گرچه بسیاری از آیین نظیر سینه‌زنی و روضه خوانی در سراسر کشور به یک شیوه و به یک گونه است اما نحوه برگزاری مراسم، طبخ نذری، جمع‌آوری نذورات مردمی و غیره در هر منطقه با آیینی خاص انجام می‌شود و حتی در یک شهرستان، آداب یک روستا با روستای دیگر متفاوت است.

«عَلَم گردانی» یکی از سنت عزاداری مردم روستاهای بافق است، این رسم در روستاهای دهستان سبزدشت بافق قدمتی به وسعت تاریخ دارد و مورد توجه مردم این شهرستان قرار دارد و به یکی از آیین‌های عزاداری این منطقه تبدیل شده است.

 عزاداران حسینی در این روستاها، دو روز مانده به تاسوعا برای جمع‌آوری نذورات مردم علم گردانی می‌کنند، ابتدا جمعیتی متشکل از زن و مرد و کودک، مقابل حسینیه محل جمع می‌شوند و سپس یکی از مردان عزادار، علم را که در جای ثابتی وسط حسینیه قرار دارد، از زمین بلند می‌کند و با نوحه سرایی یک مرد مسن، جمعیت به حرکت در می‌آید.

نوحه سرا، پشت علم قرا می‌گیرد و اشعاری مانند «کربلا یا کربلا یا کربلا کربلا قربانگه عبد خدا» و دیگر نوحه‌های قدیمی را با سوز و گداز عاشورایی می‌خواند و جمعیت همان اشعار را تکرار می‌کند و به درب منزل اهالی روستا می‌روند و نذورات مردم را برای پخت آش حسین (ع) در روز تاسوعا جمع‌آوری می‌کنند.

مردم چون زمان علم‌ گردانی را می‌دانند، از روزهای قبل، نذورات خود را آماده کرده تا دسته علم گردان معطل نشود و بتواند تا ظهر آن روز به همه خانه‌ها مراجعه کرده و نذورات عاشقان ابا عبدالله الحسین (ع) را جمع‌آوری کند.

علم نشان مخصوص از یک تیرک با سازه چوبی است که بلندی آن در شهر بافق ۶ تا ۱۰ متر و در روستاها، چهار متر است. بر سر آن نشان فلزی به شکل پنجه دست یا ماهیچه هلالی شکل کار گذاشته‌اند.

برخی علم‌ها دو پرده و بعضی چند پرده دارند و در فاصله‌های معین، دو یا سه حلقه فلزی نصب کرده‌اند و روی هر یک از حلقه‌ها، پارچه‌هایی به درازای دو متر همچون پرده یا طاقه پَهن شده، آویخته‌اند. از علم‌ها معمولا پارچه‌هایی از جنس و رنگ دیگر نیز آویخته می‌شوند.

علم را نمادی از علم حضرت ابوالفضل العباس (ع)، علمدار کربلا، پنجه یا انگشتان باز دست را نشان پنج تن آل عبا، همچنین مظهر دست بریده حضرت عباس و ماهیچه را مظهر رخسار قمر بنی‌هاشم می‌دانند که نماد قداست و قدرت است.

البته در شهر بافق هر هیئت، علم خاص خود را دارد که بر روی آن اشعاری از واقعه کربلا نوشته یا ترسیم شده است و علاوه بر آن، نام هئیت هر محله هم درج شده که حکم همان نشان را دارد و علم در بافق تنها هنگام راه افتادن دستجات عزاداری در خیابان‌های منتهی به امامزاده عبدالله (ع)،  پیشاپیش هیئت به حرکت در می‌آید.

عزاداری روز عاشورا در روستاهای دهستان سبزدشت از صبح با جوش دوره آغاز می‌شود و با سینه‌زنی، زنجیرزنی و روضه خوانی ادامه می‌یابد و نزدیک ظهر، دسته‌های عزاداری به احترام شهیدان به درب خانه خانواده آنها رفته و با سینه زنی و زنجیر زنی، یاد و خاطره شهید را گرامی می‌دارند.

آنگاه به مزار شهیدان و گورستان محل رفته و برای گلگون کفن‌های دوران دفاع مقدس، مراسم عزاداری ویژه برگزار می‌کنند.

اجرای آئین تعزیه و مرثیه‌سرایی همزمان در سوگ شهادت سید و سالار شهیدان و اقامه نماز جماعت، ظهر عاشورا در جوار قبر شهدا و عزاداری شب شام غریبان، پایان بخش سوگواری و عزاداری مردم در دهه نخست ماه محرم در این روستاهاست.

آیین عزاداری در روستاها به ویژه روستاهای بافق، با سبک‌های قدیمی، هنوز پررنگ‌تر است.

انتهای پیام