به گزارش ایسنا، به نقل از فرهیختگان، بامداد روز یکشنبه، حزب‌الله لبنان اعلام کرد مقر ۸۲۰۰ ارتش اسرائیل را مورد حمله قرار داده است. این حمله در پاسخ به ترور فواد شکر، فرمانده برجسته حزب‌الله لبنان صورت گرفت. سیدحسن نصر الله در سخنرانی خود در عصر روز یکشنبه، یگان ۸۲۰۰ آمان را یکی از واحدهای دخیل در ترور شهید شکر معرفی کرد. این مساله باعث شده تا بار دیگر بحث ساختارهای اطلاعاتی رژیم مورد توجه افکار عمومی قرار بگیرد. آنها می‌خواهند بدانند در جامعه اطلاعاتی رژیم چه خبر است و یگان ۸۲۰۰ که مورد حمله حزب‌الله قرار گرفته، چه جایگاهی در این جامعه دارد.
رژیم‌صهیونیستی به‌دلیل موقعیت جغرافیایی و شرایط سیاسی و تاریخی خود که بر پایه اشغال و استعمار وطن‌گزین است یکی از پیشرفته‌ترین و پیچیده‌ترین سیستم‌های امنیتی جهان را توسعه داده است. چشم‌انداز امنیتی رژیم‌صهیونیستی شامل چندین سازمان کلیدی است که هر کدام وظایف تخصصی دارند: آمان (اداره اطلاعات نظامی)، شاباک (سازمان امنیت داخلی رژیم‌صهیونیستی)، موساد (موسسه اطلاعات و عملیات ویژه)، و دیگر نهادهایی نظیر ارتش رژیم‌صهیونیستی (IDF) و شورای امنیت ملی (NSC). این گزارش به بررسی ساختار، وظایف، هماهنگی میان‌سازمانی و اهمیت استراتژیک این سازمان‌ها پرداخته و تحلیلی از نقش آنها در امنیت رژیم‌صهیونیستی ارائه می‌دهد.
آمان: اداره اطلاعات نظامی
آمان یا اداره اطلاعات نظامی یکی از بخش‌های نیروهای دفاعی اسرائیل (IDF) است و مسئول اطلاعات نظامی و ارزیابی‌های استراتژیک است. برخلاف شاباک، آمان بر جبهه خارجی تمرکز دارد و به جمع‌آوری اطلاعات درمورد قابلیت‌های نظامی و نیت‌های استراتژیک کشورهای بیگانه می‌پردازد. وظیفه آن شامل نظارت بر فعالیت‌های کشورهای ضدرژیم، تحلیل قابلیت‌های نظامی آنها و ارائه اطلاعات حیاتی است که استراتژی‌های دفاعی و عملیات نظامی رژیم‌صهیونیستی را اطلاع‌رسانی می‌کند. مسئولیت‌های آمان برای اطمینان از آمادگی اسرائیل در برابر تهدیدات نظامی بالقوه از کشورهای همسایه و سایر نهادهای خارجی ضروری است. این سازمان در دوران صلح و همچنین در شرایط بحرانی فعالیت می‌کند و بینش‌های استراتژیک و اطلاعات عملیاتی را که برای دفاع ملی حیاتی هستند، ارائه می‌دهد.
تاریخچه آمان
پس از نکبت سال ۴۸ و تاسیس رژیم واحدهای اطلاعاتی مختلف تحت شاخه‌های مختلف نیروهای رژیم‌صهیونیستی (IDF) فعالیت می‌کردند که به ناکارآمدی‌ها و شکاف‌های اطلاعاتی منجر شد. دولت و رهبری نظامی تازه‌تاسیس رژیم‌صهیونیستی نیاز به یک نهاد اطلاعاتی متمرکز را شناسایی کردند. آمان به‌سرعت به یک بازیگر اصلی در امنیت رژیم‌صهیونیستی تبدیل شد و تمرکز خود را روی اطلاعات مربوط به کشورهای عرب همسایه قرار داد. بحران سوئز در سال ۱۹۵۶ و جنگ شش‌روزه در سال ۱۹۶۷ اهمیت اطلاعات به‌موقع و دقیق را به‌وضوح نشان داد. جنگ یوم کیپور در سال ۱۹۷۳ نواقص عمده‌ای را در اطلاعات آشکار کرد و منجر به اصلاحات و تاکید بیشتر بر جمع‌آوری و تحلیل اطلاعات شد. ظهور سازمان‌هایی مانند سازمان آزادیبخش فلسطین (PLO) و حزب‌الله لبنان چالش‌های جدیدی را به همراه داشت.
