عبدالله گفت: «از کدام ستم سخن می‌گویی؟ از یزید؟ او که تازه خلیفه است و هنوز کاری نکرده. از معاویه می‌گویید که او را نزدیک‌ترین صحابۀ رسول خدا به حکومت شام گماشت و در دوران خلافت خویش نیز چنان مشرکان را ذلیل کرد که هنوز هم رومیان از شنیدن نام سپاه شام بر خویش می‌لرزند. در سرزمین‌های اسلامی نیز چنان امنیت و آرامشی فراهم ساخت که اگر ربیع و مادرش تا مصر و حجاز هم می‌رفتند این بر سرشان نمی‌رفت که از نخله تا کوفه. شما نیز گمان نکنید که اگر شام ضعیف شود کوفیان تقویت می‌شوند. یقین داشته باشید که چه شام ضعیف شود چه کوفه، آنکه بهره‌اش را می‌برد رومیان هستند نه مسلمانان.»

این پاراگراف، بخش کوتاهی بود از کتاب «نامیرا» نوشتۀ صادق کرمیار که انتخاب کرده و تقدیم‌تان کردم. از همین پاراگراف کوتاه می‌توان فهمید که «نامیرا» واقعۀ عاشورا را از دل موقعیت‌ اجتماعی و تاریخی‌ آن توضیح داده است. استدلال‌های متفاوت و مواضع مختلفی که شخصیت‌های این داستان بلند ارائه می‌کنند، ذهن مخاطب را به چالش می‌کشد و پرسشی را در ذهن او تقویت می‌کند: «اگر من در آن زمان زندگی می‌کردم، چه موضعی داشتم؟»

صادق کرمیار تلاش کرده است که پیچیدگی موقعیت را برای مخاطب روایت کند تا مخاطبی که پس از هزارسال با ماجرا مواجه می‌شود، چون یک قهرمان به ذم مردم کوفه نپردازد و خودش را نیز بسنجد و درگیر موقعیت زمانی کند.

«نامیرا» علاوه بر اینکه مخاطب را به دل داستان می‌کشاند، به او تمرین ولایت‌پذیری نیز می‌دهد. هرچند که باید گفت در این بخش خوانش دقیقی از مفهوم ولایت و ولایت‌پذیری نداشته است و درگیر خوانش‌های امروزی از این مفهوم شده است.

این کتاب که در ۷ فصل و ۳۳۶ صفحه ارائه شده و نویسنده تلاش کرده است که به این سوال‌ها پاسخ دهد: «چرا امام حسین(ع) ناگهان در صحنه کربلا تنها شدند؟ چرا همان‌ها که با نامه‌های التماس آمیز خود، از ایشان دعوت کرده بودند، به جای دست بیعت، شمشیرهای شقاوت از نیام برکشیدند؟ راز و رمز دگردیسی مردم کوفه چه بود؟ آیا از ابتدا دروغ گفته بودند یا در عرصه‌های پرمخاطره و بحبوحۀ حوادث، کم آوردند و بر پیمان خویش پا نهادند؟ چرا از میان یک لشکر و سپاه یکی حر درآمد و دیگری ابن سعد؟ چرا امام حسین(ع) با اینکه مردم کوفه را می‌شناختند، باز هم دعوت آنان را پذیرفتند؟ چرا با همه خاندان گرامیشان به کوفه رفتند؟ چگونه امکان دارد مردمی که با شور و اشتیاق امام(ع) را به کوفه دعوت می‌کنند، در مدت اندک یا در مقابل ایشان شمشیر می‌زنند یا شرمنده و ترسان فرار می‌کنند تا چشم در چشم امام نشوند؟»

پاسخ بسیاری از معماهای عاشورا و کربلا در رمان تاریخی تحلیلی «نامیرا» ارائه شده است. «نامیرا» داستان امروز ما هم هست، چرا که ماجرای ندای امام زمان هر عصر به عکس‌العمل امت در طول تاریخ استمرار دارد.

انتهای پیام