به گزارش ایسنا، عاشورا یک افق در تاریخ و فرهنگ شیعه است که توسط روایت های شفاهی سینه به سینه به نسل بعد منتقل می شود، آنچه اهمیت دارد آن است که این روایت ها چگونه شکل می گیرند و تبدیل به باورهای ما می شوند. فعالیت هیئت های مذهبی در ماه محرم و صفر، یکی از روایت هایی است که باور ما را شکل می دهد و می تواند بستری برای انتقال فرهنگ عاشورایی به نسل جدید باشد.

نباید ساده گذشت

هئیت ها پدیده بی نظیری هستند، افراد زیادی را با سلیقه های فکری، سیاسی و اجتماعی حول یک محور جمع می کنند وازطرفی فعالان در هیئت ها با ارادت قلبی خود ساعت ها بدون مزد و چشمداشت تلاش می کنند تا شرایطی را برای عزاداران امام حسین علیه السلام فراهم کنند. قرار گرفتن همه سنین کنار هم، وجود پیرغلامان در کنار جوان ترها،از وجوه انسان ساز و تربیت کننده هیئت است وازسوی دیگر انتقال دهنده ارزش های بین نسلی است،پیداست که نباید ساده از کنار این بستر معنوی گذشت.

در هئیت ها، هیئتی می شنوند

وقتی فرزندان ما در مجالس اهل بیت حضور پیدا می کنند، دیدن آداب مذهبی و عزاداری در ذهن آنان ماندگار می شود، آنان در جمعی قرار می گیرند که هم سالان خود را به راحتی پیدا می کنند و ساعاتی را با آنان سپری می کنند و می توانند کنار هم بیاموزند . این امر در دراز مدت و در رفت و آمد به هیئت یک هویت جمعی و دینی را به آنان می دهد که می تواند قابل اتکا باشد.

 «مهد در هیئت» فرصت ها و چالش ها

سارا امیدوار کارشناس کودک و نوجوان  در گفت و گو با ایسنا به اهمیت محیط در پرورش افراد و به ویژه ایجاد هویت دینی درکودک و نوجوان اشاره کرد و گفت : حضور کودک و نوجوان در هیئت یک فرصت است که با به کارگیری درست، می تواند نتایج بهتری داشته باشد. امیدوار ضمن خرسندی از وجود «مهد در هیئت ها»گفت که این موقعیت باید توسط مربیان آشنا به کودک و دنیای او اداره شوند. مربیانی که با ابزارهایی مثل قصه گویی، نقاشی، نمایش و کاردستی... به انتقال مفاهیم دینی و عاشورایی اهتمام داشته باشند، تا حضور در مهد ها صرفا امری برای نگهداری کودک نباشد. ابزارهای آموزشی باید بتوانند کودک را در مواجهه با مسئله عاشورا وقیام امام حسین علیه السلام دچار پرسش کنند،کودکی که پرسش دارد بیش از کسی که پرسشی ندارد آماده یادگیری است.

 انواع هیئت ها

ما با اقسام هیئت ها در ایران مواجه ایم. هیئت‌های بزرگسال محور که شامل هیئت‌های سنتی هستند که از گذشته برقرار بودند، هیئت‌های دورهمی و روضه‌های خانگی، هیئت هایی که به افراد و نسل های مختلف ارائه خدمت می کنند و هیئت های کودک و نوجوان که چند سالی است مورد توجه قرار گرفته اند. هر چند هیئت کودک و نوجوان را باید ازهم جدا دانست چرا که شرایط سنی و نحوه مواجه با آنان متفاوت است مثلا برای کودک باید به صورت آموزش غیر مستقیم ایجاد سوال کرد در حالی که نوجوان می پرسد و تا اقناع نشود چیزی را نمی پذیرد. از این روی حضور در هیئت برای نوجوان می تواند جنبه تبیینی هم داشته باشد.

زهرا شعبانی کارشناس مذهبی و مدیر موسسه قرآنی در خصوص تجربیات خود در برپایی هیئت کودک و نوجوان  گفت: قیام امام حسین علیه السلام یک فرهنگ توحیدی است و برای همه اعضای خانواده درس است، اگر خانواده خود را در این چارچوب توحیدی ببیند نگاهش در مواجهه با مسائل زندگی متفاوت می شود. شعبانی با اشاره به اینکه در تربیت دینی کودک و نوجوان سه مرحله و سه نوع مواجه در نظر گرفته شده است، گفت :درهفت سال اول کودک سید است، در7سال دوم کودک عبد است و در 7 سال سوم در حکم مشاور قرار دارد. او با اشاره به این موضوع بیان کرد که بهتر است مربیان تربیتی بر اساس این نگاه دینی  روند فعالیت های خود را پیش ببرند.

