قطعنامه ۱۷۰۱ به منظور پایان دادن به جنگ ۲۰۰۶ لبنان و رژیم صهیونیستی(جنگ ۳۳ روزه) از سوی شورای امنیت سازمان ملل صادر شده بود که شامل چند بند از جمله توقف کامل عملیات جنگی (آتش‌بس)، عقب‌نشینی همه نیروهای صهیونیستی از لبنان، عقب‌نشینی حزب‌الله تا شمال رودخانه لیتانی، استقرار نیروهای حافظ صلح در امتداد خط آبی و ارتش لبنان در جنوب رودخانه لیتانی و خلع سلاح همه گروه‌های مسلح لبنان به خصوص حزب‌الله می‌شد. البته که در همان زمان هم تمام بندها اجرا نشد.
لیتانی رودخانه‌ای است که از چشمه‌های العلیق در ارتفاع هزار متری در غرب شهرستان بعلبک سرچشمه می‌گیرد و از دره البقاع عبور می‌کند و سپس به سمت غرب منحرف می‌شود و به سمت ساحل مدیترانه در شمال شهر صور می‌رود. یعنی تقریبا عمق متفاوتی در مرزهای لبنان و رژیم صهیونیستی دارد و از عمق ۱۰ کیلومتر تا حتی ۵۰ کیلومتر متغیر است. در خصوص بند مربوط به رودخانه لیتانی سوال اینجاست که آیا می‌توان به خط لیتانی پایبند ماند و به طور کلی آیا دو طرف راضی به اجرایی شدن چنین بندی از قطعنامه خواهند شد؟
بنابر بند دیگر می‌بایست حزب الله خلع سلاح شود. با توجه به اینکه حزب‌الله در همان ابتدای جنگ غزه حملاتش به رژیم را آغاز کرد و شرط گذاشت که تا رژیم جنایاتش در غزه را متوقف نکند به حملات خود ادامه می‌دهد، آیا اکنون حزب‌الله به خلع سلاح شدن تن می‌دهد؟ آیا توقف جنگ غزه را از شروط خود حذف کرده است؟
از سوی دیگر اگر قرار باشد قطعنامه ۱۷۰۱ اجرا شود آیا با توجه به سابقه صهیونیست‌ها در نقض قطعنامه‌ها و درگیری آن‌ها با نیروهای حافظ صلح در روزهای اخیر، آیا می‌توان امید داشت که رژیم به این قطعنامه پایبند بماند؟ از همه این موارد مهمتر، چرایی موافقت حزب‌الله و دولت لبنان با این قطعنامه است آن هم در شرایطی که به خوبی از شرایط جنگی و همچنین سابقه بد صهیونیست‌ها در عدم پایبندی به تعهدات بین‌المللی خبر دارند.
محمد علی حسن‌نیا، تحلیلگر مسائل خاورمیانه در گفت‌وگو با ایسنا به تشریح ابعاد مختلف موافقت لبنان با قطعنامه ۱۷۰۱ پرداخت و اظهار کرد: بندهای قطعنامه ۱۷۰۱ که در سال ۲۰۰۶ تصویب شد مخصوص شرایط همان سال نوشته شده بود. در آن سال رژیم از دریا، زمین و هوا به لبنان حمله کرد، اما پس از ۳۳ روز به بن‌بست جنگ رسید و آمریکایی‌ها قطعنامه‌ای با حمایت کشورهایی مانند فرانسه در شورای امنیت به تصویب رساندند که به قطعنامه ۱۷۰۱ معروف شد که در امتداد قطعنامه‌های پیشین از جمله قطعنامه ۱۵۵۹ قرار می‌گرفت. این قطعنامه در سال ۲۰۰۴ تصویب شده و دربرگیرنده بندهای تندی علیه مقاومت بود. اما ۱۷۰۱ قطعنامه‌ای متعادل بود، زیرا در آن سال حزب‌الله توانسته بود در برابر رژیم مقاومت کند و آمریکایی‌ها برای خروج آبرومندانه اسرائیل از جنگ چاره‌ای جز صدور قطعنامه‌ای مانند ۱۷۰۱ نداشتند. لذا در این قطعنامه شرایط سختی برای حزب‌الله در نظر گرفته نشده است.
وی با بیان اینکه اکنون در شرایط متفاوتی از سال ۲۰۰۶ قرار داریم، اضافه کرد: مطابق با بندهای آورده شده در قطعنامه ۱۷۰۱، حزب‌الله باید به پشت خط رودخانه لیتانی بازمی‌گشت. صهیونیست‌ها هم در آن زمان خواستار همین بودند، اما در جنوب لبنان ۷۵ درصد جمعیت شیعه هستند و اینها نمی‌توانند با حزب‌الله ارتباطی نداشته باشند. به همین دلیل مقاومت لبنان از آنجایی که رژیم نیز بارها این قطعنامه را نقض کرده بود، در جنوب لبنان ماند. اما اکنون به نظر می‌رسد معادله جدیدی شکل گرفته است.
بازی نتانیاهو در هر دو زمین نظامی و دیپلماسی
این تحلیلگر مسائل غرب آسیا ادامه داد: بعد از ترور سید حسن نصرالله و سایر رهبران مقاومت، رژیم گمان می‌کرد دست برتر را در میدان دارد. به همین دلیل دنبال معادله امنیتی جدیدی بود که مواردی فراتر از قطعنامه ۱۷۰۱ را شامل می‌شد. اما چون اسرائیلی‌ها در بعد حمله زمینی حدود ۱۲ روز است که به لبنان ورود کرده‌اند و نتوانستند به دستاوردی برسند، مقداری از خواسته‌هایشان کوتاه آمده‌اند. از طرفی دیگر اسرائیلی‌ها به اهداف خود از اقدامات بازدارنده مانند کشتار مردم، ترور، تخریب و آوارگی مردم نیز نرسیدند. چون این ترورها ماشین جنگی حزب‌الله را متوقف نکرد و رژیم موفق نشد آوارگان صهیونیستی را به شمال اراضی اشغالی بازگرداند. به همین دلایل و با توجه به اینکه آمریکایی‌ها هم در لبنان به دنبال معادله سیاسی جدیدی هستند، در حال حاضر قصد دارند خواسته‌هایشان را از مسائل نظامی به سمت تحرکات دیپلماتیک معطوف کنند و خواسته‌های جدیدی را مطرح می‌کنند.