مسئولیت‌های آمان
مسئولیت‌های آمان چندجانبه و حیاتی برای امنیت ملی رژیم‌صهیونیستی هستند.
۱. اطلاعات استراتژیک: آمان مسئول ارزیابی تهدیدات از سوی بازیگران دولتی و غیردولتی است. این شامل تحلیل تحولات ژئوپلیتیکی، توانایی‌هایی نظامی کشورهای همسایه و احتمالات درگیری‌های آینده است. این نهاد پیش‌بینی‌هایی درباره پایداری منطقه‌ای، تغییرات سیاسی و تهدیدات نوظهور ارائه می‌دهد که می‌تواند بر امنیت ملی رژیم‌صهیونیستی تاثیر بگذارد.
۲. اطلاعات عملیاتی: آمان اطلاعات قابل اقدام برای عملیات نظامی جاری فراهم می‌کند. این شامل پیگیری حرکات دشمن، استقرار سلاح‌ها و برنامه‌های استراتژیک است. در حین عملیات آمان از IDF با اطلاعاتی درباره اهداف، زمین و تاکتیک‌های دشمن پشتیبانی می‌کند تا موفقیت ماموریت‌ها و کاهش خطرات تضمین شود.
۳. اطلاعات ضدجاسوسی: آمان برای پیشگیری از جاسوسی توسط دولت‌ها و سازمان‌های دشمن تلاش می‌کند. این شامل نظارت و خنثی‌سازی تلاش‌های نفوذ و محافظت از اطلاعات حساس است. این نهاد همچنین اطمینان حاصل می‌کند که کارکنان نظامی و عاملان اطلاعاتی درگیر فعالیت‌های جاسوسی نباشند و تحت تاثیر قرار نگیرند.
۴. ضدتروریسم: آمان سازمان‌های تروریستی را پیگیری و تحلیل می‌کند، از جمله قابلیت‌ها، نیت‌ها و فعالیت‌های آنها. این شامل پیگیری افراد، شبکه‌ها و برنامه‌های عملیاتی است. این نهاد از عملیات‌های ضدتروریستی با اطلاعات درمورد تهدیدات احتمالی پشتیبانی کرده و به برنامه‌ریزی عملیات برای جلوگیری از حملات کمک می‌کند.
ساختار آمان
ساختار آمان به‌گونه‌ای طراحی شده که بتواند به‌طور موثر مسئولیت‌های گسترده خود را مدیریت کند.
۱. رئیس اداره: رئیس آمان که مقام ژنرال ماژور در IDF را دارد، مسئول نظارت بر عملیات، استراتژی و مدیریت اداره است.
۲. بخش تحقیقاتی: این بخش تحلیل‌های عمیق از داده‌های اطلاعاتی برای تولید ارزیابی‌های استراتژیک و عملیاتی انجام می‌دهد. این شامل تحلیلگران متخصص در زمینه‌های مختلف و مناطق خاص است. همچنین در این بخش گزارش‌های اطلاعاتی، ارزیابی‌های تهدیدات و پیش‌بینی‌های استراتژیک تولید می‌شود تا به تصمیم‌گیرندگان اطلاعات لازم ارائه شود.
۳. بخش جمع‌آوری: روی جمع‌آوری اطلاعات از طریق روش‌های مختلف تمرکز دارد، از جمله اطلاعات انسانی (HUMINT)، اطلاعات سیگنال‌ها (SIGINT)، اطلاعات تصویری (IMINT) و اطلاعات سایبری. این بخش شامل واحدهایی است که به مأموران میدانی، نظارت فنی و عملیات سایبری اختصاص دارند.
۴. بخش عملیات: برنامه‌ریزی و اجرای عملیات‌های اطلاعاتی را برعهده دارد. این شامل هماهنگی با دیگر واحدهای نظامی و امنیتی برای عملیات‌های مشترک است. همچنین عملیات ویژه ممکن است شامل عملیات‌های مخفی، خرابکاری و سایر فعالیت‌ها برای خنثی کردن تهدیدات باشد.
واحدهای ویژه آمان
روی نظارت و مقابله با تهدیدات سایبری، محافظت از زیرساخت‌های دیجیتال و انجام عملیات‌های سایبری تمرکز دارد. این بخش همچنین روی راه‌حل‌های فناوری پیشرفته برای جمع‌آوری و تحلیل اطلاعات کار می‌کند.
۱. نظارت بر تهدیدات منطقه‌ای: نظارت مداوم بر فعالیت‌ها در کشورهای همسایه و قلمروها. این شامل پیگیری تمرینات نظامی، تحولات سیاسی و هرگونه تغییر در توانایی‌های دشمن است. تحلیل دقیق تهدیدات ناشی از بازیگران منطقه‌ای مانند ایران، حزب‌الله، حماس و گروه‌های دیگر.
