بارداری یک پدیده فیزیولوژیک است و زایمان را می‌توان یکی از زیباترین رویدادهای زندگی هر زن و کسب هویت مادری و در عین حال یک واقعیت تنش‌زا دانست که گاهی بنا به دلایل پزشکی و در جهت پیشگیری از خطراتی که ما را تهدید می‌کند، سیر طبیعی آن دچار مشکل شده و این عمل به صورت طبیعی امکان پذیر نمی‌شود.

هرچند زایمان به شیوه سزارین در این شرایط می‌تواند به عنوان یک اقدام ضروری پزشکی صورت بگیرد ولی بر اساس آنچه سازمان جهانی بهداشت اعلام کرده میزان قابل قبول برای انجام زایمان سزارین در هر منطقه ۱۰ تا ۱۵ درصد است اما با این وجود در دهه‌ی گذشته انجام زایمان به روش سزارین افزایش قابل توجهی داشته و در برخی نقاط جهان به بیش از ۵۰ درصد از کل زایمان‌ها رسیده است.

براساس آخرین آمار در بیش از ۱۵۰ کشور دنیا در حال حاضر ۱۸.۶ درصد زایمان ها از طریق سزارین است ولی طبق آمارها در کشور ما تقریبا ۵۲ درصد زایمان‌ها به صورت سزارین و ۴۸ درصد به صورت طبیعی انجام می‌شود.

طبق قانون باید سالانه میزان سزارین را در کشور ۵ درصد کاهش داد تا به نرم جهانی رسید چرا که میزان شیوع زایمان طبیعی و سزارین در زنان باردار یک کشور، یکی از شاخص های بررسی عملکرد برنامه‌های سلامتی مادران به شمار می رود و افزایش سزارین های غیر ضروری و کاهش زایمان طبیعی در بین زنان، حاکی از عملکرد نامناسب نظام سلامتی است.

از طرفی مطالعات گوناگون نشان داده که بار اقتصادی و مسائل فرهنگی و اجتماعی سزارین در جامعه بیش از زایمان طبیعی است و افزایش سزارین باعث اتلاف وقت و تحمیل هزینه‌های مختلف بر خانواده و جامعه خواهد شد. البته عوارض و پیامدهای زیانبار سزارین از قبیل افسردگی پس از زایمان، بیماری های عفونی، عوارض بیهوشی، مشکلات تنفسی نوزاد، کاهش باروری است.

فقدان اگاهی از عوارض سزارین و نگرش منفی نسبت به زایمان طبیعی از علل افزایش تمایل زنان باردار نسبت به زایمان سزارین است و مطالعات کیفی نشان داده که نگرش نادرست، کنترل رفتاری درک شده و هنجارهای ذهنی نامطلوب زنان باردار در سه ماهه سوم بارداری، از جمله عوامل انتخاب روش زایمان به روش سزارین است.

مطالعات نشان می‌دهد که میزان سزارین در یزد ۴۴.۵  درصد است، البته برای بسیاری از زنان تصمیم گیری در مورد انتخاب روش زایمان کار ساده‌ای نیست و ممکن است تحت تاثیر عوامل بسیاری واقع شود.

این عوامل شامل جنبه‌های اجتماعی، خانوادگی است بنابراین باتوجه به اهمیت موضوع در نظام سلامت و پیامدهایی که سزارین می تواند در بر داشته باشد، دکتر «حسن جعفری»، دکتر «محمدکاظم رحیمی» و «نجمه اسدی» پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد با همکاری «فرنوش قمی» در بهار و تابستان سالجاری به بررسی میانگین نمره عوامل مرتبط با تمایل به انتخاب سزارین درخانم های باردارنخست زا مراجعه کننده به مراکز خدمات جامع سلامت شهر یزد پرداختند.

در خصوص دلیل انتخاب زنان نخست زا  در مقایسه با چندزا تاکید می شود به دلیل این که زنانی که زایمان اول خود را سزارین دارند به دلایل پزشکی نمی توانند زایمان دیگری غیر از این روش در مراحل بعدی داشته باشند و از این رو زنان نخست زا یعنی زنانی که اولین تجربه زایمان خود را پیش رو خواهند داشت، مورد بررسی گرفته‌اند.

در این مطالعه که به صورت توصیفی-مقطعی انجام شد، تعداد کل مراکز خدمات جامع سلامت شهر یزد ۲۲ مرکز بود که براساس روش نمونه گیری تصادفی ساده، هفت مورد از مراکز خدمات جامع سلامت شهر یزد برای مطالعه انتخاب شد.

تعداد گویه‌های پرسشنامه برابر با ۳۴ مورد اعم از عوامل روانشناختی، عوامل محیطی، عوامل فرهنکی- اجتماعی، عوامل مربوط به شرایط زایمان و مربوط به پیامدهای زایمان بود.

این مطالعه روی ۱۸۶ خانم باردارنخست زا انجام شد که سن نیمی از آنها بین ۲۰ تا ۳۰ سال بود. اکثر زنان باردار تحصیلات دیپلم داشتند و بیشتر زنان باردارخانه دار بودند.

براساس یافته‌های این پژوهش عوامل موثر برتمایل به سزارین با سن و تحصیلات و شغل رابطه معناداری نداشته است.

در بین ابعاد عوامل مرتبط با تمایل به انتخاب سزارین بعد عوامل فرهنگی- اجتماعی با بیشترین میانگین (۳۶/۶ ±۲۹.۲۰)، عوامل روانشناختی در رتبه دوم(۶.۴۶±۲۶.۹۷) و کمترین میانگین مربوط به عوامل محیطی (۲۸/۴± ۱۶.۴۲) بوده است.

نتایج بررسی‌ها نشان داده با توجه به این که عوامل فرهنگی و اجتماعی داری بیشترین میانگین در تمایل به سزارین است، آموزش همگانی از طریق رسانه‌ها و دعوت از متخصصین آگاه و دلسوز جهت افزایش آگاهی عموم مردم نسبت به سزارین و اصلاح و ارتقای باورهای زنان نسبت به زایمان طبیعی و همچنین افزایش امکانات و استانداردهای انجام زایمان طبیعی، می‌تواند میزان انجام سزارین‌های غیر ضروری را کاهش دهد.

با وجود این که دومین عامل تمایل به سزارین ترس از درد زایمان طبیعی(عوامل روانشناختی) است و با توجه به این که آگاهی کافی از روش‌های کاهش درد قابل انجام در مراکز درمانی وجود ندارد، به نظر می‌رسد که مطالعات بیشتر در این زمینه و افزایش آگاهی از روش‌های کاهش درد و فواید آن می‌تواند در کاهش تمایل و تقاضا به انجام سزارین موثر باشد.

این مطالعه در نهایت آموزش و مشاوره با خانواده‌ها از طریق مراکز بهداشتی و رسانه‌ها، برگزاری کلاس های آمادگی زایمان را در دو حوزه بهداشت و درمان، سیاست گذاری صحیح بر روی سیستم مراقبت بهداشتی  به ویژه بر روی زایمان زنان نخست زا، آموزش همگانی از طریق رسانه ها و دعوت از متخصصین آگاه و دلسوز جهت افزایش آگاهی عموم مردم، پیشنهاد کرده است.

همچنین تاکید شده بهترین راه کاهش میزان سزارین، کاهش سزارین در خانم های نخست زا است بنابراین باید زنان نخست زا با ایجاد درک صحیح نسبت به مزایا، خطرات و عوارض احتمالی روش های زایمان، به سمت زایمان طبیعی سوق داد.

انتهای پیام