مجید مهدوی در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص مأموریت‌هایی که اتحادیه شرکت‌های تعاونی دامداران خراسان‌رضوی بر آن متمرکز است، اظهار کرد: عمده فعالیت اتحادیه تمرکز بر تامین نهاده‌ها، پیگیری مشکلات واحدهای دامی، حوزه آموزش دامداران و پیگیری موضوعات متفاوت تعاونی‌ها درحوزه‌های مختلف است.

وی تصریح کرد: مجموعه خدمات حوزه بخش کشاورزی از طریق تعاونی‌های مختلفی که زیرمجموعه وزارت جهاد کشاورزی هستند، انجام می‌شود. چند دسته تعاونی و تشکل در ذیل وزارت جهادکشاورزی داریم که در کلان وزارت جهاد کشاورزی مسئله حاکمیت خود را به سازمان تعاون روستایی تفویض کرده است که متولی مستقیم تعاونی‌های مختلفی است که ایجاد می‌شوند.

مهدوی بیان کرد: شرکت تعاونی روستایی حوزه خدمات روستاییان را انجام می‌دهد و گسترده‌ترین شبکه را در حوزه توزیع آرد و سوخت دارند و مسائل حوزه خدماتی فنی همچون یکپارچه‌سازی اراضی، مدیریت کشت و مزرعه را شامل می‌شود. شرکت‌های تعاونی تخصصی کشاورزی فعالیت‌هایی مانند شرکت تعاونی دامداران، باغداران، مرغداران، زنبورداران و شیلات و ... را دربر می‌گیرد.

۷۵ درصد تولید استان از طریق دامداران سنتی انجام می‌شود

مدیرعامل اتحادیه شرکت‌های تعاونی دامداران خراسان رضوی ادامه داد: تعداد شرکت‌های تعاونی تولید و روستایی زیاد هستند و در هر شهرستان هم اتحادیه تعاونی روستایی وجود دارد که مرکز تعاونی استان را تشکیل می‌دهند؛ اما چون شرکت‌های تعاونی کشاورزی در شهر فقط یکی وجود دارد، فعالیت‌ها را متمرکز در برمی‌گیرد. همچنین در استان‌ها هم فقط اتحادیه دامداران وجود دارد.

وی گفت: ۲۱ شرکت تعاونی دامداران در استان خراسان‌رضوی وجود دارد که ذیل اتحادیه دامداران قرار دارند. تعدادی از تعاونی‌ها زیرمجموعه وزرات تعاون است، در قانون تعاون سال ۱۳۵۰ که مسیر هدایت و حاکمیت مشخص شده، اتحادیه دامداران زیرمجموعه تعاون روستایی به شمار می‌رود.

مهدوی ادامه داد: اتحادیه و تعاونی‌های دامداران شامل دام‌های سبک و سنگین درحوزه‌های مختلف است و بخش عمده دامداران ‌روستایی و تولید روستایی ما را دامداران سنتی روستایی تشکیل می‌دهند. در واقع ۷۵ درصد تولید استان از طریق دامداران سنتی انجام می‌شود و درحوزه‌های دام سبک از مجموع  ۷ ‌میلیون‌ و ۸۸۰ هزار دام سبکی که در زمان شکوفایی بنابر سالنامه آماری سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی وجود داشته است، تقریبا حدود ۷۰۰ هزار به شکل صنعتی و باقی به صورت سنتی پرورش می‌یابد.

نبود پایگاه آماری جامع در حوزه دام

وی با اشاره به آمار سال ۱۳۹۸ در حوزه دام یادآور شد: مشکلی که درحوزه بخش کشاورزی و دام وجود دارد، نبود پایگاه آماری و جامعی است که بخشی از آن ناگزیر و به دلیل نوع ویژگی حوزه کشاورزی و دام است، امید است به جایگاهی برسیم که بتوانیم با اطمینان‌خاطر درحوزه آمار صحبت کنیم.

مدیرعامل اتحادیه شرکت‌های تعاونی دامداران خراسان رضوی افزود: خراسان‌رضوی ۱۲ درصد تولید گوشت قرمز کشور و رتبه نخست تولید گوشت قرمز را دارد، همچنین در شیر و تخم‌مرغ رتبه دوم و در گوشت سفید رتبه سوم کشور را داریم.

وی درباره افزایش قیمت گوشت در چند ماه اخیر توضیح داد: این مسئله‌ای که چند ماه اخیر با آن مواجه شده‌ایم، مربوط به مشکلات چندین‌سال گذشته و خشکسالی بسیارعمیق سال ۱۴۰۰ است که عرصه دامداری را بسیار سخت کرد، زیرا دامدار امکان تامین نیازهای خود را نداشت و مجبور به فروش دام‌های خود می‌شد تا بتواند بخشی از پروار و درآمد خود را حفظ کند. در آن دوران ما با کمک مسئولین خواستار حمایت از دامداران بودیم که متاسفانه به نتیجه‌ای نرسید.

