به گزارش ایسنا، پنبه به دلیل کاربردهای گسترده‌ای که دارد، یکی از گیاهان استراتژیک در کشاورزی به شمار می‌رود. این گیاه که به «طلای سفید» نیز معروف است، علاوه بر تولید الیاف، نقش مهمی در تولید روغن نباتی و خوراک دام ایفا می‌کند. الیاف پنبه به دلیل مقاومت بالا در برابر رطوبت و دوام بیشتر نسبت به الیاف مصنوعی همچنان جایگاه ویژه‌ای در صنایع نساجی دارند. در حالی که تولید الیاف هدف اصلی کشت پنبه در گذشته بود، امروزه این گیاه به دلیل تولید روغن و نقش آن در ایجاد اشتغال اهمیت بیشتری پیدا کرده است.

کشاورزی در مناطق گرم و خشک مانند سیستان همواره با چالش‌هایی نظیر کمبود آب، افزایش شوری خاک و تغییرات اقلیمی روبه‌رو است. پنبه به عنوان یک گیاه گرما دوست به هوای گرم و فصل رشد طولانی نیاز دارد. در چنین شرایطی انتخاب رقم‌های مقاوم و پرمحصول برای کشاورزان اهمیتی حیاتی دارد. این ارقام علاوه بر سازگاری با اقلیم منطقه، باید بتوانند در برابر تنش‌های محیطی عملکرد مطلوبی داشته باشند. از همین رو، تحقیق درباره ویژگی‌های این گیاه و معرفی رقم‌های مناسب کشت در مناطق خاص، همچون سیستان، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است.

در این زمینه، ابوالقاسم مرادقلی، محقق مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی سیستان و همکارانش با همراهی موسسه تحقیقات پنبه کشور، پژوهشی برای شناسایی ارقام مناسب پنبه در این منطقه انجام داده‌اند. هدف این تحقیق بررسی سازگاری و عملکرد رقم‌های مختلف در شرایط اقلیمی و محیطی سیستان بوده است.

برای انجام این پژوهش، ۱۴ رقم مختلف پنبه آزمایش شدند. این آزمایش در دو سال زراعی متوالی صورت گرفت و صفاتی مانند تعداد غوزه‌ها، وزن هر غوزه، و میزان محصول نهایی مورد بررسی قرار گرفت. این روش پژوهش امکان مقایسه دقیق بین رقم های مختلف و شناسایی بهترین گزینه‌ها را فراهم کرد.

نتایج این پژوهش نشان دادند که برخی ارقام مانند «لطیف»، «خرداد» و «گلستان» عملکرد بسیار بالایی داشتند. به عنوان مثال، رقم «لطیف» با تولید حدود ۷ تن در هکتار بیشترین عملکرد را داشت. همچنین، رقم‌هایی مانند «خرداد» و «خورشید» کوتاه‌ترین زمان رشد را نشان دادند که برای مناطقی با فصل رشد کوتاه بسیار مناسب است.

علاوه بر عملکرد بالا، نتایج نشان داد که رقم‌های «لطیف» و «گلستان» در شرایط تغییرات آب‌وهوایی پایداری بیشتری داشتند. این رقم‌ها در برابر افزایش شوری خاک و تغییرات دما مقاومت خوبی نشان دادند و توانستند تولید پایداری را حفظ کنند. از سوی دیگر، رقم «خرداد» به دلیل کوتاه بودن دوره رشد و عملکرد بالا، برای مناطقی با فصل رشد کوتاه مناسب‌تر تشخیص داده شد.

پژوهشگران همچنین به این نکته اشاره کردند که مدیریت دقیق زمان کاشت در منطقه سیستان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. رقم‌های زودرس، نظیر «خرداد» و «خورشید»، این امکان را فراهم می‌کنند که برداشت محصول قبل از شروع بادهای ۱۲۰ روزه منطقه انجام شود. این ویژگی برای کشاورزان سیستان یک مزیت مهم محسوب می‌شود.

با توجه به نتایج به‌دست‌آمده، می‌توان گفت که شناسایی رقم‌های مقاوم و پرمحصول گامی مهم در راستای بهبود بهره‌وری کشاورزی در مناطق گرم و خشک است. این یافته‌ها نه تنها می‌تواند به کشاورزان در انتخاب ارقام مناسب پنبه کمک کند، بلکه نقشی مؤثر در تقویت صنایع مرتبط با کشاورزی، از جمله نساجی و روغن‌کشی، ایفا می‌کنند.

این یافته های علمی در نشریه «دوفصلنامه پژوهش‌های پنبه ایران» وابسته به موسسه تحقیقات پنبه کشور منتشر شده اند. این نشریه با هدف معرفی پژوهش‌های جدید و ارتقای دانش کشاورزی در کشور به صورت دوره‌ای مقالات علمی را ارائه می‌دهد.

انتهای پیام