در این یادداشت به مناسبت روز جهانی اینترنت( ۲۹ اکتبر) به بررسی تأثیرات مثبت و منفی اینترنت بر روابط اجتماعی می‌پردازیم و جنبه‌های مختلف این تأثیرات را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

- تسهیل ارتباطات: یکی از مهم‌ترین تأثیرات اینترنت، تسهیل ارتباطات است؛ امروزه افراد می‌توانند به راحتی با دوستان و خانواده خود در هر نقطه‌ای از جهان ارتباط برقرار کنند. شبکه‌های اجتماعی به کاربران این امکان را می‌دهند که به‌راحتی تجربیات و احساسات خود را با دیگران به اشتراک بگذارند؛ این تسهیل در ارتباطات به‌ویژه برای افرادی که در مناطق دورافتاده زندگی می‌کنند، بسیار مهم و ارزشمند است. به‌علاوه، اینترنت به افراد این امکان را می‌دهد که با افرادی که ممکن است هرگز در زندگی واقعی ملاقات نکنند، ارتباط برقرار کنند و دوستی‌های جدیدی ایجاد کنند.

- تغییر در نوع ارتباطات: با وجود مزایای ارتباطات آنلاین، نوع ارتباطات نیز تغییر کرده است؛ بسیاری از افراد به جای ملاقات‌های حضوری، از پیام‌رسان‌ها و ویدئوکنفرانس‌ها استفاده می‌کنند. این تغییر می‌تواند به کاهش تعاملات اجتماعی واقعی منجر شود و در برخی موارد، احساس تنهایی و انزوا را افزایش دهد. ارتباطات آنلاین ممکن است به دلیل نبود تعاملات چهره به چهره، عواطف و احساسات را به‌طور کامل منتقل نکند، تحقیقات نشان داده‌اند که ارتباطات آنلاین ممکن است به‌طور مؤثری نیازهای عاطفی انسان‌ها را برآورده نکنند.

- افزایش تنوع روابط اجتماعی: اینترنت به افراد این امکان را می‌دهد که با فرهنگ‌ها و زمینه‌های مختلف آشنا شوند؛ این تنوع می‌تواند به گسترش افق‌های فکری و فرهنگی افراد کمک کند و به ایجاد دوستی‌ها و روابط جدید منجر شود. به‌ویژه در جوامع چندفرهنگی، اینترنت می‌تواند به عنوان پلی برای درک بهتر و همزیستی مسالمت‌آمیز عمل کند؛ به عنوان مثال، گروه‌های آنلاین و فروم‌های مختلف به افراد این امکان را می‌دهند که درباره موضوعات خاصی بحث کنند و از تجربیات یکدیگر بیاموزند.

- چالش‌های حریم خصوصی و امنیت: با گسترش ارتباطات آنلاین، نگرانی‌ها درباره حریم خصوصی و امنیت اطلاعات نیز افزایش یافته است. بسیاری از افراد ممکن است اطلاعات شخصی خود را به اشتراک بگذارند که می‌تواند به سوءاستفاده‌های احتمالی منجر شود. این مسئله می‌تواند اعتماد افراد به یکدیگر را کاهش دهد و بر کیفیت روابط اجتماعی تأثیر منفی بگذارد؛ به‌علاوه، انتشار اطلاعات نادرست و شایعات در فضای مجازی می‌تواند به ایجاد تنش‌ها و سوءتفاهم‌ها منجر شود.

- ایجاد هویت‌های مجازی: اینترنت به افراد این امکان را می‌دهد که هویت‌های مجازی ایجاد کنند و خود را به گونه‌ای که می‌خواهند معرفی کنند، این هویت‌های مجازی تنها در برخی موارد می‌توانند به ایجاد روابط مثبت و پشتیبانی‌کننده منجر شوند، و معمولاً باعث ایجاد سوءتفاهم‌ها و روابط سطحی می‌شوند. افراد ممکن است به راحتی تحت تأثیر تصورات و انتظاراتی که از یکدیگر دارند، قرار بگیرند؛ این مسئله می‌تواند به ایجاد هویت‌های ناپایدار و عدم ثبات در روابط منجر شود.

- تأثیر بر سلامت روان: استفاده مداوم از اینترنت و شبکه‌های اجتماعی می‌تواند تأثیرات منفی بر سلامت روان داشته باشد، مقایسه مداوم خود با دیگران و تلاش برای جلب توجه و تأیید اجتماعی می‌تواند به اضطراب و افسردگی منجر شود. این مسئله به‌ویژه در نوجوانان و جوانان که در حال شکل‌گیری هویت خود هستند، مشهودتر است؛ مطالعات نشان می‌دهند که استفاده بیش از حد از شبکه‌های اجتماعی با افزایش احساس تنهایی و کاهش رضایت از زندگی مرتبط است.

تأثیرات مثبت اینترنت بر روابط اجتماعی

با وجود چالش‌های ذکر شده، اینترنت همچنین تأثیرات مثبتی بر روابط اجتماعی دارد، به عنوان مثال، افراد می‌توانند از طریق اینترنت به گروه‌های حمایتی بپیوندند و در کنار افرادی که تجربیات مشابهی دارند، احساس همدلی و حمایت کنند.

 این ارتباطات می‌توانند به تقویت روحیه و افزایش احساس تعلق اجتماعی کمک کنند؛ همچنین، اینترنت به افراد این امکان را می‌دهد که در فعالیت‌های اجتماعی و خیریه شرکت کنند و به ترویج فرهنگ همکاری و همیاری بپردازند.

تأثیر اینترنت بر روابط اجتماعی یک موضوع پیچیده و چندوجهی است، از یک سو، اینترنت امکانات جدیدی برای ارتباطات و تبادل اطلاعات فراهم کرده است و از سوی دیگر، چالش‌ها و مشکلاتی را نیز به همراه داشته است.

انتهای پیام