پیام آموزگاری در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: یکی از سیاست‌های گمراه کننده در حوزه مدیریت منابع آب که به ویژه در سال‌های اخیر مدنظر سیاستگذاران قرار گرفته، خودکفایی در تولید محصولات مختلف به ویژه گندم است.
وی با بیان اینکه در شرایط کنونی مواضع سیاسی کشور در مجامع بین‌المللی تحریم‌هایی را برای کشور ایران به دنبال داشته است، افزود: این در حالیست که مقوله تحریم به صورت غیرمستقیم از طریق افزایش سطح اتکای اقتصاد کشور تحریم شده بر منابع طبیعی موجبات تنش بر منابع آبی کشور را فراهم می‌کند.
این دانش‌آموخته دانشکده منابع طبیعی، گروه احیاء مناطق خشک و کوهستانی دانشگاه تهران اضافه کرد: به منظور مقابله با این تحریم‌ها، اخیرا در سیاست‌های کلان نظام، موضوع خودکفایی محصولات مختلف به صورت جدی مدنظر قرار گرفته و این رویکرد در کوتاه مدت می‌تواند به کاهش اثرات تحریم کمک کند اما در دراز مدت نابودی محیطزیست را بدنبال خواهد داشت.
آموزگاری گفت: کوشش جدی دولت برای تحقق خودکفایی گندم و سایر محصولات که مصرف بالای آب و تشدید فشار بر منابع آبی کشور را بدنبال دارد، بیانگر خلاء نگاه به آینده در سیاستگذاریها و تصمیم‌گیری‌های مرتبط با مدیریت منابع آبی کشور است؛ امنیت غذایی که در گرو حفظ منابع آبی کشور است لزوما معادل خودکفایی غذایی نیست و تامین امنیت غذایی بدون حفظ امنیت آبی خطرناک است.
وی بیان کرد: با توجه به وضعیت اسفناک منابع آبی کشور و استمرار سیاستگذاری‌های گمراه کننده، تجارت مجازی آب در قالب واردات محصولات دارای نیازآبی بالا از طریق افزایش ذخیره منابع آب و کاهش فشار بر سامانه آب نقش اساسی و کلیدی در بهبود وضعیت منابع آبی کشور خواهد داشت.
پایداری اکوسیستم جهت سکونت انسان در هر منطقه در گرو تامین امنیت زیستی است
این فعال فعال حوزه آب و محیط زیست ادامه داد: پایداری اکوسیستم جهت سکونت انسان در هر منطقه در گرو تامین امنیت زیستی است.
آموزگاری امنیت‌زیستی را زیربنای توسعه پایدار عنوان کرد و با بیان اینکه ابعاد مختلف امنیت از جمله امنیت آبی و غذایی در سایه وجود امنیت زیستی معنا می‌شود، تصریح کرد: بهره‌مندی از منابع آبی پایدار به گونه‌ای که تبعات محیط‌زیستی برای اکوسیستم نداشته باشد به تامین امنیت زیستی کمک می‌کند.
وی گفت: در شرایط کنونی کشور، عدم رفتار صحیح با سامانه آب باعث کاهش چشمگیر منابع آب شده و تحت عنوان خشکسالی‌های انسان‌ساخت در قالب بروز مناقشات اجتماعی و در موارد حاد وقوع فرونشست‌های زمین، امنیت زیستی سرزمین را با تهدید جدی مواجه کرده است.
این دانش‌آموخته دانشکده منابع طبیعی، گروه احیاء مناطق خشک و کوهستانی دانشگاه تهران خاطرنشان کرد: نگاه بخشی به منابع آب و عدم درنظر گرفتن ارتباطات بسیار متعدد و درهم تنیده بین سامانه منابع آب و نظام‌های اجتماعی موجب بروز مشکلات گوناگونی در حوزه منابع آبی شده و به نظر می‌رسد برای برون رفت از مشکلات گوناگون حوزه آب بایستی از شیوه تفکر مناسبی استفاده شود که ارتباطات کلان سامانه منابع آبی را با سایر بخش‌ها لحاظ کند.