حمایت دولت از دامداران؛ احیای جمعیت دامی تا ۳ سال آینده

مدیرعامل اتحادیه کشاورزی و دامداران خاطرنشان کرد: امیدواریم دولت سرکوب مجدد قیمتی انجام ندهد. اگر دولت به حمایت‌ دامداران ادامه دهد، دریک بازه زمانی ۲ تا ۳ ‌سال آینده جمعیت دامی احیا می‌شود و به جمعیت دامی مولد که اطمینان‌خاطر در آن وجود داشته باشد، بازمی‌گردیم.

وی خاطرنشان کرد: مشکلاتی که گاهی ایجاد می‌شود به دلیل دموکراسی پیچیده اداری برای واردات است. گاه جسارت از تشکل‌های تخصصی گرفته می‌شود تا واردات را انجام دهند، یعنی اتحادیه دامداران به دلیل صف طولانی انتظار تخصیص ارز در بانک مرکزی و مقرراتی که وزرات جهاد کشاورزی و توسعه تجارت دارد، دسترسی خود را به این حوزه دور می‌بیند. اگر دولت تمهیدات لازم را برای اتحادیه دامداران که تخصصی در حوزه دام هستند، فراهم آورد، اصلا نیازی به در صف انتظار ایستادن نیست و فضا خیلی بهتر خواهد شد. بنابراین اگر برای تشکل‌های تخصصی، تسهیل بیشتری صورت گیرد، نوسانات درحوزه نهاده کاهش می‌یابد.

نگاه تک محوری و جزیره‌ای باعث اختلال در قیمت‌گذاری می‌شود

وی با اشاره به عضویت اتحادیه در کمیته قیمت‌گذاری گوشت افزود: ما باید همه جانبه تمام موضوعات را نگاه کنیم. این که صرفا و به هر قیمتی اجازه ندهیم گوشت افزایش قیمت داشته باشد، نادرست و غیر منطقی است. اگر نگاه جامعی درحوزه دام وجود داشت، عمق و سختی این مسئله با فاجعه همراه نبود، لذا نگاه تک محوری و جزیره‌ای به موضوعات باعث اختلال در قیمت‌گذاری می‌شود. 

مهدوی افزود: وجود نظر علمی و کارشناسی، ایفای نقش رسانه به شکل اثرگذار و پررنگ در اقناع و توجیه جامعه، همچنین نگاه عمیق، طولانی‌مدت، بنیادین و راهبردی مقدمات حل بسیاری از مسائل دامپروران است، اما متاسفانه موضوعات تصمیم‌گیری‌های ما کوتاه‌مدت شده است.  

رضا رفیعی، قائم‌مقام مدیرکل اتحادیه دامداران خراسان‌رضوی در ادامه اظهار کرد: اولویت اصلی این بخش نهاده یا مالیات نیست، بلکه دریافت توجه تمام دیگر ارکان نظام است. اگر سرانه اشتغال، ارزآوری و اهمیت تولید دراین بخش بر همگان مشخص باشد، بیشتر مشکلات ما احتیاجی به پیگیری ندارد. اگرچه اهمیت این موضوع کمتر از توزیع نفت برای مملکت نیست، اما کمتر برای عموم مردم ملموس و قابل درک است.

وی افزود: در اتحادیه دامداران، پرورش یک راس دام، صرفا پرورش دام و تولید گوشت یا شیر نیست، بلکه اگر دامپروری نباشد، حداقل ۳۰ درصد کشاورزی آورده ندارد. خوشه‌ گندمی که تولید می‌شود ممکن است۲۰۰ گرم گندم و ۲۵۰ گرم کاه داشته باشد، بنابراین بدون دامداری، کشاورزی هم وجود ندارد و اگر کشاورزی نباشد روستایی ایجاد نمی‌شود و اگر روستایی نباشد، مرزی نیست.

رفیعی با انتقاد از رویکردهای کوتاه مدت دولت‌ها و نبود برنامه بلندمدت در موضوع قیمت گوشت ادامه داد: ما معتقد هستیم که دولت‌ها مسیر نادرستی را پیش گرفته اند که دنبال برنامه ۲۰ ساله برای قیمت‌گذاری گوشت نیستند، بلکه ۴ سال راه را ملاک این موضوع می‌بینند. سرمایه‌گذاری که دولت‌ها انجام می‌دهند، نباید برای صادرات باشد، بلکه واردات باید صورت گیرد تا زمانی که با مشکل مواجه شدیم مثلا گوشتی که ۷۰۰ تومان شده است را به ۴۰۰ تومان به کشور وارد کنیم، چنانکه یک کشور توسعه‌یافته مثل آمریکا برای اینکه کالای استراتژیک خود را حفظ کند، گندم و برنج خود را در دریا می‌اندازد تا رقیبی پیدا نکند، بنابراین ارزش و اهمیت این کالاها قابل مقایسه با هیچ کالای دیگری نیست. بنابراین اگر ما اهمیت این موضوعات را منعکس کنیم، نتایج ممتازی حاصل خواهد شد.