این مدرس دانشگاه در خصوص اینکه آیا ممکن است حزب‌الله این قطعنامه را تحت فشارهای دولت لبنان پذیرفته باشد، عنوان کرد: لبنانی‌ها تاکید دارند که آماده‌ایم قطعنامه ۱۷۰۱ را اجرا کنیم. اما هر دو طرف لبنانی و اسرائیلی می‌دانند اجرایی شدن قطعنامه ۱۷۰۱ به معنای این نیست که حزب‌الله کاملا خلع سلاح و از جنوب لبنان خارج شود. شاید تنها دستاورد این قطعنامه آتش‌بس باشد. خود اسرائیلی‌ها هم می‌دانند معادله امنیتی با آن قطعنامه اتفاق نخواهد افتاد. به همین دلیل در پی اهداف نظامی و انجام ترورها بودند تا قطعنامه ۱۷۰۱ را گسترش بدهند و به حزب‌الله از مجاری داخلی یعنی خود دولت لبنان فشار بیاورند. اما حزب الله اعلام کرده ما شروط خودمان را داریم و تا توقف جنگ و کشتارها در میدان می‌مانیم.
حسن‌نیا اضافه کرد: از طرف دیگر آمریکایی‌ها بعد از ترور سیدحسن نصرالله فکر کردند حزب‌الله واقعا نقاط قوت خود را از دست داده و منفعل شده به همین دلیل موازی با معادلات امنیتی رژیم خواستار معادلات جدید سیاسی در لبنان شده‌اند. به این صورت که به لبنانی‌ها گفتند شما رئیس‌جمهور جدید تعیین کنید و بعد ما هر چیزی که منجر به آتش‌بس شود را در دستور کار قرار می‌دهیم. در این راستا آمریکا، فرانسه، مصر، قطر و عربستان گروهی را تشکیل دادند تا شاخص‌های رئیس‌جمهور جدید را انتخاب کنند. آمریکایی‌ها و فرانسوی‌ها دنبال این هستند که «جوزف عون» فرمانده فعلی ارتش لبنان رئیس‌جمهور این کشور شود.
وی با اشاره به اهداف آمریکایی‌ها و اسرائیلی‌ها از انتخاب عون به ریاست‌جمهوری لبنان، بیان کرد: اولا عون ارتباطات نزدیکی با آمریکایی‌ها دارد. دوما آن‌ها می‌خواهند این فرد که فرمانده ارتش است و احاطه کامل نظامی بر ارتش دارد رئیس‌جمهور شود تا از گذار معادلات سیاسی، معادله امنیتی خودشان مبنی بر خلع سلاح حزب‌الله لبنان و تحت فشار گذاشتن آن را انجام دهند. اما نکته اساسی این است که حزب‌الله یک تشکل کوچک نیست، یک شبه‌دولت است که امکانات و ساختارهای محکمی دارد. به همین دلیل بعید است که بتوانند حزب‌الله را از صحنه خارج کنند.
این تحلیلگر مسائل غرب آسیا در پاسخ به اینکه آیا پذیرش قطعنامه ۱۷۰۱ به معنای دست کشیدن حزب‌الله از شرط توقف جنایات رژیم در غره است، اظهار کرد: محمد عفیف، مسئول رسانه‌ای حزب‌الله اعلام کرد که این شرط همچنان پابرجاست. البته به نظر من چون حزب‌الله می‌داند که اسرائیلی‌ها پایبند به قطعنامه ۱۷۰۱ نخواهند ماند و آن را نمی‌پذیرند، راه رایزنی‌های دیپلماتیک را نبسته است. یعنی اگر در آینده دولت لبنان اعلام کند ما این قطعنامه را بسته‌ایم، به احتمال زیاد مانند سال ۲۰۰۶ حزب الله می‌پذیرد. در آن سال سیدحسن نصرالله گفت ۱۷۰۱ قطعنامه‌ای غیر منصفانه است اما به دلیل صیانت از تمامیت ارضی لبنان و مردم ما این قطعنامه را می‌پذیریم. اما در حقیقت حزب‌الله با اطلاع از عدم پذیرش و سرپیچی رژیم از هر معاهده و قطعنامه‌ای، اکنون معادله را به سمت میدان برده و با موشک‌های جدید در پی فشار بر رژیم است.
این مدرس دانشگاه افزود: باید مدتی صبر کرد تا ببینیم آیا مذاکرات در مورد وضعیت لبنان به نتیجه خواهد رسید یا خیر؟ که البته بعید می‌دانم نتیجه‌ای داشته باشد. صهیونیست‌ها به دنبال تغییر معادلات امنیتی فراتر از اینها هستند. مگر اینکه حزب‌الله در منطقه معادله را تغییر دهد. اگر حزب‌الله بتواند در عمق و سطح بیشتری از اراضی اشغالی اهدافی را بزند، به نظر می‌رسد صهیونیست‌ها هم به آتش‌بس و پذیرش قطعنامه تن بدهند. ولی در حالت کلی نتانیاهو در تلاش است تا در شرایط انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، با هر دو صحنه میدان و دیپلماسی بازی کند.
انتهای پیام
نظرات