صدیقه رواتی در گفت و گو با ایسنا درباره طرح خود مراقبتی اظهار کرد: خود مراقبتی فرایندی است طی آن فرد به صورت اکتسابی، آگاهانه و هدفدار اقداماتی را برای حفظ سلامتی جسمی، روانی و اجتماعی خود و خانواده‌اش انجام می‌دهد تا از ابتلا به بیماری‌ها و بروز حوادث پیشگیری کرده و در صورت ابتلا به بیماری‌های مزمن، خود و خانواده‌اش را مدیریت کند. فرد با آگاهی از چگونگی خود مراقبتی قادر خواهد بود از سلامت خود و خانواده پس از ابتلا به بیماری‌های حاد و یا در صورت بستری و ترخیص از بیمارستان حفاظت و مراقبت ‌کند.

وی افزود: برنامه خود مراقبتی بر اساس دستورالعمل‌ وزارت بهداشت در سال ۱۳۹۴ به تمام دانشگاه‌های علوم پزشکی برای تمام افراد جامعه ابلاغ شده تا عموم افراد بتوانند به صورت مستقل و با اتکاء به خود و یا با مشورت گرفتن از منابع مجاز از سلامت خود مراقبت کنند. اگرچه خود مراقبتی اقدامی است که افراد برای تامین و حفظ ارتقاء سلامت فردی خود انجام می‌دهند ولی گاهی این مراقبت به فرزند و سایر اطرافیان هم گسترش پیدا می‌کند، این خود مراقبتی مادام العمر بوده و مردم با انتخاب گزینه سالم، سلامت را به عنوان یک ثروت حفظ کرده و ارتقاء می‌دهند.

رواتی ادامه داد: برای خود مراقبتی هر فرد به برخورداری از سواد سلامت و تمرین خود مراقبتی نیاز دارد. سواد سلامت به میزان توانایی افراد در به دست آوردن، تحلیل کردن، و فهمیدن اطلاعات و خدمات اولیه بهداشتی گفته می‌شود تا بتوانند در مورد مسائل سلامتی خود مشارکت داشته باشد و تصمیم‌های درستی را اتخاذ کنند.

رئیس گروه آموزش و ارتقاء سلامت دانشگاه علوم پزشکی البرز با تاکید بر تفاوت خود مراقبتی با خود درمانی بیان کرد: خود مراقبتی با خود درمانی متفاوت است. در خود مراقبتی دانش و مهارت‌های خود را برای مراقبت از سلامت خود در حیطه بیماری‌های ساده با درمان‌های خانگی بالا می‌بریم تا سطح سلامت خود را بهبود ببخشیم. پس حتی در مورد خود درمانی هم اگر بخواهیم سلامت خود را بهبود ببخشیم، حتی در مورد ناخوشی‌های جزئی هم نیاز به مهارت و ‌توانایی لازم خواهیم داشت. تاکید می‌کنیم خود درمانی بدون دانش مهارت و توان لازم ممنوع است.

وی ادامه داد: اگر خود مراقبتی را به صورت صحیح انجام دهیم، باعث بهبود سلامت و افزایش کیفیت زندگی شده، از روند بهبود بیماری هم احساس رضایت خواهیم داشت. همچنین خود مراقبتی منطقی شدن استفاده از خدمات و کاهش هزینه‌های سلامت را در پی دارد. با خود مراقبتی از پیش آمدن حوادث و بیماری‌های جزئی جلوگیری کرده و با نگهداری و استفاده صحیح از داروهای بدون نسخه بیماری‌ها را درمان کرده و مراقبت بهینه‌ای را در زمان بیماری‌های مزمن خواهیم داشت.

رواتی در ادامه در خصوص چگونگی آموزش خود مراقبتی به افراد گفت: وزارت بهداشت برای افزایش سواد سلامت افراد برنامه‌هایی را دارد تا خود مراقبتی به صورت صحیح انجام شود. بر اساس دستورالعمل ابلاغی یکی از اعضای خانواده که ترجیحا مادر خانواده است، آموزش‌های لازم را به صورت داوطلبانه دریافت کرده و این آموزش‌ها را به سایر افراد خانواده منتقل می‌کند. این فرد به عنوان سفیر سلامت خانواده شناخته می‌شد.