به‌نژادی و اصلاح ژنتیکی دام در توان بخش خصوصی نیست

قائم مقام مدیر کل دامداران خراسان رضوی در پاسخ به این پرسش که وضعیت به‌نژادی و اصلاح ژنتیکی دام چگونه است، گفت: این اتفاق در دهه ۷۰ درمورد گاو صنعتی افتاد و تولید شیر گاو در واحدهای صنعتی استان که به ازای هر راس، ۱۵ کیلوگرم بود، امروزه به گونه‌ای شده که اگر دامی ۴۵ کیلوگرم شیر تولید کند، زیاد مورد توجه قرار نمی‌گیرد.

وی با بیان اینکه به‌نژادی و اصلاح ژنتیکی دام در کشور، کار بخش خصوصی نیست، یادآور شد: وزارت کشاورزی درآن سال‌ها برنامه‌ای با عنوان واردات دام اصلاح شده هولیشتاین از هلند داشت که این کار توسط دولت انجام شد و خوشبختانه درمورد اصلاح ژنتیک گاوی به حاشیه امنی دست یافته‌ایم، ولی این برنامه‌ریزیی برای دام سبک مانند گوسفند انجام نشد و درواقع به  نوع پرورش گوسفند و دامپرور در این حوزه توجه‌ای نشده است. به عنوان مثال نسبت تولید پشم گوسفند بلوچی به گوشتش بسیار بالاتر است، حال آنکه پشم بی‌ارزش شده و حتی سوزانده می‌شود. زیرا بیشترین مصرف پشم برای ساخت فرش دست‌بافت است که متاسفانه بازار این کالا را کشورهایی مانند چین، پاکستان، هندوستان و افغانستان از دست ما خارج کرده‌اند و درنتیجه پشم تولیدی در دامپروری‌ها بی‌ارزش است و سوزانده می‌شود.

رفیعی بیان کرد: برای اصلاح ژنتیک در دام سبک بسیار ضعیف عمل کرده‌ایم به دلیل ارتباط خوبی که با اوراسیا داریم، وزارتخانه نژاد رومانوف را به دامپرور معرفی می‌کند، در صورتی که این نژاد یک گوسفند نیمه‌وحشی است و در مرتع زندگی می‌کند؛ از طرفی ایرانیان در مصرف نوع گوشت ذائقه‌ای دارند که نمی‌توان به یکباره آن را تغییر داد و میزان چربی میان‌بافتی گوسفند ایرانی عددی متفاوت از گوسفند بومی مرتع است. ۹۰ درصد محبوبیت گوشت گوسفند تولید ایران به ذائقه و سلیقه مردم برمی‌گردد. 

در تامین گوشت مرغ به خارج از کشور وابسته‌ایم

وی خاطر نشان کرد: در طیور نیز اصلاح ژنتیکی رخ داده است. در گذشته دو ماه تا رسیدن مرغ به بازار زمان لازم بوده، اما اکنون با طی زمان ۴۵ روزه، مرغ پرواری به بازار مصرف می‌رسد. مسئله‌ای که برای دامپرور بسیار دردآور است این‌که درمورد تامین طیور به‌ویژه مرغ به‌صورت کامل به خارج از کشور وابسته‌ایم. نژاد غالب مرغ در کشور راس ۳۰۸ است که شرکت تولید کننده انحصاری آن انگلیسی است.

قائم مقام مدیر کل دامداران خراسان رضوی افزود: در تغذیه، مسائل فنی و ماشین‌آلات مرتبط با پرورش طیور به گفته کارشناسان بخش دولتی ۹۰ درصد به خارج از کشور وابسته است و اگر از سمت انگلستان تحریم شویم، مرغ مصرفی ما دیگر تامین نخواهد شد و ۹۵ درصد مزارع تولید مرغ کشور از بین خواهد رفت.

وی درباره مرغ آرین تولید ایران توضیح داد: تولید این مرغ اکنون اقتصادی نیست و باید به صورت جدی‌تر بر روی این نژاد تحقیقات انجام شود. از طرفی کشور ما درمورد خوراک طیور نیز به خارج از کشور وابسته است.

