به گزارش ایسنا، صحبت از اثرگذاری است، اثرگذاری رسانه... بشر از آغاز تاکنون، دوره‌های گوناگونی را با تجربه‌های متفاوت از ارتباطات و رسانه پشت سر گذاشته است. از نقش و نگارهایی که هنرمندانه بر دیواره غارها و بر روی سنگ‌ها ایجاد می‌کرد تا مفاهیم و پیام خویش را به عموم جامعه کوچک خود و نیز دیگر ابناء بشر در طول تاریخ منتقل کند؛ تا اختراع خط که به عنوان پیشرفته‌ترین ابزارهای رسانه‌ای بوده است.
اگر امروز در کثری از ثانیه، اخبار مخابره می‌شود؛ در گذشته چاپارخانه‌های ایران باستان، به عنوان پیشرفته‌ترین نهادهای رسانه‌ای جهان، سریع‌ترین ابزار انتقال پیام و اطلاعات به شمار می‌رفتند و چه بسا تأثیرگذارتر از عملکرد رسانه‌های امروزی بودند. امروز که با توسعه ابزارهای ارتباطی، عصر اینترنت توانست دسترسی انسان‌ها را به انواع ابزارهای رسانه‌ای و در سریع‌ترین شکل آن در اختیار انسان‌ها قرار دهد، هر انسانی می‌تواند به خودی خود به یک رسانه قدرتمند و اثرگذار باشد و این موضوع بر هیچکس پوشیده نیست.
اما سؤالی که در این باب پیش می‌آید، این است که رسانه‌های خبری تا چه اندازه اثرگذار هستند و وظیفه حاکمیت در برابر ایجاد انگیزه برای رسانه‌ها چیست؟ مجموع صحبت‌های برخی از خبرنگاران در خصوص اثرگذاری رسانه‌های خبری این است که علی‌رغم تلاش اصحاب رسانه، هنوز هیچ وزن و شباهتی میان رسانه‌های استان و رسالت اصلی و ذاتیشان وجود ندارد.
آنچه می‌بینیم تلاش لنگان لنگانی است برای اینکه ما در استان قزوین از قافله خبر رسانی عقب نمانیم و بهتر است بگوییم که خیلی از ما خبرنگارها یا به معنای واقعی کلمه بهتر است این‌گونه بیان کنیم که ما «خبرنگارنماها» مفهوم رسانه‌ی امروز را درک نکرده‌ایم.
رسانه‌های استان قزوین، امروز در حالت کلی هیچ دردی را از نیازهای مردم دوا نمی‌کنند، جز آنکه تنها تلاش می‌کنند بنگاه خبر رسانی باشند. ناگفته نماند که در سایه اهمال رسانه‌ها مردم هم دیگر امیدی به رسانه ندارند و خود را در آنها پیدا نمی‌کنند. این حالت در مورد رسانه‌های مکتوب و سنتی بحرانی‌تر است و اکثر رسانه‌های مکتوب قزوینی بیشتر آگهی‌نامه هستند تا یک روزنامه وزین و یا هفته‌نامه، ماهنامه و یا گاهنامه اثرگذار باشند.
از طرفی نهادهای رسانه‌ای که امروز انتظار می‌رود اولین مراجع اصلاح رویه و ترویج سواد رسانه‌ای باشند؛ به طور مشخص اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی؛ دچار اشکال اساسی هستند و ساز و کار مناسبی ندارند؛ چراکه به‌وسیله مدیرانی اداره می‌شوند که خود سواد رسانه‌ای ندارند.
ایسنا در این زمینه با برگزاری یک میزگرد با حضور «رسول ملاحسنی» مدیر روابط عمومی، تشریفات و امور بین‌الملل استانداری قزوین، «سید مصطفی جعفری»، رئیس خانه مطبوعات و مدیر مسئول خبرگزاری ایلنا در قزوین و «مسعود میرزاپور» معاون امور فرهنگی و رسانه‌ای اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی به موضوع اثرگذاری پرداخته است.
