراد کاهش می‌دهد. عوارضی هم بر نوزاد و مادران باردار دارد و سقط و تولد نوزاد مرده را افزایش می‌دهد.

وی درباره تاثیر آلودگی هوا بر کهنسالان اظهار کرد: افراد مسن به دلیل تغییرات فیزیولوژیکی و بیماری‌های مزمن مستعد اثرات آلودگی هوا هستند. آلودگی هوا باعث تشدید بروز حملات تنفسی در بیماران با مشکل انسداد راه هوایی می‌شود و بیماری‌های قلبی و دیابت را در آنها تشدید کرده و میزان بستری این گروه سنی را در بیمارستان‌ها افزایش می‌دهد.

توکل افزود: در اثر تداوم آلودگی هوا ریسک مرگ و میر در افراد مسن افزایش پیدا می‌کند و باعث اُفت شناختی در افراد مسن می‌شود. همچنین ریسک بیماری‌هایی مثل آلزایمر و فراموشی را افزایش می‌دهد که به دلیل افزایش التهاب و آسیب عروقی در مغز در اثر آلاینده‌ها رخ می‌دهد. افزایش ابتلا به سرطان‌ها از جمله سرطان ریه هم در این سن دیده می‌شود.

این پزشک درباره اینکه چگونه می‌توان تاثیرات آلودگی هوا را کم کرد، گفت: با توجه به اینکه آلودگی هوا عواقب قابل توجهی روی سلامتی دارد، شاید بتوان اقداماتی انجام داد که این تاثیرات را کاهش داد. یک راه این است که افراد کیفیت هوای محل زندگی خود را با استفاده از وب سایت‌ها یا اپلیکیشن‌ها چک کرده و هر بار که میزان این آلودگی افزایش می‌یابد، فعالیت‌های خارج از منزل را به حداقل برسانند و تا جایی که امکان دارد از مسیرهای پرترافیک و یا نواحی صنعتی عبور و مرور نداشته باشند.

توکل مطرح کرد: به خصوص در زمان‌هایی که با بحران‌ آلودگی هوا مواجه هستیم، باید تهویه هوای منزل به صورت معقولی انجام شود و بهتر است که پنجره‌ها بسته بماند و در روزهایی که هوا پاک است تهویه منزل انجام شود. همچنین استفاده از ماسک‌های محافظ که کیفیت بالایی دارند به شرط اینکه روی بینی و دهان را کاملا بپوشاند، در کاهش عوارض آلاینده‌ها موثر است. از طرفی حمایت از سیاست‌های هوای پاک و استفاده از منابع انرژی تجدید پذیر می‌تواند باعث کاهش میزان استفاده از سوخت‌های فسیلی شود و میزان آلایندگی هوا را کم کند.

این ایمونولوژیست بالینی یادآور شد: بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۱۹ حداقل ۶.۷ میلیون مرگ ناشی از آلودگی هوا گزارش شده که ۸۵ درصد آن از طریق بیماری‌های غیر واگیر قلبی عروقی، سکته، سرطان ریه، آسم، بیماری‌های انسدادی مزمن ریه و دیابت بوده ‌است. این نشان می‌دهد که آلودگی هوا دومین علت مرگ ناشی از بیماری‌های غیر واگیر بعد از مصرف سیگار ‌است.

وی افزود: آلودگی هوا باعث بروز علائمی می‌شود که برخی از این علائم مثل سرفه، خس خس سینه، تنگی نفس، سوزش چشم و گلو و سردرد و خستگی ظاهر می‌شود. اما برخی بیماری‌ها مثل سرطان، آسم، بیماری‌های ریوی، آسیب قلبی عروقی، آسیب به کبد و طحال و آسیب به فاکتورهای خونی و عصبی به دلیل قرار گرفتن طولانی مدت در هوای آلوده به تدریج بروز می‌کند.

وی همچنین اشاره کرد: آلودگی هوا آسیب‌هایی روی محیط زیست و گیاهان و جانوران می‌گذارد و شایعترین آن در جانوران آسیب به دستگاه تنفس، مشکلات عصبی و آسیب‌های پوستی است. آلاینده‌ها رشد گیاهان را کم می‌کند و آلودگی ازن باعث آسیب به ساختار گیاهان می‌شود. به طوری که بین سال ۱۹۸۰ تا ۲۰۱۱ حدود ۹ میلیارد دلار ارزش سویا و ذرتی بوده که در آمریکا در اثر آلودگی با ازن از دست رفته است. همچنین باران‌های اسیدی باعث مسمومیت و اکسید نیتروژن می‌تواند ماهیت شیمیایی خاک و گیاهان را تغییر دهد و روی خاک و آب تاثیر بگذارد. بر اساس یافته‌ها و تحقیقات حداقل ۵۰۰ مرگ ناشی از باران‌های اسیدی بوده است.

انتهای پیام