وی ادامه داد: سفیران سلامت خانواده در مراکز جامع سلامت و پایگاه‌های سلامت آموزش‌های لازم را از طریق مراقبین سلامت به صورت کتابچه و یا دریافت محتوا در فضای مجازی دریافت کرده و به افراد خانواده منتقل می‌کنند، بنابراین این طرح به صورت خانواده محور است.

رواتی با اشاره به اینکه در استان بیش از ۳۵۰ هزار سفیر سلامت خانواده داریم، اظهار کرد: علاوه بر خانواده‌ها، موضوع خود خود مراقبتی فردی را در مدارس در قالب سفیر سلامت دانش آموز دنبال کرده و مربیان آموزش دیده آموزش‌ها را به دانش آموزان منتقل می‌کنند. هر دانش آموز هم ۱۰ دانش آموز دیگر را تحت پوشش خود دارد و آموزش‌ها را به آنها منتقل می‌کند.

وی بیان کرد: در دوران نوجوانی پایه‌گذاری سلامت فردی اتفاق می‌افتد و در صورتی که آموزش‌های لازم را دریافت کرده و این آموزش‌ها در آنها نهادینه شود، می‌توانند از بسیاری از بیماری‌ها پیشگیری کرده و از آسیب‌های اجتماعی جلوگیری کنند. همچنین در دانشگاه‌ها هم برنامه سفیر سلامت دانشجو و نیز آموزش همسالان را داریم که بسیار اثر گذار است.

رواتی با بیان اینکه در حال حاضر حدود ۶۲۰۰ داوطلب سلامت در استان فعالیت می‌کنند، گفت: داوطلبان سلامت محله بین ۵ تا ۲۰ خانواده را تحت پوشش خود دارند و بر اساس آموزش‌هایی که با موضوع سلامت خانواده، کودکان، بهداشت بانوان، بهداشت فردی و بهداشت محله در پایگاه‌های سلامت و مراکز جامع سلامت دیده‌اند، به انتقال این داده‌ها به خانواده‌ها اقدام می‌کنند.

رئیس گروه آموزش و ارتقاء سلامت دانشگاه علوم پزشکی البرز خاطرنشان کرد: بر اساس طرح خود مراقبتی، آموزش‌های همگانی در حوزه سلامت، ارتقاء سواد و ارائه منابع اطلاعاتی قابل اعتماد، می‌تواند جلوی حداقل یک پنجم از مراجعات پزشکی بی مورد را بگیرد. در نظام سلامت کشور انگلستان مبلغی که از بابت خود مراقبتی صرفه جویی شده سالانه ۹۶ میلیارد دلار برآورد شده است. اگر صرفه‌جویی عدم نیاز به غیبت از محل کار برای مراجعه به پزشک و کم شدن هزینه‌های حمل و نقل را به این عدد اضافه کنیم، خواهیم دید که چه صرفه جویی بزرگی اتفاق خواهد افتاد.

وی در خصوص موفقیت طرح خود مراقبتی گفت: ایجاد و گسترش فرهنگ خود مراقبتی با همکاری، مشارکت مردم، مسئولان و سازمان‌های تاثیرگذار در سلامت می‌تواند به موفقیت‌های بیشتری دست پیدا کند. مسئولیت حوزه مدیریتی و اجرایی این است که باید زمینه‌ها و بسترهای لازم را در خصوص خود مراقبتی فراهم کنند. به عنوان مثال مواد غذایی سالم را در بین مردم توزیع کنند و سواد سلامت مردم را افزایش دهند تا با افزایش سواد سلامت، مردم به دنبال رژیم غذایی سالم باشند و از خودشان مراقبت کنند.

وی تاکید کرد: این اقدامات سرمایه گذاری در سلامت است که خود در کاهش هزینه‌های درمانی به خانواده و نظام سلامت موثر بوده و هم به نفع سلامت مردم خواهد بود. به دنبال این طرح آن نگاه قدیمی مبتنی بر تجویز دارو و لزوم بستری در بیمارستان باید تغییر کند و در جامعه این موضوع نهادینه شود که پیشگیری مقدم بر درمان است.

وی افزود: از چهارم تیرماه تا سوم مرداد، ماه خود مراقبتی نامگذاری شده و بزرگداشت و کنگره روز جهانی خود مراقبتی نیز سوم مرداد برگزار خواهد شد.

انتهای پیام