به گزارش ایسنا، بین‌المللی‌سازی آموزش عالی به عنوان روندی که فراتر از تحرک دانشجویان و استادان است، در دهه‌های اخیر از توجه خاصی برخوردار شده است. این روند، نقشی اساسی در حل مسائل جهانی و ارتقای تعاملات میان کشورها ایفا می‌کند. از یک سو، بحران‌هایی نظیر همه‌گیری کرونا نشان داد که همکاری علمی جهانی می‌تواند به حل چالش‌های مشترک کمک کند، و از سوی دیگر، موانع فرهنگی و سیاسی میان کشورها همچنان از بزرگ‌ترین مشکلات در این زمینه هستند. در کشورهای پیشرفته‌ای همچون ایالات متحده و کانادا، همکاری‌های علمی بین‌المللی نقش مهمی در بهبود کیفیت آموزش و تولید دانش داشته است. اما در برخی کشورهای آسیایی، از جمله ایران، این موضوع کمتر مورد توجه بوده است و نیاز به تلاش‌های بیشتری برای بهره‌گیری از این فرصت‌ها احساس می‌شود.
از سوی دیگر، تحقیقات نشان می‌دهند که همکاری علمی بین‌المللی می‌تواند ابزاری مؤثر برای ارتقای کیفیت آموزشی و پژوهشی باشد. دانشگاه‌ها از طریق اجرای پروژه‌های مشترک و تبادل علمی، قادر به ارائه راه‌حل‌های مؤثرتر برای مسائل علمی و اجتماعی هستند. اما چالش‌هایی نظیر ناهماهنگی اداری، کمبود فرصت‌های پژوهشی و موانع زبانی و فرهنگی، نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و سیاست‌های حمایتی‌اند.
شهرام مهرآور گیگلو، پژوهشگر مدیریت آموزش عالی از دانشگاه علامه طباطبایی، به همراه یکی از همکارانش پژوهشی را در این زمینه انجام داده‌اند. در این تحقیق که با رویکردی آینده‌پژوهانه صورت گرفته، تلاش شده است سناریوهای ممکن برای همکاری‌های علمی بین‌المللی در دانشگاه‌های دولتی ایران شناسایی و بررسی شود.
برای انجام این تحقیق، پژوهشگران از روشی ترکیبی استفاده کردند. در مرحله اول، مصاحبه‌هایی با ۱۸ کارشناس دانشگاهی انجام شد. این مصاحبه‌ها به شناسایی عواملی پرداختند که بر آینده همکاری‌های علمی بین‌المللی تأثیر می‌گذارند. در مرحله دوم نیز، با استفاده از پرسش‌نامه‌ای طراحی‌شده و نظرات ۲۴ متخصص حوزه آموزش عالی، وزن این عوامل محاسبه و مهم‌ترین آن‌ها برای تدوین سناریوها انتخاب شد.
نتایج این پژوهش، چهار سناریوی مختلف را برای آینده همکاری‌های علمی در دانشگاه‌ها ارائه می‌دهد: ۱. رشد و شکوفایی دانشگاه؛ ۲. فرصت‌سوزی دانشگاه؛ ۳. جریحه‌دار شدن روح دانشگاه؛ و ۴. تاریک و خاموش شدن دانشگاه. این سناریوها تصویری از مسیرهایی که ممکن است پیش روی دانشگاه‌های دولتی ایران باشد ارائه می‌دهند.
بر اساس یافته‌های این پژوهش، برای جلوگیری از تحقق سناریوهای منفی و دست‌یابی به رشد و شکوفایی، برنامه‌ریزی دقیق و تدوین سیاست‌های جامع امری ضروری است. از جمله پیشنهادات ارائه‌شده، تأسیس دفاتر بین‌المللی آموزش عالی در کشورهای مختلف و تقویت زیرساخت‌های ارتباطات آنلاین است.
همچنین، پژوهشگران تأکید دارند که دانشگاه‌ها باید با فراهم کردن تسهیلات لازم، از جمله آموزش زبان انگلیسی و برگزاری دوره‌های چندفرهنگی، موانع پیش روی همکاری‌های علمی را کاهش دهند.
اهمیت این یافته‌ها فراتر از بهبود شرایط دانشگاهی است. توسعه همکاری‌های علمی بین‌المللی می‌تواند به رشد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور نیز کمک کند. سیاست‌گذاری مبتنی بر این تحقیق می‌تواند آینده‌ای بهتر برای آموزش عالی کشور رقم بزند، به‌ویژه در شرایطی که تحریم‌ها و محدودیت‌های سیاسی چالش‌هایی جدی برای ارتباطات علمی ایجاد کرده‌اند.
گفتنی است اطلاعات جامع این یافته های علمی در فصلنامه «نامه آموزش عالی» منتشر شده اند. این نشریه تحت نظر مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی و سازمان ملی سنجش فعالیت می‌کند و به انتشار تحقیقات مهم در حوزه آموزش عالی می‌پردازد.
انتهای پیام
نظرات