مسعود میرزاپور، نماینده اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی در ابتدای بحث در این میزگرد می‌گوید: تأثیر رسانه‌ها در دنیا بر هیچکس پوشیده نیست و به عنوان جریان‌سازترین عنصر در جامعه است. برای تحقق اهداف هر جامعه‌ای نیاز به همراهی رسانه داریم چراکه به عنوان یک چشم بیدار دارای نگاه و تفکر است.
وی ادامه می‌دهد: اگر رسانه‌های استان بیدار و اگاه نباشند، مدیران و مسئولان پشت‌میز نشین چطور می‌توانند به عنوان مثال از مشکلات شهر اقبالیه با خبر شوند؟ بنابراین نقش و اثرگذاری رسانه‌ها بسیار مهم است و در دولت شهید رئیسی نیز به خوبی شاهد اقبال دولت به رسانه‌ها بودیم.
لزوم حمایت حاکمیت از رسانه‌ها
مصطفی جعفری، رئیس خانه مطبوعات قزوین در ابتدای سخنانش بیان می‌کند: اهداف رسانه باید مشخص باشد متأسفانه این روزها رسانه‌های مکتوب به دلیل تیراژ و قیمت بالایی که دارند، از اقبال عمومی بی‌بهره هستند. باتوجه به اینکه رسانه‌های برخط و آنلاین در حال مخابره اخبار هستند، دیگر مردم برای رسانه‌های مکتوب هزینه نمی‌کنند.
وی ادامه می‌دهد: باید قبول کنیم که ماهیت رسانه تغییر کرده گرچه امروز، تنها رسانه‌های برخط و پایگاه‌های خبری محلی و خبرگزاری‌ها در پی مطالبات مردم هستند و گاه شاهد گزارش‌های میدانی از این رسانه‌ها هستیم اما باید باور کنیم که تأثیر فضای مجازی از رسانه‌ها بیشتر است و این موضوع باعث شده تا کار رسانه سخت شود.
جعفری بیان می‌کند: اگر حمایت حاکمیت از رسانه‌ها، وجود داشته باشد، می‌توان شاهد اثرگذاری از سوی رسانه‌ها شویم.
رسانه‌ها دچار رخوت شده‌اند
رسول ملاحسنی، مدیر روابط عمومی استانداری قزوین نیز در ابتدای این جلسه می‌گوید: هیچکس در خصوص اثرگذاری رسانه و نقش آفرینی آن در مدیریت افکار عمومی شک ندارد، بنابراین یکی از سؤالات اساسی که باید پرسیده شود این است که چطور می‌توان از ابزار رسانه برای ساماندهی افکار عمومی استفاده می‌شود؟
وی ادامه می‌دهد: معتقدم که امروز رسانه‌ای اثرگذار است که بر اساس اهداف، مبانی و مطالبات مردمی حرکت کند. هر کجا که رسانه مردم محور شد و در راستای تحقق مطالبات مردمی گام برداشت و خود را از مردم دید، اثرگذار شد. زمانی که مشکلات و چالش‌های مردم را در رسانه مطرح می‌کنیم، آن رسانه مورد اقبال عمومی قرار می‌گیرد.
مدیر روابط عمومی استانداری قزوین تصریح می‌کند: به شخصه برداشتم از فضای رسانه‌ای استان این است که معتقدم ما در یک برهه‌ای یک نسل طلایی رسانه‌ای در استان قزوین داشتیم اما متأسفانه امروز با نبود چهره‌ای جدید و شاخص در رسانه مواجه هستیم. در شورای اطلاع‌رسانی که ۶ ماه پیش برگزار شد عرض کردم، اگر به فکر این درد مزمن نباشیم؛ روز به روز وضعیتمان بدتر خواهد شد.