بکارگرفتن رویکردهای‌های تسکین‌دهنده یکی از سیاست‌های گمراه کننده در مدیریت منابع آب است
آموزگاری با بیان اینکه یکی از سیاست‌های گمراه کننده در حوزه مدیریت منابع آب و محیط زیست بکارگرفتن رویکردهای‌های تسکین‌دهنده است، اظهار کرد: این رویکردها به صورت کوتاه مدت و مقطعی علائم بروز یک مشکل را از نظرها پنهان می‌کند اما در یک افق بلندمدت به تشدید آن مشکل دامن می‌زند؛ به عنوان مثال در بسیاری از کلان شهرهای کشور زمانی که مشکل کمبود آب موجب نارضایتی عمومی شود بلافاصله از طریق انتقال آب به این مشکل پاسخ موقتی داده می‌شود، این در حالیست که در افقی بلندمدت ریشه مشکل کمبود آب تحت تاثیر طرح انتقال آب نه تنها مداوا نخواهد شد بلکه از طریق توسعه ناپایدار و افزایش نیاز آبی تشدید خواهد شد.
وی تصریح کرد: واکاوی سیاستگذاری‌های مرتبط با بخش آب در اسناد بالادستی نشان می‌دهد که تهیه و تدوین اسناد توسعه محدود به زمان حال بوده و چالش‌های زمان آینده در بهره‌برداری پایدار از منابع آبی مدنظر نبوده است، بنابراین ضرورت دارد که سیاست‌های گذشته مورد بازنگری قرار گرفته شوند و در تدوین سیاستگذاری‌های جدید و تهیه طرح کلی توسعه همواره مطالعات آینده بایستی لحاظ شود.
این فعال حوزه آب و محیط زیست با بیان اینکه تغییر سیاست‌های فعلی به سمت حفاظت پایدار از منابع آب و محیطزیست نیازمند تغییر در میزان توجه به مسائل گوناگون و تغییر در اولویت‌های نظام حکمرانی است، تاکید کرد: در همین خصوص وقایع حدی مثل سیل و یا خشکسالی می‌تواند ضمن تحمیل هزینه‌های سنگین اقتصادی این مزیت را دارند که موجب تغییر در اولویت‌بندی توجه به مسائل گوناگون شوند و تصمیم‌گیران را مجاب به تغییر در سیاستگذاری‌های گذشته به نفع حفاظت از محیطزیست کنند.
تلاش برای خودکفایی محصولات غذایی و تامین امنیت غذایی روند منفی تخریب منابع آبی کشور را تشدید می‌کند
آموزگاری با بیان اینکه تلاش برای خودکفایی محصولات غذایی و تامین امنیت غذایی روند منفی تخریب منابع آبی کشور را تشدید می‌کند لذا بایستی در کنار امنیت غذایی به امنیت آبی و زیستی نیز توجه شود که مبتنی بر فرایند تجارت مجازی آب و جلوگیری از کشت محصولات با نیاز آبی بالا، امکان تامین امنیت غذایی توام با حفظ امنیت آبی وجود دارد، تصریح کرد: تخصیص بهینه آب و سایر منابع مورد نیاز توسعه مبتنی بر عدالت‌زیستی و توان اکولوژیکی حوزه‌های آبخیز ابزار مناسبی برای دستیابی به توسعه پایدار است بدین منظور تنظیم سیاست‌های کلان مدیریت منابع آبی کشور تحت حاکمیت اقلیمی و متکی بر مرزهای طبیعی حوزه آبخیز (نه مرزهای سیاسی) یکی از پیش‌نیازهای اصلی توسعه پایدار است که بایستی در تصمیم‌گیری مد نظر قرار گرفته شود تا به موجب آن در حوزه مدیریت منابع آب نگاه عرضه‌محوری مدیران و تصمیم‌گیران به سمت اصلاح و بهبود مدیریت مصرف تغییر یابد.
وی خاطرنشان کرد: با توجه به تشدید تغییرات اقلیمی و آشوب‌ناکی چرخه آب در عصر کنونی بیشتر از هر زمان دیگری مطالعات آینده‌نگری در سیاستگذاریها اهمیت پیدا کرده لذا ضروری است به منظور کاهش آسیب‌پذیری از فرایند تغییرات آب و هوایی و تبدیل تهدیدات ناشی از آن به فرصتی برای بهبود وضعیت سامانه آب در کشور مطالعات آینده‌پژوهی در حوزه منابع آب با جدیت پیگیری شود.
این دانش‌آموخته دانشکده منابع طبیعی، گروه احیاء مناطق خشک و کوهستانی دانشگاه تهران گفت: اعمال حکمرانی منابع آبی در گرو اتکای کامل به شیوه تفکر سیستمی در تصمیم‌گیری‌ها و سیاستگذاری‌های کلان است که موجبات زمینه‌سازی برای اعمال حکمرانی منابع آبی را فراهم خواهد آورد.
انتهای پیام
نظرات