رفیعی اظهار کرد: دام‌های ایرانی به بیماری‌های بومی این مناطق مقاوم و سازگار با آب‌وهوای کشور شده‌اند، لذا این ژنتیک بومی شده را نباید به یکباره دچار تغییر و دست‌ورزی کرد؛ بلکه باید بکوشیم با شرایط موجود سازگاری بین دام و شرایط، نوع ژنتیک را به آرامی تقویت و اصلاح کنیم، به‌طوری که اگر در حال حاضر به ازای ۷ کیلوگرم خوراک مصرفی دام، یک کیلو گوشت تولید می‌شود، در سال اول با اصلاح و تغییرات ژنتیکی برای افزایش بهره‌برداری بیشتر، این نسبت به ۶.۵ کیلوگرم خوراک تغییر ‌یابد.

وی با تاکید بر اینکه اصلاح ژنتیکی و به‌نژادی دام سبک از حوصله و توان بخش خصوصی خارج است، خاطر نشان کرد: بایستی دولت‌ با اولویت‌بندی مناطق و ایجاد پایگاه‌های پایلوت  در جهت تغییر و توسعه سرمایه گذاری کند. در این راستا شرکت‌های دانش بنیان می‌توانند تولید علم کنند، اما بخش تعاونی امکانات ایجاد برقراری با شرکت‌های دانش بنیان را ندارد. دولت ابزار مداخله در این حوزه را در دست دارد و تحقیقات علوم دامی وابسته به جهاد کشاورزی هستند که در این مسیر می‌توانند بسیار موثر باشند و پیشنهاد می‌شود یارانه‌ای که دولت برای واردات گوشت دامی در نظر دارد را به ورود دام زنده اختصاص دهد تا اشتغال‌زایی در کشور از بین نرود. 

هزینه واردات گوشت از خارج صرف پیش خرید دام امانی از دامدار شود

قائم مقام مدیر کل تعاونی‌های دامداران خراسان رضوی عنوان کرد: عمده مشکلات دام سبک از اواخر سال ۱۳۹۹ شروع شد. اتحادیه دامداران در آن زمان با توجه به توالی چرخه‌های خشکسالی در کشور، به دولت پیشنهاد خرید گوشت دام امانی از دامدار را داد تا دامدار مجبور به فروش بخشی از گله خود برای نگه داشتن بقیه آن نشود. متاسفانه این طرح به سرانجام نرسید. اگر هزینه واردات گوشت از خارج کشور صرف این طرح می‌شد، بسیاری از مشکلات ایجاد شده برای  دامدار رخ نمی‌داد.

رفیعی اظهار کرد: مصرف کره گیاهی در کشور بسیار پایین و از طرفی مصرف سالانه چربی دامی بسیار بالا است. در نژادهای مختلف گاوی بین چربی شیر و حجم آن رابطه معکوس وجود دارد، به طور مثال یک لیتر شیر نژاد جرسی ۴.۵ درصد چربی دارد و در یک لیتر شیر نژاد هولیشتاین ۳.۵ درصد چربی وجود دارد، ولی گاو هولیشتاین ۶۰ کیلوگرم و جرسی حداکثر ۴۰ کیلوگرم شیر تولید می‌کند.

وی درباره وضعیت نهاده‌های دامی بیان کرد: عمده نهاده مصرفی به ترتیب جو، ذرت و انواع کنجاله‌ها مانند سویا است. حدود ۳۰ درصد تغذیه کل دام مربوط به علوفه‌های خشبی مانند کاه و یونجه است که در تامین این نوع علوفه‌های خشبی مشکلی نداریم، ولی برای تامین کنجاله‌ها، جو، و ذرت که عمدتا مصرف طیور است، وابسته به خارج هستیم.

قائم مقام مدیر کل دامداران خراسان رضوی گفت: با تمامی تغییرات الگوی کشت و سیستم‌های آبیاری شاید بتوانیم حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد میزان تولیدات را افزایش دهیم، در غیر این صورت تمام ظرفیت کشور برای تولیدات کشاورزی استفاده می‌شود و دیگر توان کشت برای نهاده‌های دامی وجود ندارد. در تولید دانه‌هالی روغنی و به‌خصوص سویا و ذرت وابستگی کامل و در تامین جو وابستگی ۴۰ درصدی به خارج از کشور داریم.

رفیعی با بیان اینکه‌ ۱۰ ماه گذشته، یکی از بهترین سال‌ها برای نهاده‌های وارداتی کشاورزی بوده است، تصریح کرد: با توجه به نوسانات کم و قیمت پایین امسال یکی از بهترین سال‌ها برای نهاده‌های وارداتی کشاورزی است، زیرا قیمت تمام شده‌ حداقلی تولید یک کیلوگرم جو با حاشیه سود ۲۰ درصدی برای کشاورز، ۱۵۰۰۰ تومان خواهد بود، در حالی ‌که جوی وارداتی تا ۴۰ روز گذشته، حدود ۷۰۰۰ تومان به دست مصرف کننده می‌رسید.

انتهای پیام