۲. عملیات‌های ضدتروریسم: شناسایی و اختلال در طرح‌های تروریستی قبل از اجرای آنها. این شامل جمع‌آوری اطلاعات درباره حملات برنامه‌ریزی‌شده و همکاری با دیگر نهادها برای جلوگیری از آنهاست. همچنین ارائه پشتیبانی برای عملیات‌های ضدتروریستی از جمله هدف‌گیری افراد کلیدی و زیرساخت‌ها از دیگر مسئولیت‌های این بخش است.
۳. ارزیابی‌های استراتژیک: ارائه اطلاعاتی که تصمیمات جنگی و سیاست خارجی رژیم‌صهیونیستی را اطلاع‌رسانی می‌کند. این شامل ارزیابی‌های پایداری منطقه‌ای، روابط بین‌المللی و استراتژی‌های امنیتی است. ارائه بینش‌ها و توصیه‌ها در هنگام بحران‌ها یا درگیری‌ها برای کمک به تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی استراتژیک نیز از وظایف این بخش است.
۴. همکاری با متحدان: مشارکت در عملیات‌های اطلاعاتی مشترک با کشورهای هم‌پیمان برای مقابله با تهدیدات مشترک، مانند ضدتروریسم یا تلاش‌های مقابله با گسترش تسلیحات و همچنین تبادل اطلاعات با آژانس‌های هم‌پیمان برای تقویت امنیت جمعی و مقابله با تهدیدات جهانی این رژیم است.
۵. عملیات‌های فناوری و سایبری: محافظت از زیرساخت‌های دیجیتال رژیم‌صهیونیستی در برابر حملات سایبری و جاسوسی. این شامل نظارت بر تهدیدات سایبری و دفاع در برابر تلاش‌های هک است. توسعه و اجرای فناوری‌های پیشرفته برای جمع‌آوری و تحلیل اطلاعات، از جمله پیشرفت‌ها در نظارت، رمزنگاری و تحلیل داده‌ها نیز برعهده این بخش قرار دارد.
بخش‌های ویژه آمان
آمان دارای ساختار سلسله‌مراتبی است و شامل واحدهای تخصصی متعددی است که بر جنبه‌های مختلف جمع‌آوری و تحلیل اطلاعات متمرکز هستند. برخی از این واحدها عبارتند از:
۱. واحد ۸۲۰۰: متخصص در اطلاعات سیگنالی (SIGINT) و جنگ سایبری، واحد ۸۲۰۰ یکی از پیشرفته‌ترین واحدهای نظارت الکترونیکی در جهان است. این واحد مسئول شنود ارتباطات، رمزگشایی و انجام عملیات سایبری است که از وقوع تهدیدات متعددی جلوگیری کرده است.
۲. واحد ۵۰۴ : این واحد به‌طور خاص به جمع‌آوری اطلاعات انسانی (HUMINT) می‌پردازد و بر استخدام و مدیریت عوامل در کشورهای خارجی تمرکز دارد. این واحد نقش کلیدی در به‌دست‌آوردن اطلاعاتی دارد که از طریق روش‌های الکترونیکی قابل دستیابی نیستند، به‌ویژه در مناطقی که رژیم‌صهیونیستی با تهدیدات مستقیم روبه‌روست.
بخش تحقیق: واحد تحلیلی آمان، داده‌های جمع‌آوری‌شده توسط واحدهای دیگر را پردازش کرده و ارزیابی‌هایی درمورد توانایی‌ها، نیت‌ها و تهدیدات احتمالی دشمن ارائه می‌دهد.
شاباک در رژیم‌صهیونیستی: تاریخچه، مسئولیت‌ها، ساختار و عملیات اصلی
شاباک که به‌طور رسمی به نام سازمان امنیت اسرائیل (ISA) شناخته می‌شود عمدتا بر امنیت داخلی تمرکز دارد. وظیفه آن شامل مقابله با تروریسم، ضدجاسوسی و اطمینان از امنیت ساکنان اراضی اشغالی است. شاباک مسئول نظارت و خنثی‌سازی تهدیدات از گروه‌های مقاومت فلسطینی است که قصد دارند ثبات داخلی اراضی اشغالی را به خطر بیندازند. این سازمان در نزدیک‌ترین سطح به حوزه داخلی فعالیت می‌کند و اغلب با تهدیدات امنیتی از درون سرزمین‌های رژیم و کرانه‌باختری مواجه است. تمرکز داخلی این سازمان شامل اقدام مستقیم علیه طرح‌های تروریستی و همچنین جمع‌آوری اطلاعات گسترده برای پیشگیری از تهدیدات است. تخصص شاباک در دانش عمیق از دینامیک‌های محلی و توانایی آن در فعالیت پنهانی در میان جمعیت غیرنظامی است، که اغلب شامل استفاده از منابع اطلاعاتی و تکنیک‌های پیشرفته نظارتی می‌شود. این سازمان در سال ۱۹۴۹ تأسیس شد و در داخل رژیم‌صهیونیستی و مناطق فلسطینی فعالیت می‌کند، با تمرکز بر جلوگیری از حملات علیه غیرنظامیان و زیرساخت‌های صهیونیستی.
