آیت الله علیرضا اعرافی امروز ۸ آذرماه در سومین گردهمایی استعدادهای برتر حوزه‌های علمیه خواهران کشور در قم با تسلیت ایام شهادت حضرت فاطمه(س)، گفت: خطبه فدکیه دارای شرح‌های مختلفی است. حضرت زهرا(س) در این خطبه جامعه شناسی دقیقی از مدینه آن روز را بیان می‌کند.

مدیر حوزه‌های علمیه کشور افزود: حضرت زهرا(س) بحث دقیق جامعه شناسی سیاسی مدینه را به خوبی بیان می‌کند. در این جامعه شناسی سیاسی این سؤال مهم وجود دارد، جامعه‌ای که معمار آن پیامبر خدا بود و در یک فاصله کمتر از ربع قرن از یک جامعه عقب مانده به پرچمدار تمدن نوین مبدل شد چرا به این شرایط رسید؟

اعرافی بیان کرد: جزیرة العرب در زمانی که با تمدن‌های روم، ایران، چین، هند و مصر در مقام مقایسه قرار می‌گرفت تا پیش از رسول خدا توان مواجهه‌ای نداشت. این تمدن در زمان رسول خدا تحول عمیقی را تجربه کرد و در ادامه پرچمدار این فکر نو در تمام عالم شد.

مدیر حوزه‌های علمیه کشور اظهار کرد: در زمان رحلت رسول خدا سربازان معرفتی اسلام در دروازه‌های همه عالم حضور داشتند. این تحول عمیق تاریخی بزرگ و تمدنی یک پدیده بسیار عجیب بود که با عنایت الهی رخ داد، ولی در روی دیگر سکه آن که با فاصله چند روز و با سرعت غیر قابل وصف این جامعه دچار یک تغییر ناگهانی و عمیق شد. حضرت زهرا(س) این تغییر عمیق را به شکل دقیق بیان می‌کند. ایشان به نشانه‌های پنهان نفاق اشاره می‌کنند که در پس پرده‌ها و قلوب وجود داشت.

رئیس شورای سیاستگذاری حوزه‌های علمیه خواهران افزود: حضرت زهرا(س) به خشم‌های فروخورده‌ای اشاره می‌کند که از رسوبات جاهلی وجود داشت. این لایه‌ها و رسوبات عصر جاهلی به دلیل سرعت تحولات فرهنگی که در زمان رسول خدا شکل گرفت بعضاً باقی مانده بود دوباره جان گرفت.

اعرافی بیان کرد: زهرای مرضیه(س) به این نکته اشاره می‌کنند که وقتی پرچم عظیم الهی بر زمین می‌افتد جایگاه نفوذ شیطان ایجاد می‌شود و بسیاری با این ندای شیطانی همراه شدند. در این فضا اکثریت غافل و مرعوب و ساکت این باعث شکل گیری این تحول منفی در مقابل تحول عظیم مثبت پیشین شد.

مدیر حوزه‌های علمیه کشور اظهار کرد: اینکه انسان متنعم به هوش و استعداد فراوان می‌شود، ضمن یک موهبت الهی می‌تواند به یک تهدید بزرگ نسبت به فرد و جامعه مبدل شود. روایات مقایسه بین عالمان و عابدان به حدی عجیب است که تصور آن نیز برای برخی مشکل است. در روایتی بیان شده است که برتری عالمان نسبت به عابدان یک میلیون برابر است.

وی افزود: روی دیگر سکه نخبگی که در مسیر غلط قرار گرفته است به مثال‌های خاص قرآنی دچار شده است. یعنی ممکن است یک نخبه هم خودش بی بهره مانده باشد و هم جامعه را به گمراهی بکشاند.

اعرافی بیان کرد: خودبرتر بینی از چالش‌های مهم نخبگی است. دستگاه ذهنی انسان در معرض چهار چالش مهم است. یعنی ممکن است در مقام ارزیابی خود و دیگران قوت‌های خود را برجسته تر و ضعف‌ها را ناچیز می‌داند. ولی در مقایسه دیگران ممکن است ضعف‌های آن‌ها را بیشتر و قوت‌های آن‌ها را کمتر درک کند.

مدیر حوزه‌های علمیه کشور اظهار کرد: چالش دیگر آن است انسان زمانی که متنعم می‌شود همه آن‌ها را حاصل شایستگی خود بداند. همچنین ممکن است صاحبان حق دیگر را غیر از خدا هم نادیده بگیرد.

عضو مجلس خبرگان رهبری افزود: چالش سوم، حس استقلال است. حس بی نیازی انسان می‌تواند یک لغزشگاه بزرگ پیش پای افراد مستعد قرار گیرد.

اعرافی بیان کرد: توقعات نابجا از خود و دیگران از چالش‌های مهم نخبگانی است. همچنین کمال‌گرایی  از دیگر چالش های مهم حوزه نخبگی است.

مدیر حوزه‌های علمیه کشور اظهار کرد: ناچیز شمردن سهم کار و تلاش در پیشرفت از دیگر چالش هایی است که نخبگان را تهدید می‌کند. استغنای از کار و تلاش به دلیل هوش بالا از مهمترین دلایل عدم پیشرفت نخبگان است.

وی با اشاره به کتاب «به رنگ صبر»، گفت: این کتاب مشتمل بر مصاحبه هایی با همسر شهید صدر است. شهید صدر یک نابغه بی نظیر در عصر معاصر به شمار می‌رفتند. شهید صدر مطالب علمی شان را روی کاغذ نمی‌نوشتند بلکه رول کاغذ داشتند و روی رول می‌نوشتند. این مسائل نشان می‌دهد که هیچ نبوغی جایگزین کار مجدانه و تلاش شبانه روزی نیست.

رئیس شورای سیاستگذاری حوزه‌های علمیه خواهران افزود: عدم تمرکز و عدم تحمل از چالش‌های دیگر افراد نخبه است. ریاضت نفس و جهاد نفس است که می‌تواند یک نخبه را به جایگاه بزرگان تاریخ درخشان حوزه‌های علمیه برساند.

اعرافی بیان کرد: آداب فرزانگی و نخبگی متناسب با فرصت‌ها و تهدیدات، چالش‌ها باید در برنامه‌های نخبگان حوزوی قرار گیرد.  اعتماد به نفس متعادل و کمک گرفتن از دیگران و تواضع بخشی از آداب نخبگی و فرزانگی است.

عضو مجلس خبرگان رهبری افزود: برخی از علوم پایه حوزوی باید جدی گرفته شود. اتقان کار پژوهشی و علمی نیازمند قوی تر شدن در این حوزه‌ها است. ادبیات، در همه شاخه‌های لغت و صرف و نحو و بیان کلید اولیه ورود در قلمروی معارف و مضامین است.

مدیر حوزه‌های علمیه کشور در پایان اظهار کرد: علم اصول از دیگر بنیان هایی است که باید علی رغم نقدهایی که در خصوص شاخ و برگ‌های آن وجود دارد به آن توجه کرد. همچنین باید رویکرد عقلی که در فلسفه اسلامی قرار دارد را نیز مورد توجه قرار دهیم.

انتهای پیام