وی ادامه می‌دهد: شاهد تکرار آدم‌ها در فضای رسانه‌ای هستیم و اگر این نسل که آن را یک نسل طلایی تلقی کردم بازنشسته شوند یا به هر دلیلی کار رسانه را کنار بگذارند، با بحران جدی روبه‌رو خواهیم شد. در واقع ما دچار یک رخوت در فضای رسانه شده‌ایم و امروز رسانه به دست آدم‌های با تجربه‌ای افتاده است که گاه محتاط هستند و یا وابستگی‌های سیاسی و داد و ستدهای مالی دارند و به این دلیلی استقلال رسانه و به تبع آن اثرگذاری آن از بین رفته است.
ملاحسنی بیان می‌کند: اگر بخواهیم دلیل رخوت رسانه‌ها را آسیب شناسی کنیم می‌توانیم بگوییم که دولت نتوانسته آنطور که باید و شاید در فضای رسانه موازنه ایجاد کند و حمایت‌های حاکمیتی از رسانه‌ها کم است.
وی ادامه می‌دهد: معتقدم رسانه‌ها با کمبود نیرو مواجه هستند و باید به هر طریق ممکن به رسانه نیرو تزریق شود و حتی معتقدم باید یک مدرسه خبر تأسیس شود تا معضل رخوت رسانه‌ها مرتفع و در نتیجه اثرگذاری آن در بین جامعه مشهود شود.
مدیر روابط عمومی استانداری قزوین بیان می‌کند: امروز رسانه‌های رسمی و دولتی که حقوق‌بگیر هم هستند و مشکل درآمدی ندارند نیز از کمبود نیرو گلایه می‌کنند و این نشان می‌دهد که نیاز است تا ساختارها درست شود تا نیروی تازه نفس به رسانه‌ها تزریق شود و افکار جدید روی کار بیایند.
وی ادامه می‌دهد: امروز نسل جدید نیاز به اصحاب رسانه جدید دارند وقتی نسل جدید شاهد تیترها و گزارش‌های سنتی هستند، اقبالی به رسانه ندارند بنابراین لازم است که اصحاب رسانه از افرادی باشند که از نسل جدید بوده و زبان نسل جدید را بیشتر می‌فهمند.
نبود نیروی کار و سواد رسانه آفت رسانه‌های قزوین است
در ادامه رئیس خانه مطبوعات استان قزوین بیان می‌کند: متأسفانه نبود نیروی کار، سواد رسانه، نبود منابع مالی برای گرفتن نیرو و از همه مهمتر ضعف دستگاه‌های اجرایی از جمله اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان قزوین در پرورش نیروی تازه نفس در حوزه خبر باعث شده که رسانه آن اثرگذاری مطلوب را نداشته باشد.
وی می‌گوید: به عنوان مثال خبرگزاری ایرنا که امروز با معضل کمبود نیرو مواجه است، علی‌رغم اینکه منابع مالی تأمین شده‌ای در قبال نیرو دارد؛ اما به دنبال پرورش نیروی جدید نیست بلکه تلاش می‌کند تا نیروهای با تجربه را از سایر رسانه‌ها به سمت خود بکشاند این شرایط برای مابقی رسانه‌ها نیز وجود دارد.
جعفری ادامه می‌دهد: نیاز است که یک دوره خبرنویسی با هر نوع گرایش سیاسی، برگزار کنیم و نیروهای تازه نفس پرورش دهیم. دستگاه‌های متولی همچون ارشاد باید این موضوع را پیگیری کند.
تعداد زیادی از رسانه‌های قزوین، بنگاه‌های اقتصادی هستند
معاونت امور فرهنگی و رسانه ای اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه می‌گوید: به نظر شخص بنده رسانه، نقش و اثرگذاری خود را دارد. اگر امروز در یک منطقه دور افتاده، یک کار صورت می‌گیرد و مشکلی حل می‌شود به لطف رسانه است.
وی ادامه می‌دهد: زمانی که شهید جمهور به روستاهای دور افتاده و صعب‌العبور جنوب کشور می‌رفت، قطعاً محتوای این سفر را از رسانه به مقام مسئول می‌دادند. اما اگر بخواهیم به اثرگذار بودن رسانه‌ها در استان قزوین اشاره کنیم، باید گفت که رسانه‌های استان به دلیل مشکلاتی که مطرح شد نتوانستند آنطور که باید و شاید به رسالت خود عمل کنند.