مسئولیت‌های شاباک
۱. ضدتروریسم: مسئولیت اصلی شاباک، ضدتروریسم است. این سازمان موظف است که از وقوع حملات استشهادی، به‌ویژه آنهایی که از سرزمین‌های فلسطینی یا گروه‌های مقاومت ناشی می‌شود، پیشگیری کند. شاباک در این راستا به ردیابی و مختل کردن شبکه‌ها و سلول‌های مقاومت می‌پردازد.
۲. امنیت داخلی: شاباک مسئول حفظ امنیت داخلی در رژیم‌صهیونیستی است. این شامل پیشگیری از اعمال خشونت‌آمیز، مدیریت تهدیدات بالقوه از سوی افراد یا گروه‌های مقاومت و نظارت بر فعالیت‌هایی است که می‌تواند به امنیت عمومی آسیب بزند.
۳. ضدجاسوسی: این سازمان همچنین به عملیات‌های ضدجاسوسی می‌پردازد و هدف آن جلوگیری از جاسوسی توسط سرویس‌های اطلاعاتی خارجی و کشف فعالیت‌های پنهانی است که می‌تواند امنیت ملی رژیم‌صهیونیستی را تهدید کند.
ساختار شاباک
۱. رهبری: تحت هدایت یک مدیر است که توسط نخست‌وزیر رژیم‌صهیونیستی منصوب می‌شود. مدیر مسئول نظارت بر عملیات‌های سازمان و اطمینان از اثربخشی آن در مواجهه با چالش‌های امنیتی است.
۲. بخش های عملیاتی: سازمان به چندین بخش تقسیم شده است که هر کدام بر جنبه‌های مختلف مأموریت خود تمرکز دارند. این بخش‌ها شامل واحدهایی برای ضدتروریسم، ضدجاسوسی و امنیت داخلی می‌باشند.
۳. عملیات میدانی: شاباک از طریق شبکه‌ای از مأموران و عملیات‌های اطلاعاتی که نظارت می‌کنند، اطلاعات جمع‌آوری می‌کنند و تحقیقات انجام می‌دهند، فعالیت می‌کند.
۴. همکاری با دیگر نهادها: شاباک با دیگر سازمان‌های اطلاعاتی و امنیتی رژیم‌صهیونیستی، ازجمله موساد (سازمان اطلاعات خارجی رژیم‌صهیونیستی) و نیروهای جنگی رژیم‌صهیونیستی (IDF) همکاری نزدیک دارد. این همکاری برای تضمین یک رویکرد هماهنگ به امنیت ملی بسیار مهم است.
عملیات های اصلی شاباک
۱. اقدامات پیشگیرانه: عملیات‌های شاباک عموما پیشگیرانه هستند و هدف آنها جلوگیری از وقوع طرح‌های استشهادی است. این شامل جمع‌آوری اطلاعات درباره تهدیدات بالقوه، انجام نظارت و شرکت در عملیات‌های پنهانی برای از بین بردن شبکه‌های مقاومت می‌باشد.
۲. بازداشت و بازجویی: این سازمان به‌طور مکرر اقدام به بازداشت و بازجویی از مظنونان مرتبط با گروه‌های مقاومت فلسطینی یا شبکه‌های جاسوسی می‌کند. این عملیات برای به‌دست آوردن اطلاعات درباره تهدیدات قریب‌الوقوع و پیشگیری از حملات بسیار مهم است.
۳. جمع‌آوری اطلاعات: شاباک از روش‌های مختلفی برای جمع‌آوری اطلاعات استفاده می‌کند، از جمله نظارت الکترونیکی، اطلاعات انسانی (HUMINT) و همکاری با سازمان‌های اطلاعاتی بین‌المللی.
