«وَرَک» در لغت‌نامه دهخدا، نام خاری است که آن را می‌سوزانند و آتش آن بسیار تند و تیز است، بخصوص برای نان پختن و بریان در تنور گذاشتن استفاده می‌شود. در همین راستا شهرداری زنجان نمادی را برای یکی از میادین شهر که محل توزیع ورک بوده، ساخته است تا تاریخ شهر را برای نسل‌های آینده زنده کند. این میدان در حوالی بازار بزرگ زنجان واقع شده است.

بازار زنجان، طولانی‌ترین بازار سرپوشیده ایران است. ساخت این بازار در دوران آقامحمدخان قاجار آغاز شده و در سال ۱۲۱۳ در زمان فتحعلی‌شاه قاجار پایان یافته و مساجد و سراها و گرمابه‌ها در سال ۱۳۲۴ هجری قمری به آن اضافه شده‌ است. مجموعه بازار قدیمی به‌صورت یک خط مستقیم به‌عنوان بازار بالا و پایین به دو قسمت شرقی و غربی تقسیم شده‌ است. گستردگی جغرافیایی بازار زنجان و تنوع راسته‌ها، تعدد سراها و کاروانسراهای درون‌شهری در راسته‌های فرعی که هر کدام به نامی و به فعالیتی خاص اختصاص یافته و وجود مساجد فراوان گویای پویایی این مجموعه در طول زمان‌های گذشته و شرایط حاکم بوده‌ است. این بازار از سوی غرب و شرق گسترده شده و به این لحاظ، بازار پایین و بازار بالا تقسیم و نامگذاری شده‌ است.

بازار زنجان با توجه به قرارگیری این شهر در مسیر راه‌های تجارتی شرق - غرب در امتداد مسیر قزوین - تبریز ایجاد شده و متصل‌کننده دروازه قزوین به دروازه تبریز بوده است. از سوی دیگر، ارتباط بسیار قوی زنجان با مناطق مرکزی از طریق کردستان و همین‌طور نیاز روستایی‌های اطراف بویژه در بخش‌های جنوبی منطقه زنجان در استفاده از مسیر ارتباطی عمده شرق - غرب، وجود پل میربهاالدین موید این مطلب است که ارتباط مناطق جنوبی این ناحیه با زنجان از طریق این پل، راهی که از آن به شهر و به بازار منتهی می‌شود، بوده است.

بررسی نقشه بازار و شهر زنجان نشان می‌دهد که این نقطه تلاقی در محل برخورد کوچه حمام میربهاالدین با راسته بازار است و حمام میربها، مسجد میرزایی و منازل مسکونی باارزشی که در این بخش وجود دارند، این نظر را تقویت می‌کنند.

با این اوصاف مشخص می‌شود که میدان ورکچی‌ها نقطه‌ای مهم در تاریخ شهر زنجان به‌شمار می‌آمده است. در همین راستا، شهرداری زنجان برای زنده نگه داشتن بخشی از این تاریخ، اقدام به نصب المان ورکچی در این محل کرده است.

رئیس سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهرداری زنجان گفت: نماد ورکچی در راستای ارج نهادن به کسب و کار و پیشه تاریخی شهر زنجان در میدان ورکچی بازار پایین نصب شد. هدف دیگر از نصب این نماد که توسط محمدعلی جمالی ساخته شده، گسترش آداب و رسوم تاریخی شهر زنجان است.

مجید دوستی با بیان اینکه یکی از رویکردهای سازمان سیما و منظر شهری در نصب المان‌ها، معرفی ظرفیت‌های شهر در حوزه‌های مختلف است، اعلام کرد که ساخت نماد پهلوان حیدریان در دستور کار قرار دارد.

وی با بیان اینکه ساخت این المان جزو نمادهای هویتی، فرهنگی و تاریخی شهر زنجان است، افزود: این نماد توسط علی چراغی هنرمند سرشناس کشوری در حال ساخت است.

با این اوصاف باید به این نکته توجه داشت که المان‌های شهری به‌عنوان عنصر شاخص از شهر ابزاری ارزشمند برای معرفی هویت شهر است. المان‌ها می‌توانند آینه‌ای تمام‌نما از هویت و فرهنگ شهر باشند. از آنجا که توجه به شاخص‌ها و نمادهای ایرانی - اسلامی، در طراحی معماری شهرها کمتر مورد توجه قرار گرفته و در مقابل استفاده از نمادهای مدرن و ناسازگار با هویت ایرانی - اسلامی افزایش یافته است. امروزه موضوع هویت یکی از بحث برانگیزترین مفاهیم در چند دهه اخیر بوده است و به دغدغه‌ای مهم برای صاحب‌نظران و برنامه‌ریزان تبدیل شده است. فضاها و محیط‌های انسان ساخت خود نماد آینه‌ای است که هویت شهری را منعکس می‌کند.

هویت در هر جامعه، نشان از فرهنگ آن جامعه است و فضاهایی همساز با هویت شهری موجب آرامش امنیت و مشارکت شهروندان می‌شود. فضاهای شهری محل تعاملات اجتماعی است و این تعاملات در مکان‌هایی دیده می‎‌شود که برای شهروندان حس امنیت و حس تعلق را فراهم کند و دستگاه‌های ذی‌ربط باید به این نکته توجه لازم را داشته باشند تا آیندگان نیز بدانند در مسیر تاریخ این شهر چه کسانی بوده‌اند چه کارها کرده‌اند و وظیفه آنها برای ادامه این راه چیست.

انتهای پیام