فعالیت‌های بدنی و ورزش آمیخته به تربیت روانی است و هر تجربه حرکتی یا تغییر جسمانی، یک تغییر یا تجربه روانی به همراه دارد، بنابراین، شرکت مداوم و مستمر در فعالیت‌های جسمانی و ورزشی بر اساس روند یادگیری و تعامل اجتماعی، در صفات اکتسابی شخصیت نقش دارد. بسیاری از روان‌شناسان از فعالیت بدنی به‌عنوان مهمترین متغیر محیطی در ایجاد اثرات مثبت و اصلاحی در شخصیت افراد یاد می‌کنند.
نتایج مقاله «مقایسه ویژگی‌های شخصیتی دانشجویان ورزشکار و غیرورزشکار دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور» نشان داد افراد با شخصیت انعطاف‌پذیر که با وظیفه‌شناسی و برون‌گرایی بالا مشخص می‌شوند، تمایل دارند در جلسات طولانی‌تری از فعالیت بدنی و همچنین دوره‌های کم‌تحرک شرکت کنند. در مقابل، افرادی که شخصیتی شکننده دارند که اغلب با روان‌رنجوری همراه است، زمان‌های بی‌تحرکی را بیشتر کاهش می‌دهند که ممکن است برای سلامتی مفید باشد.
نتایج تحقیقات در علوم اعصاب نشان داد چگونه شخصیت می‌تواند رفتارهای سلامتی را شکل دهد که ممکن است بر تندرستی طولانی‌مدت تاثیر بگذارد؛ افراد انعطاف‌پذیر بیشتر به فعالیت‌های ساختاریافته تمایل دارند، در حالی که افراد شکننده کارهای کوتاه‌تر و سبک‌تر را ترجیح می‌دهند. درک این الگوها ممکن است در طراحی مداخلات سلامت شخصی بر اساس شخصیت کمک کند.
در تحقیقی که در مرکز تحقیقات پیری‌شناسی و دانشکده علوم ورزش و سلامت در دانشگاه ییواسکیلا فنلاند انجام شد نیز ارتباط ویژگی‌های شخصیتی با فعالیت بدنی و رفتار کم‌تحرک مشاهده شد. افرادی که با وظیفه‌شناسی و برون‌گرایی بالا مشخص می‌شوند، شاید دوره‌های طولانی‌تری هم از لحاظ فعالیت بدنی و هم رفتار بی‌تحرکی داشته باشند، در حالی که افرادی که نمرات بالاتری در روان رنجوری دارند، تمایل دارند بیشتر از رفتار بی‌تحرکی خود پیشگیری کنند.
تحقیق جدید انجام شده نیز ویژگی‌های شخصیتی همان افراد را در سنین ۳۳، ۴۲، ۵۰ و ۶۱ ساله دنبال و نیمرخ‌های شخصیتی نشان‌دهنده ترکیب‌های منحصربه‌فردی از ویژگی‌های شخصیتی روان‌رنجوری، برون‌گرایی، وظیفه‌شناسی، صداقت و توافق‌پذیری را شناسایی کرد.
پنج نمایه ویژگی‌های شخصیتی شامل انعطاف‌پذیر، شکننده، کنترل‌شده بیش از حد، تحت کنترل و معمولی شناسایی شده است که در تحقیقات قبلی بر اساس همین داده‌ها، نیمرخ‌های شخصیتی با سلامت خودارزیابی شده مرتبط بوده است. افرادی که به نیمرخ انعطاف‌پذیری تعلق داشتند، بالاترین سطح سلامت خودارزیابی‌شده را داشتند، در حالی که افرادی با نیمرخ شکننده، پایین‌ترین سطح سلامت خودارزیابی‌شده را ثبت کردند.
در تحقیقی داده‌های مربوط به نیمرخ ویژگی‌های شخصیتی با معیارهای مبتنی بر دستگاه فعالیت بدنی روزانه و رفتار بی‌تحرکی که در سن ۶۱ سالگی اندازه‌گیری شده بود، ترکیب شد. نیمرخ‌های شخصیتی از نظر مدت زمان معمول صرف شده در فعالیت بدنی و رفتار بی‌تحرک متفاوت بود.
افراد با نیمرخ انعطاف‌پذیری، هم فعالیت بدنی و هم رفتار بی‌تحرک خود را در دوره‌های طولانی‌تری انباشته و افراد با نیمرخ شکننده بیشتر رفتار بی‌تحرکی خود را کم می‌کنند. یافته‌ها ممکن است نشان‌دهند که افرادی با نیمرخ انعطاف‌پذیر که با وظیفه‌شناسی و برون‌گرایی بالا مشخص می‌شوند، شاید در فعالیت‌های ورزشی برنامه‌ریزی‌شده شرکت کنند.
از سوی دیگر، افرادی که دارای نیمرخ شکننده هستند که با روان‌رنجوری بالا توصیف می‌شوند که ممکن است از بی‌تحرک ماندن برای مدت طولانی احساس ناراحتی کنند و فعالیت‌های سبک را ترجیح دهند. روان‌رنجوری اغلب با سطوح بالاتری از رفتار بی‌تحرک همراه است. با این حال، افرادی که نیمرخ شکننده دارند، اغلب رفتار بی‌تحرک خود را قطع می‌کنند که البته برای سلامتی مفید است.
همچنین رابطه بین نیمرخ‌های شخصیتی و نسبت فعالیت بدنی به رفتار بی‌تحرک مورد بررسی قرار گرفت که در تحقیقات قبلی سایر محققان نشان داده شد برای خطر مرگ‌ومیر در افراد بالای ۵۰ سال معنادار است. زمانی که نسبت فعالیت بدنی متوسط تا شدید از یک دهم زمان بی‌تحرکی فراتر رفت، خطر مرگ‌ومیر ۱۰ ساله به‌شدت کاهش یافت. اگرچه هیچ تفاوت آماری معنی‌داری بین نیمرخ‌های شخصیتی در میزان فعالیت بدنی و رفتار بی‌تحرک یا نسبت بین این ۲ وجود نداشت، اما نتایج همچنان جالب است. با توجه به دانش موجود، نسبت افراد با نیمرخ‌های انعطاف‌پذیر و معمولی در این تحقیق مطلوب بود.
در یک نتیجه‌گیری کلی می‌توان گفت در فعالیت‌های ورزشی موقعیت‌هایی به‌وجود می‌آید که زمینه‌ساز و عامل رشد در ویژگی‌های شخصیتی افراد می‌شوند.
انتهای پیام
نظرات