۴. اقدامات ایمنی عمومی: این سازمان همچنین اقداماتی برای افزایش ایمنی عمومی انجام می‌دهد، ازجمله مشاوره درمورد پروتکل‌های امنیتی برای رویدادها و زیرساخت‌های عمومی. امور پناهگاه‌های داخل اراضی اشغالی نیز بر عهده شاباک است.
خشن‌ترین نیروی امنیتی رژیم
شاباک به دلیل تاکتیک‌های تهاجمی و خشونت‌آمیز خود شناخته می‌شود. این سازمان از ترکیبی از جمع‌آوری اطلاعات، بازجویی و اقدامات مستقیم برای جلوگیری از حملات مقاومت استفاده می‌کند. به عنوان مثال، ترورهای هدفمند رهبران مقاومت فلسطینی ، به‌ویژه در دوران انتفاضه دوم (۲۰۰۰-۲۰۰۵)، یکی از استراتژی‌های شاباک بود.
با این حال، این تاکتیک‌های خشونت‌آمیز حتی از سوی گزارشگر حقوق بشر سازمان ملل نیز مورد انتقاد قرار گرفته، به‌ویژه درمورد نحوه برخورد با بازداشت‌شدگان و شکنجه‌ها و بازجویی‌های خشونت‌آمیز. استفاده از تکنیک‌های بازجویی پیشرفته که اغلب به عنوان شکنجه مورد انتقاد قرار می‌گیرند، بحث‌های بین‌المللی را برانگیخته است. با وجود این بحث‌ها، اثربخشی شاباک در جلوگیری از حملات و حفظ ثبات داخلی به‌طور گسترده‌ای به رسمیت شناخته شده است.
موساد: موسسه اطلاعات و عملیات ویژه
موساد، سازمان اطلاعات ملی اسرائیل، به خاطر تمرکز بر اطلاعات بین‌المللی و عملیات‌های پنهانی شناخته شده است. وظایف آن شامل جاسوسی، مقابله با تروریسم در مقیاس جهانی و انجام عملیات‌هایی است که منافع رژیم را در خارج از اراضی اشغالی حفاظت می‌کند. کار موساد شامل جمع‌آوری اطلاعات از کشورهای خارجی، اجرای عملیات‌های مخفی و انجام ماموریت‌هایی است که اغلب به صورت پنهانی و حساس هستند.
دامنه بین‌المللی و نقش موساد در عملیات‌های پرریسک، آن را از شاباک و آمان متمایز می‌کند. این سازمان به خاطر انعطاف‌پذیری عملیاتی و توانایی اجرای مأموریت‌های پیچیده فراتر از مرزهای اسرائیل که اغلب شامل ابعاد دیپلماتیک و استراتژیک است، شناخته شده است.
پیشینه تاریخی موساد
موساد در دسامبر ۱۹۴۹، به‌طور رسمی پس از تاسیس دولت رژیم صهیونیستی تاسیس شد. این سازمان بخشی از تلاش‌های گسترده‌تر برای ایجاد یک سیستم امنیتی قوی برای دولت اشغالی جدید بود که در محاصره همسایگان عرب قرار داشت که حق فلسطینیان بر سرزمین‌شان را مشروع می‌دانستند و با چالش‌های امنیتی زیادی مواجه بود. تاسیس موساد بر اساس تجربیات و درس‌های آموخته‌شده از شبکه‌های اطلاعاتی یهودی در دوران پیش از تاسیس کشور مانند هگانا و پالماخ صورت گرفت.
مسئولیت‌های موساد
مسئولیت‌های اصلی موساد شامل موارد زیر است.
۱. جمع‌آوری اطلاعات: جمع‌آوری اطلاعات مهم برای امنیت ملی رژیم‌صهیونیستی از جمله اطلاعات سیاسی، نظامی و اقتصادی از سراسر جهان.
۲. ضداطلاعات: شناسایی و خنثی‌سازی تهدیدات ناشی از سازمان‌های اطلاعاتی خارجی و جلوگیری از جاسوسی علیه رژیم‌صهیونیستی.
۳. ضدتروریسم: پیشگیری و پاسخ به تهدیدات و حملات استشهادی علیه منافع و ساکنان رژیم‌صهیونیستی.
۴. عملیات ویژه: انجام عملیات‌های محرمانه برای دستیابی به اهداف استراتژیک خاص که ممکن است شامل خرابکاری، قتل‌های هدفمند و سایر اشکال اقدامات محرمانه باشد.
۵. فعالیت‌های سیاسی و دیپلماتیک: شرکت در فعالیت‌هایی که از اهداف سیاست خارجی رژیم‌صهیونیستی پشتیبانی می‌کنند، اغلب از طریق کانال‌های محرمانه و ابتکارات دیپلماتیک.