میرزاپور بیان می‌کند: ما با حجم زیادی از رسانه در استان قزوین مواجه هستیم و باید به ساماندهی این وضعیت فکر کنیم. اکثر این رسانه‌ها به دنبال اخذ آگهی هستند و به رسانه به عنوان یک بنگاه اقتصادی نگاه می‌کنند و بیش از آنکه به فکر اخبار تولیدی از چالش‌ها و دغدغه‌های جامعه باشند به فکر اخذ رپورتاژ هستند.
وی می‌گوید: باید حمایت‌های اداره ارشاد از خبرنگاران بیشتر باشد و از رویش رسانه‌های جدید جلوگیری کند اگر رسانه‌های موجود را حفظ کنیم و نسبت به اقتصاد رسانه‌ها تلاش بیشتری شود قطعاً در اثرگذاری رسانه‌ها مؤثر خواهد بود.
جعفری در ادامه بیان می‌کند: بالغ بر ۱۲۱ رسانه در استان قزوین دارای مجوز است و در این بین ۳۷ پایگاه خبری داریم، به جز چند پایگاه خبری همچون صبح قزوین، تیتر قزوین و قزوین نیوز، شاخص خبر و نوفه در بوئین‌زهرا که فعالیت دارند، مابقی پایگاه‌های خبری همچون کافه خبر، خبرکده، مینودر ۲۴ و دلارام نیوز هیچ‌گونه فعالیتی ندارند و به نظر می‌رسد صاحبان آنها تنها به دنبال ثبت یک پایگاه خبری بودند تا اینکه بخواهند در این فضا به صورت حرفه‌ای فعالیت کنند و اثرگذار باشند.
وی می‌گوید: شاهد آن هستیم که مجوز برخی روزنامه‌ها علی‌رغم اینکه به چاپ و تیراژ مورد نظر نمی‌رسد، لغو نمی‌شود و این نشان از آن دارد که باید قوانین مطبوعاتی اصلاح شود.
جعفری بیان می‌کند: اگر بخواهم در خصوص رسانه‌های مکتوب سخن بگویم این نقد را بر رسانه‌های مکتوب دارم که بیشتر شبیه به آگهی‌نامه شده‌اند تا یک روزنامه و یا هفته‌نامه و گاهنامه به این دلیل که اخبار و گاه گزارش‌هایی که چاپ می‌کنند به نقل از خبرگزاری‌ها است.
رئیس خانه مطبوعات ادامه می‌دهد: در سال‌های گذشته شاهد بودیم که به دلیل عدم حمایت مالی و تأمین توزیع کاغذ یارانه‌ای روزنامه‌های ما به ماهنامه تبدیل شده‌اند و حالا از مجموع کل رسانه‌های استان قزوین به غیر از خبرگزاری‌ها، تنها ۹ رسانه هستند که فعال هستند.
وی بیان می‌کند: رابطه بین مدیران و رسانه بسیار کمرنگ شده و مدیران و مسئولان استان خود را در جایگاه پاسخگویی به رسانه نمی‌بینند که مقصر این موضوع خود اهالی رسانه هستند که با یکدیگر متحد نیستند و اجازه می‌دهند مدیران هر رفتاری با آنها داشته باشند.
جعفری اظهار می‌کند: در لیست اعضای خانه مطبوعات افرادی عضو هستند که خبرنگار نیستند اما بر اساس قوانین اداره کل ارشاد نمی‌توانیم این افراد را از لیست خانه مطبوعات حذف کنیم. این آفت باعث شده که خبرنگاران واقعی ضربه ببینند و انگیزه‌ای برای ادامه کار نداشته باشند.