شعبانی با توجه به تجربیات خود در هیئت کودکان و نوجوانان گفت:نوجوانان دوست دارند که به آنها مسئولیت بدهند و در مراسم عزاداری، هیئت ها و دسته جات به صورت هدفمند نقش هایی را برای آنان تعریف کنند تا صرفا تماشاچی نباشند بلکه خود برگزار کننده باشند، این مسئله علاوه بر احساس تعلق جمعی، آنها را با الگوهایی کاملی آشنا می کند که به رشد معنوی و تربیتی آنها کمک می کند. شعبانی هدف از هئیت کودک و نوجوان را این مهم دانست که به واسطه ی ارتباط با انسان های الهی، فطرت پاک آنها شکوفا می شود.

این کارشناس مذهبی در پاسخ به اینکه چگونه کودکان را برای شرکت در هیئت آماده کنیم، گفت:بهتراست به این سوال اینگونه پاسخ بدهیم که چگونه خود ما به عنوان والدین برای این موضوع آماده می شویم. والدین اگر محبوب باشند مقبول هم هستند و اگر به شعائر الهی اهتمام داشته باشند، فرزندان نیز به رفتار آنها توجه می‌کنند و اینگونه است که پازل های شخصیتی درست کنار هم قرار می گیرند و هویت و شخصیت کودک را می سازند.

آماده کردن خانه برای ورود به ماه محرم، لباس مشکی پوشیدن، شرکت در مراسم و پیاده روی اربعین...همه این ها توجه فرزند ما را به این ایام معطوف می کند و او را در مواجهه و پرسش قرار می دهد.آنان از والدین خود می پرسند که برای چه مشکی میپوشیم، برای چه گریه می کنیم، و اگر کودک ما دچار پرسش بشود، فرصت برای شناخت نسبت به ظرفیت‌های تربیتی و معنوی عاشورا را بدست آورده ایم.

شعبانی با بیان اینکه در فرهنگ دینی ما آمده است که کل یوم عاشورا و کل الارض کربلا و این به معنای آن است که عاشورا یک واقعه ای نیست که تمام شده باشد بلکه این حقیقت جویی و مبارزه در زندگی شخصی و اجتماعی انسان همواره وجود دارد. یکی از مسائلی که در هیئت ها و سخنرانی ها باید بیشتر به آن توجه کرد تببین واقعه عاشورا و علل نهضت امام حسین علیه السلام است.اگر بخواهیم نهضت امام حسین علیه السلام را به نوجوان بشناسانیم باید علل و موجبات که به این نهضت منتهی شده است را مطرح کنیم. او با اشاره به اینکه شعارهای عاشورا ماهیت نهضت انسان ساز امام حسین علیه السلام را بیان کرده اند و بیان آن برای نوجوانان می تواند آگاهی بخش باشد گفت: سخنرانی در هیئت باید جنبه ی تبیینی داشته باشد تا نوجوان بداند که امام حسین علیه السلام برای چه به کربلا آمده و برای چه تسلیم نشده است. همچنین با طرح داستان ها و روایت هایی عاشورا واشاره به یاران امام حسین علیه السلام می توان بخش قابل توجهی از سوالات نوجوان را پاسخ داد و یا ایجاد سوال کرد.نوجوانان باید بدانند چه چیزی کوفیان را از یاری امام حسین علیه السلام بازداشته است و چگونه شمری که در جنگ ها برای سپاه امیر المومنین جانباز شده بود چگونه مقابل فرزندشان ایستاده بود، آن یارانی که شب عاشورا سپاه امام حسین را ترک کردند چه شدند و... طرح چنین مسائلی تفکر اخلاقی را در نوجوانان ایجاد و تقویت می کند و با اتصال به عبرت های عاشورا او را برای مسائل امروز و نحوه پاسخگویی به آن آماده می کند.

شعبانی با اشاره به اینکه  زیارت نامه خواندن، در هیئت باید جنبه تبیینی داشته باشد، گفت: در اکثر هیئت این زیارت نامه ها خوانده می شود، اما لازم است معنای عبارت ها را به نوجوانان بشناسانیم. اگر نوجوان معنای آنچه می‌خواند را بداند امام حسین علیه السلام را به او شناساندیم. او در زیارت عاشورا می‌خواند  محیای محیا محمد و آل محمد و مماتی ممات محمد و آل محمد و یا می خواند سلم لمن سالمکم و حرب لمن حاربکم و این معانی را می تواند در همه ی عرصه های زندگی اش به کار گیرد. شعبانی با اشاره به بخشی از زیارت اربعین که در آن آمده است که امام حسین علیه السلام خونش را در راه خدا داد که بندگان را از سرگردانی جهالت نجات بدهد گفت ‌:به نظر می آید ایجاد تفکر و روحیه پرسشگری مقدم بر تربیت دینی باید مورد توجه خانواده و مربیان آموزشی قرار بگیرد.  

انتهای پیام