ساختار موساد
موساد تحت نظارت نخست‌وزیر رژیم‌صهیونیستی فعالیت می‌کند و بخشی از جامعه اطلاعاتی رژیم‌صهیونیستی است که شامل آمان (اطلاعات نظامی) و شین‌بت (امنیت داخلی) نیز می‌شود. ساختار این سازمان نسبتا سلسله‌مراتبی و تقسیم‌شده است تا امنیت عملیاتی حفظ شود. اجزای کلیدی شامل موارد زیر هستند.
۱. مدیر: رئیس موساد که توسط نخست‌وزیر منصوب می‌شود و مسئول جهت‌گیری استراتژیک کلی و مدیریت سازمان است
۲. دپارتمان عملیات: مسئول عملیات‌های میدانی، از جمله جاسوسی، اقدامات محرمانه و مأموریت‌های ویژه
۳. دپارتمان جمع‌آوری: تمرکز بر جمع‌آوری اطلاعات از منابع مختلف، از جمله اطلاعات انسانی (HUMINT) و اطلاعات سیگنال (SIGINT)
۴. دپارتمان تحلیل: تحلیل اطلاعات جمع‌آوری‌شده و تهیه ارزیابی‌هایی که به تصمیم‌گیری در بالاترین سطوح کمک می‌کند
۵. واحدهای ویژه: شامل تیم‌های تخصصی برای انواع خاصی از عملیات، مانند واحدهای ضدتروریسم و تیم‌های اطلاعات سایبری
تأثیر استراتژیک و روابط بین‌المللی موساد
موساد نقش حیاتی در سیاست خارجی رژیم‌صهیونیستی ایفا کرده و به‌عنوان بازوی اطلاعاتی تلاش‌های دیپلماتیک عمل می‌کند. اطلاعات جمع‌آوری‌شده توسط موساد اغلب با کشورهای متحد به اشتراک گذاشته می‌شود، به‌ویژه در زمینه مبارزه با تروریسم که باعث تقویت اتحادهای بین‌المللی رژیم‌صهیونیستی می‌شود. به عنوان مثال موساد در اشتراک‌گذاری اطلاعات با ایالات متحده و کشورهای اروپایی نقش داشته و به جلوگیری از حملات تروریستی در خاک این کشورها کمک کرده است.
با این حال عملیات‌های موساد گاهی روابط دیپلماتیک رژیم‌صهیونیستی را تحت فشار قرار داده است. عملیات‌های پنهان در کشورهای خارجی، به‌ویژه در کشورهای متحد یا بی‌طرف، گاهی منجر به واکنش‌های دیپلماتیک شده است. به عنوان مثال، ترور محمود المبحوح، یکی از رهبران حماس، در دبی در سال ۲۰۱۰ منجر به یک بحران دیپلماتیک با چندین کشور شد که گذرنامه‌های آنها در این عملیات استفاده شده بود.
یکپارچگی و هماهنگی بین‌سازمانی نهادهای اطلاعاتی
با وجود تفاوت‌های حوزه‌های تمرکز، شاباک، آمان و موساد به عنوان یک واحد هماهنگ عمل می‌کنند و اطلاعات را به اشتراک می‌گذارند و تلاش‌های خود را برای مقابله با تهدیدات جامع امنیتی هماهنگ می‌سازند. این همکاری ضروری است، به دلیل طبیعت به هم پیوسته تهدیدات امنیتی مدرن که اغلب دامنه‌های داخلی و خارجی را دربرمی‌گیرد.
برای مثال اطلاعات شاباک درمورد تهدیدات داخلی ممکن است به درک ارتباطات خارجی بالقوه منجر شود، که نیاز به هماهنگی با آمان و موساد دارد. برعکس، ارزیابی‌های استراتژیک آمان درمورد تهدیدات خارجی ممکن است بر عملیات‌های بین‌المللی موساد تأثیر بگذارد یا شاباک را به تقویت اقدامات امنیتی داخلی سوق دهد.
عملیات‌های مشترک و به‌اشتراک‌گذاری اطلاعات بین این سازمان‌ها، درک بهتری از تهدیدات و استراتژی‌های پاسخ مؤثر را امکان‌پذیر می‌سازد. این رویکرد یکپارچه اطمینان حاصل می‌کند که اطلاعات به صورت تکه‌تکه نبوده، بلکه ترکیب شده و تصویری کامل از امنیت ملی را ارائه می‌دهد.
نکات
درخصوص دستگاه‌های اطلاعاتی رژیم، نکاتی درباره پیدایش و اهمیت‌شان وجود دارد که در ادامه تلاش شده مورد بررسی قرار گیرند.
