دکتر سیما اورنگ رئیس گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های غیر واگیر مرکز بهداشت خوزستان در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به ۲۹ سپتامبر روز جهانی قلب اظهار کرد: در حال حاضر بیماری قلبی عروقی اولین علت مرگ در دنیا و همچنین در کشور ما است. سالانه تقریبا ۲۰.۵ میلیون نفر در سراسر دنیا به علت بیماری قلبی عروقی فوت می‌کنند که شامل ۳۱ درصد کل مرگ‌های جهانی و نیمی از مرگ‌های ناشی از بیماری‌های غیرواگیر است.

وی افزود: بیشتر این مرگ‌ها ناشی از بیماری کرونر قلب یا سکته مغزی است. عوامل اصلی خطر بیماری قلبی عروقی و سکته مغزی، مصرف دخانیات و الکل، رژیم غذایی ناسالم و کم تحرکی هستند که به نوبه خود به شکل فشار خون، قند خون و کلسترول بالا، اضافه وزن و چاقی و خطرات تخریب‌کننده سلامت قلب تظاهر می‌کنند.

رئیس گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های غیر واگیر مرکز بهداشت خوزستان گفت: در استان خوزستان، مرگ و میر ناشی از بیماری‌های قلبی عروقی ۳۵ درصد از کل مرگ‌ها را شامل می‌شود.

وی بیان کرد: خطرسنجی، یکی از راهکارهای مناسب در تخمین میزان احتمال بروز سکته قلبی - مغزی در ۱۰سال آینده است و به انسان کمک می‌کند تا با شناخت عوامل خطر ابتلا به بیماری قلبی، آن‌ها را کاهش دهد که در این راستا ابزاری به نام نمره  SCORE RISK تهیه شده است و با استفاده از آن می‌توان میزان احتمال سکته قلبی و مغزی در ۱۰ سال آینده را محاسبه کرد.

اورنگ ادامه داد: خطرسنجی، با بررسی عوامل خطر متعددی مانند سن، جنس، میزان کلسترول و فشارخون، استعمال دخانیات و ابتلا به دیابت امکان‌پذیر است. این عوامل برای ارزیابی خطر بروز سکته قلبی - عروقی در ۱۰ سال آینده به کار می‌روند. برای مثال، میزان خطر ابتلا به بیماری‌های عروقی در ۱۰ سال آینده در فردی جوان که هیچ یک از عوامل خطر ابتلا به بیماری قلبی - عروقی را ندارد، بسیار کم است، اما برخی از افراد مسن‌تر که به عوامل خطری مانند دیابت یا فشار خون بالا مبتلا هستند، با میزان خطر بالاتری برای ابتلا به بیماری‌های قلبی - عروقی مواجه هستند.

وی بیان کرد: از آنجا که بیشتر مرگ‌های زودرس در افراد با عامل خطر متوسط و بیشتر بدون علامت رخ می‌دهد توصیه می‌شود همه افراد بالای ۳۰ سال با مراجعه به مراکز خدمات جامع سلامت، خطرسنجی شوند و بر اساس میزان خطر به دست آمده، اقدامات لازم را انجام دهند و مراجعه‌های بعدی خود را به این مراکز برای پیگیری و ارزیابی نحوه پیشرفت برنامه‌ریزی کنند.

رئیس گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های غیر واگیر مرکز بهداشت خوزستان گفت: پیشگیری از سکته‌های قلبی و مغزی از طریق کنترل دقیق بیماری دیابت، فشار خون بالا، اختلال چربی خون و ترک استعمال دخانیات امکان‌پذیر است و پزشکان و مراقبان سلامت، راهکارهای لازم برای کاهش میزان این خطرها را به بیمار توصیه می‌کنند.

چرا «ساعت طلایی» در حمله قلبی بسیار مهم است؟

وی افزود: حمله قلبی هنگامی رخ می‌دهد که تنگی عروق و یا انسداد ناگهانی عروق ناشی از لخته خون، موجب شود رسیدن مواد مغذی حیاتی و اکسیژن‌رسانی به عضله قلب قطع شود؛ اولین ساعت پس از حمله قلبی به عنوان «زمان طلایی سکته قلبی» شناخته می‌شود و اقدام مناسب در این ساعت اول می‌تواند جان بیمار را نجات دهد. ساعت طلایی یک زمان حساس است و به عبارت ساده در صورت حمله قلبی، بقای فرد به این بستگی دارد که او و پزشک در ساعت اول چه اقدامی انجام دهند.

اورنگ عنوان کرد: این اطلاعات مهم است زیرا بیشتر مرگ‌ها به دلیل ایست‌های قلبی در این دوره اتفاق می‌افتد. با این حال اگر فردی بتواند به موقع خود را به بیمارستان برساند و بلافاصله تحت درمان قرار بگیرد، احتمال بهبودی کاملا او وجود دارد.

وی ادامه داد: هر فردی که ممکن است دچار حمله قلبی شود، دریافت مراقبت فوری پزشکی برای او بسیار حیاتی است. در صورت حمله، عواقب کوتاه مدت و همچنین طولانی مدت آن به میزان آسیب دیدن یا مردن عضلات قلب بستگی خواهد داشت.

رئیس گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های غیر واگیر مرکز بهداشت خوزستان گفت: با کمک درمان سریع پزشکی، پزشکان می‌توانند به سرعت رگ مسدودشده را باز کنند و همچنین می‌توانند بیشتر عضله قلب را نجات دهند. زمان طلایی سکته قلبی فرصتی را برای بیماران، خانواده‌ها و پزشکان فراهم می‌کند تا اقدامات مناسب و سریع را برای نجات جان خود و عزیزان‌شان انجام دهند.