وی تصریح می‌کند: از مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی تقاضا دارم به مناسبت بزرگداشت هفته خبرنگار به جای آنکه به رسانه‌های فعال سر بزند سری به رسانه‌هایی بزند که نشانی از فعالیت آنها وجود ندارد و چرایی عدم فعالیت آنها را جویا شود.
خانه مطبوعات اشکالات قانونی را شناسایی کند
معاونت امور فرهنگی و رسانه‌ای اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی بیان می‌کند: سعی کرده‌ایم که در اداره ارشاد نگاه سیاسی به رسانه نداشته باشیم علی‌رغم تمام مشکلاتی که پیش پای خانه مطبوعات استان بود، انتخابات آن را در صحت سلامت برگزار کردیم.
وی ادامه می‌دهد: در اوایل تیر ماه به مناسبت انتخابات ریاست جمهوری، استانداری لیست خبرنگاران را از ما می‌خواست و ما خانه مطبوعات را مرجع قرار دادیم و معتقدیم خانه مطبوعات می‌تواند یکی از مراجع صنفی خبرنگاران باشد و انتظار می‌رود که هیئت مدیره خانه مطبوعات و اهالی قلم اشکالات قانونی را شناسایی و احصا کنند و این مشکلات را برای اداره ارشاد مطرح کنند تا با کمک یکدیگر مشکلات رسانه و اصحاب رسانه مرتفع شود.
میرزاپور با بیان اینکه اراده‌ای بر اصلاح قوانین مطبوعاتی وجود دارد، می‌گوید: با بومی‌سازی سعی می‌کنیم در بحث رسمیت بخشیدن به اهالی رسانه‌ها، این مشکل را رفع کنیم.
وی ادامه می‌دهد: نگاه ما در ارشاد این است که با کمک خانه مطبوعات مباحث مربوط به آموزش خبرنگار را به صورت جد پیگیری کند و همانطور که پیشتر اشاره کردم از تعدد رسانه‌ها بکاهد.
ملاحسنی، مدیر روابط عمومی استانداری قزوین نیز در بخش پایانی سخنانش می‌گوید: به این موضوع معتقدم که اگر می‌خواهیم موفق شویم باید مشکلات رسانه‌ها را برطرف کنیم. اقتصاد رسانه یکی از مهم‌ترین موضوعاتی است که باید به آن پرداخته شود.
وی می‌گوید: فرایند اخذ مجوز برای رسانه‌ها بسیار ساده است همین موضوع سبب می‌شود که رسانه‌ها تعدادشان زیاد باشد و نظارتی بر کمیت رسانه وجود نداشته باشد.
مدیر روابط عمومی استانداری قزوین بیان می‌کند: بسیاری از اهالی اصحاب رسانه معتقدند که مدیران خود را موظف پاسخگویی خبرنگاران نمی‌دانند، در حالی که ساختارها را جدی نمی‌گیرند یعنی هیچ یک از خبرنگاران تا به حال به بنده مراجعه نکردند که بگویند فلان مدیر پاسخگو نیست. فقط گله می‌کنند که مدیر پاسخگو نیست در صورتی که اگر موضوع را به ما ارجاع دهند، ما روابط عمومی و به تبع مدیر را موظف به پاسخگویی به اصحاب رسانه می‌کنیم.
وی ادامه می‌دهد: «میز گفت‌وگو» یکی از خدمت‌هایی بود که استانداری قزوین در راستای رفع این آسیب که مدیران پاسخگوی خبرنگاران نیستند برگزار کرد. در این باب مدیران را موظف کردیم که با حضور ر رسانه‌ها درصدد تعامل بیشتر باشند.
این مسئول می‌گوید: امروز یکی از مشکلاتی که باید برای آن چاره‌اندیشی شود این است که خبرنگاران تخصصی برای یک موضوع خاص نداریم و گاه جایگاه‌ها را نمی‌شناسیم؛ این مسئله نیز باید با آموزش‌هایی که ارشاد و خانه مطبوعات برنامه‌ریزی می‌کنند حل شود.
انتهای پیام
نظرات