۱. برخی از نهادهای رژیم مانند ساختارهای نظامی و اطلاعاتی، به لحاظ زمانی بر موجودیت آن سبقت دارند. با حضور یهودیان در فلسطین اشغالی، آنها چند گروه شبه‌نظامی تشکیل دادند. برخی از این یگان‌ها دارای واحد اطلاعاتی نیز بودند. اما سوابق فعالیت‌های اطلاعاتی یهودیان، حتی بر گروه‌های شبه‌نظامی تشکیل شده در فلسطین اشغالی سبقت دارد. یهودیان برای نفوذ در دولت‌ها و کسب قدرت و ثروت، نیازمند جمع‌آوری اطلاعات بودند. از این رو به‌مرور زمان موفق شدند توانمندی‌های اطلاعاتی مهمی کسب کنند.
۲. با وجود توانمندی‌های اطلاعاتی ذاتی، اتصال رژیم به غرب باعث کمک‌های سنگین این مجموعه به رژیم شده است. این کمک‌ها چه به لحاظ تکنیک‌های اطلاعاتی و چه دستگاه‌های جمع‌آوری اطلاعات و تجهیزات مرتبط با فناوری در مقیاس عظیمی در اختیار تل‌آویو قرار گرفته‌اند.
۳. دستگاه‌های اطلاعاتی رژیم، مشابه با اتفاقی که درباره دستگاه نظامی صهیونیست‌ها رخ داده، در ابعاد یک قدرت بزرگ طراحی و تجهیز شده‌اند.
۴. به دلیل ضعف در عمق استراتژیک، محاصره توسط دشمنان و جمعیت اندک، بخش اطلاعاتی در رژیم اهمیت دوچندانی نسبت به دولت‌های دیگر دارد.
۵. یک عنصر مهم در فعالیت دستگاه‌های اطلاعاتی رژیم، چتر حمایتی غرب است که باعث شده تل‌آویو به‌عنوان یک استثنا در جهان عمل کند. بدون این چتر حمایتی، دستگاه‌های اطلاعاتی رژیم قادر به مانور نیستند.
۶. دستگاه‌های اطلاعاتی رژیم از چتر رسانه‌ای قابل‌توجهی بهره می‌برند. جا انداختن دیدگاه‌هایی مبنی‌بر مظلومیت یهودیان در قالب وقایعی مانند هلوکاست یا طبیعی دانستن اقدامات رژیم به دلیل خطرهای موجودیتی علیه آن، ازجمله پوشش‌های رسانه‌ای هستند که باعث آزادی عمل گسترده سازمان‌ها شده‌اند. به عبارتی در پس هر ترور، افکار عمومی بر این مبنا که رژیم چاره‌ای دیگر نداشته، حساسیت خود نسبت به جنایت‌های تل‌آویو را از دست می‌دهد.
۷. پیش از پیدایش رژیم‌صهیونیستی، یهودیان در دهه‌های نزدیک به تاسیس رژیم، مناسبات قابل توجهی با انگلیس برقرار کردند. با توجه به قدرت زیاد یهودیان انگلیس و همچنین قیمومیت این کشور بر سرزمین فلسطین، نهادهای اطلاعاتی صهیونیستی نیز متاثر از ساختارهای لندن شدند. همانند انگلیس که سرویس اطلاعات مخفی این کشور مشهور به ام‌آی۶ زیر نظر وزارت خارجه است، در رژیم نیز وزارت خارجه دارای سازمان اطلاعاتی مخصوص خود است.
۸. سازمان‌های اطلاعاتی ناتو و متحدان آن از سازمان‌های اطلاعاتی رژیم حمایت می‌کنند. این حمایت‌ها شامل موارد مختلفی می‌شود که نمونه‌های آن را می‌توان از آزادی عمل موساد در مناطقی مانند اقلیم کردستان عراق و امارات دید. تسهیل حضور موساد در افغانستان و عراق در سایه حضور نظامیان آمریکایی نمونه‌های تاریخی این موضوع است.
۹. دستگاه‌های اطلاعاتی رژیم‌صهیونیستی، از روابط یهودی‌محور در جهان برای ارتقای خود استفاده می‌کنند. در حال حاضر آوریل هاینس، رئیس جامعه اطلاعاتی آمریکا و الخاندرو مایورکاس، وزیر امنیت داخلی آمریکا، یهودی هستند. یوگنی پریماکف که سابقه نخست‌وزیری، وزارت خارجه و ریاست مجلس را در دوران شوروی و فدراسیون روسیه برعهده داشته، یک عنصر اطلاعاتی است که در برهه‌ای معاون ک.گ.ب و مدتی رئیس سرویس اطلاعاتی روسیه بوده است. او نیز یهودی است.