وی بیان کرد: عضلات قلب در ۸۰ تا ۹۰ دقیقه پس از توقف دریافت خون، شروع به مردن می‌کنند. اگر بیمار در دو تا چهار ساعت اولیه تحت درمان قرار بگیرد، جراحان می‌توانند از آسیب دائمی بیشتر عضلات قلب جلوگیری کنند. با این حال اگر درمان بیش از پنج تا شش ساعت به تاخیر بیفتد، ممکن است قسمت قابل توجهی از عضلات قلب آسیب ببیند. پس از حدود ۱۲ ساعت  به طور کلی، دیگر آسیب قابل جبران نیست. این یعنی هر چه گردش خون طبیعی، سریع‌تر بازیابی شود، آسیب آن نیز کمتر خواهد بود.

اورنگ گفت: بیشتر ایست‌های قلبی معمولا در چند ساعت اول حمله قلبی اتفاق می‌افتد. طبق گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها ‌(CDC) نزدیک به ۴۷ درصد از مرگ‌ها به دلیل ایست‌های قلبی ناگهانی قبل از رسیدن یک فرد به بیمارستان رخ می‌دهد.

وی افزود: علاوه بر عضله آسیب‌دیده قلب، یکی دیگر از مهمترین دلایل مرگ و میر در دوره اولیه ریتم غیر طبیعی قلب است که به عنوان «تاکی کاردیای بطنی» و «فیبریلاسیون بطنی» شناخته می‌شود که در آن انقباض عضلات قلب با سرعت سریع و بدون پمپاژ خون فعال از قلب اتفاق می‌افتد. به همین دلیل است که به محض رسیدن بیمار به بیمارستان برای ارزیابی ریتم قلب بیمار و ارائه درمان مناسب در صورت وجود ریتم غیرطبیعی، یک مانیتور ECG  به او متصل می‌شود.

رئیس گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های غیر واگیر مرکز بهداشت خوزستان با بیان اینکه شناسایی علائم حمله قلبی برای دریافت کمک پزشکی ضروری است، گفت: کسی که زودتر علائم را تشخیص می‌دهد، می‌تواند سریع‌تر اقدام کند. بسیاری از اوقات ممکن است فردی متوجه نشود که دچار حمله قلبی شده است و تعداد معدودی که در این مورد شک دارند، مدت زمان قابل توجهی را در انکار خود می‌گذرانند.

وی افزود: پس از تشخیص حمله قلبی، خطر انفارکتوس مجدد  (سکته قلبی) در پنج سال آینده برای مردان ۱۳ درصد و برای زنان ۴۰ درصد است. علائم انفارکتوس مجدد نیز می‌تواند به طور قابل توجهی با علائم اتفاق قبلی متفاوت باشد که باعث می‌شود سکته‌های مکرر، به غلط تفسیر شوند و احتمال تشخیص به موقع کاهش یابد.

درد قفسه سینه، شایع‌ترین علامت حمله قلبی

اورنگ تصریح کرد: درد قفسه سینه شایع‌ترین علامت حمله قلبی است. علاوه بر این، علائم دیگری نیز ممکن است اتفاق بیفتد. سنگینی یا احساس سوزش در قفسه سینه، تنگی نفس، احساس بی‌قراری، تعریق زیاد یا عرق سرد و درد مداوم در فک، بازوی چپ و پشت از دیگر علائم حمله قلبی هستند؛ افراد مستعد بیماری عروق کرونر باید مراقب این علائم باشند.

وی بیان کرد: هنوز هم بسیاری از اوقات که علائم مشخص نیستند، افراد به دلیل شدید نبودن علائم سریع عمل نمی‌کنند. در چنین مواردی معاینه‌های به موقع پزشکی می‌تواند مفید باشد.

رئیس گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های غیر واگیر مرکز بهداشت خوزستان گفت: اگر فردی یک یا چند مورد از این علائم را دارد باید با اورژانس یک بیمارستان نزدیک تماس بگیرد یا از کسی بخواهد که او را به بیمارستان برساند و سعی نکند خودش، خود را به بیمارستان برساند و همیشه کمک بگیرد.

چگونگی آماده بودن برای حمله قلبی  

وی افزود: باید شماره‌های تماس اضطراری آمبولانس و نزدیکترین بیمارستان‌ها را در تلفن همراه، آماده نگه داشت تا در موارد اضطراری با آن‌ها تماس بگیرید. اگر احساس می‌کنید در شرف یک حمله قلبی قرار دارید، با یکی از دوستان، یکی از اعضای خانواده یا همسایه تماس بگیرید تا آن‌ها بتوانند شما را به نزدیک‌ترین بیمارستان با امکانات مراقبت قلبی کافی منتقل کنند.

اورنگ گفت: سعی کنید با آمبولانس خود را به بیمارستان برسانید و خود رانندگی نکنید زیرا ممکن است زندگی خود و دیگران را در معرض خطر قرار دهید. با خط کمک اضطراری بیمارستان تماس بگیرید تا به محض رسیدن به آنجا بتوانید مورد مراقبت پزشکی قرار بگیرید.

وی بیان کرد: اگر فکر می‌کنید دچار حمله قلبی شده‌اید، سعی کنید هرچه زودتر مشاوره پزشکی دریافت کنید. حتی اگر معالجه پزشکی نشان داد که مشکل چیز دیگری است، بهتر است سریع عمل کنید تا اینکه جان خود را به خطر بیندازید.

انتهای پیام