۱۰. نقطه اصلی تمرکز تمام دستگاه‌های اطلاعاتی رژیم، ایران است. آمان بر فعالیت‌های نظامی و هسته‌ای ایران تمرکز دارد و حتی شاباک نیز در محیط داخلی، با گروه‌های مقاومتی متحد تهران سروکار دارد.
تفاوت‌ها
تفاوت‌های دستگاه‌های اطلاعاتی رژیم در این بخش مورد بررسی اجمالی قرار گرفته‌اند.
۱. به لحاظ جغرافیای عمل، محیط فعالیت آمان و موساد، خارج از فلسطین اشغالی است و شاباک مختص فعالیت‌های داخلی است.
۲. برخی از سازمان‌های اطلاعاتی رژیم برای جمع‌آوری و بررسی اطلاعات بوده و برخی دیگر دارای بخش‌های عملیاتی هستند و حتی بر آن تمرکز دارند. به‌عنوان نمونه آمان و شاباک بیشتر بر جمع‌آوری اطلاعات تمرکز دارند اما موساد دارای وظایف عملیاتی قابل توجهی است.
۳. محیط فعالیت شاباک جبهه داخلی است و وظایف ضدجاسوسی نیز برعهده این سازمان است. حفاظت از نهادها و امکان مهم در برابر نفوذ، ازجمله وظایف ضدجاسوسی شاباکند. بر همین اساس شاباک به دلیل اطلاعات گسترده در محیط داخلی رژیم و سیطره بر نهادهای مختلف از مجرای وظایف ضدجاسوسی، جایگاه بزرگ‌تری نسبت به دیگر نهادهای اطلاعاتی در تل‌آویو دارد. همچنین به لحاظ اهمیت، حفاظت از محیط داخلی مهم‌تر از اقدام در محیط خارجی است و از این رو شاباک جایگاه برجسته‌تری دارد.
۴. سرویس مخصوص ترور، موساد است اما آمان نیز برای ترورهای نظامی با تسلیحات سنگین به کار می‌رود. به عبارتی ترورهای صورت گرفته توسط تفنگ و بمب‌گذاری مختص موساد بوده و ترورهایی که مستلزم به کارگیری تسلیحات سنگین مانند جنگنده‌ها و موشک‌هاست، توسط آمان صورت می‌گیرد. بر همین اساس ترور عماد مغنیه فرمانده نظامی مقاومت لبنان در سال ۲۰۰۸ در دمشق که به وسیله بمب‌گذاری انجام شد، توسط موساد به اجرا درآمد اما در ترور فواد شکر، دیگر فرمانده نظامی این گروه که اخیرا ترور شد، با توجه به استفاده از موشک‌های سنگین، آمان پشت قضیه قرار داشت.
۵. آمان به دلیل در اختیار داشتن وسایل جمع‌آوری اطلاعات و ماهواره‌های جاسوسی، دارای گران‌ترین تجهیزات در میان دستگاه‌های اطلاعاتی است. ماهواره‌های جاسوسی هرکدام صدها میلیون تا میلیاردها دلار هزینه داشته و تجهیزات زمینی هدایت و کنترل‌شان نیز بسیار گران‌قیمتند.
۶. به نظر می‌رسد آمان دارای نیروهای کادر بیشتری نسبت به موساد و شاباک باشد. عمده فعالیت‌های این سازمان جمع‌آوری اطلاعات است و نسبت به موساد و شاباک با حجم عظیم‌تری از اطلاعات سروکار دارد. از سوی دیگر علاوه‌بر جمع‌آوری اطلاعات، آمان به دلیل وظایف استراتژیک خود، باید دارای بازوهای تحقیقاتی و آینده‌پژوهی بزرگ‌تری باشد.
۷. موساد و آمان با توجه به سوابق تاریخی و ارتباط نهادی، به‌طور عمیقی با غرب و آمریکا مرتبطند. موساد توسط یهودیان مرتبط با غرب تاسیس شده و مورد حمایت آنان قرار دارد. آمان نیز به دلیل ارتباط با ارتش که تماما وابسته به آمریکاست، تحت تاثیر واشنگتن قرار دارد. با این‌حال به نظر می‌رسد با توجه به حضور بیش از یک میلیون روس‌تبار در سرزمین‌های اشغالی پس از فروپاشی شوروی، برخی از نهادهای اطلاعاتی رژیم تحت‌تاثیر روسیه قرار گرفته باشند.
انتهای پیام
نظرات