از نظر تاریخ منقول و مسلم بین شیعه و سنی روز ۲۴ ذی الحجه الحرام به نام روز مباهله نامیده شده و فلسفه آن هم از این قرار است که آیه ۶۱ سوره آل عمران که همان آیه مباهله است، بر پیامبر اکرم(ص) نیز نازل شد.

خداوند در این آیه می‌فرماید «فَمَنْ حَاجَّکَ فِیهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَکَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَکُمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَکُمْ وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَکُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَی الْکَاذِبِینَ؛ پس هر کس با تو درباره عیسی(ع) در مقام مجادله برآید بعد از آنکه به احوال او آگاهی یافتی، بگو بیایید ما و شما فرزندان و زنان و کسانی را که به منزله خودمان هستند بخوانیم، سپس به مباهله برخیزیم (در حق یکدیگر نفرین کنیم) تا دروغگویان و کافران را به لعن و عذاب خدا گرفتار سازیم».

در قدیم رسم بود که اگر ۲ نفر، گروه یا طایفه نسبت به موضوع و مسئله‌ای خودشان را صاحب حق می‌دانستند و از استدلال‌های همدیگر قانع نمی‌شدند؛ یکدیگر را دعوت به مباهله می‌کردند. مباهله به معنای این است که هر دو طرف بر طرف مقابل خود نفرین و او را به خداوند واگذار کنند تا خداوند بین آن‌ها قضاوت کند و آن فردی که بر حق است را زنده نگه دارد و آن که باطل است، نابود شود.

زمانی که پیامبر اکرم(ص) به رسالت مبعوث شدند، یکی از ماموریت‌های فرا زمانی، فرامکانی و فرازمینی این حضرت دعوت تمام بندگان خدا به توحید بود؛ در نتیجه پیامبر اکرم(ص) نامه‌هایی را برای بزرگان مسیحی‌ که در اطراف مدینه زندگی می‌کردند، می‌نوشتند که این موضوع در رابطه با مسیحی‌های نَجران است و زمانی که آن‌ها به اسلام و توحید دعوت شدند در مورد عیسی‌ابن مریم به توافق نرسیدند و می‌گفتند چون که حضرت عیسی(ع) بدون پدر متولد شده پس او فرزند خداست و پیامبر اکرم(ص) هر چه استدلال می‌آوردند آن‌ها نمی‌پذیرفتند تا اینکه آیه مباهله نازل شد.

به همین دلیل قرار شد مراسم مباهله در روز ۲۴ ذی الحجه انجام شود که گروه‌های زیادی در یک مکان تجمع کرده تا مباهله را مشاهده کنند و ببینند که خداوند چگونه قضاوت خواهد کرد و حق با کدام گروه است. در این میان پیامبر اکرم(ص) به یکباره با یک سبک خاص و همراه با شخصیت‌های ویژه‌ای وارد آن مکان شدند.

پیامبر اکرم(ص) امام حسین(ع) را که آن زمان کودک بودند به آغوش گرفته و دست امام حسن(ع) را گرفته و در کنار خود راه می‌برد. پشت سر پیامبر(ص) حضرت فاطمه زهرا(س) راه می‌روند و پشت سر ایشان هم امیرالمومنین علی(ع) با طمانینه و آرامش خاصی راه می‌روند و وارد صحنه شدند. زمانی که اسقف مسیحی‌های نَجران این ورود با هیبت، چهره‌های نورانی، تواضع و شرایط خاص را دیدند بلافاصله از مباهله عقب‌نشینی کردند و به یاران و هم طیف خود گفت که «من چهره‌های نورانی می‌بینم که اگر این‌ها از خدا بخواهند که کوهی را جابه‌جا کند حتما دعای‌ آن‌ها مستجاب می‌شود.

در بیان دیگری گفته می‌شود، بزرگ نجرانی‌ها گفت که «این‌ها چهره‌هایی هستند که اگر نفرین کنند تمام ما مسیحی‌ها از بین می‌رویم و هلاک می‌شویم». بنابراین عقب‌نشینی کرده و مباهله نکردند و این مهم باعث شد تا حقانیت پیامبر(ص) در ادعای نبوت و در دعوت به توحید ثابت شود.

آیه مباهله در شأن اهل بیت پیامبر(ص)، به خصوص امیرالمومنین(ع) که هم همسر زهرا مرضیه(س) و هم پدر امام حسن(ع) و امام حسین(ع) است، نقل شده و مورخان شیعه و سنی این مسئله را نیز اعتراف می‌کنند. روز مباهله بسیار با میمنت و مبارک است و اعمال خاصی دارد که برای پیروان امیرالمومنین علی(ع) و اهل بیت(ع) لازم است که این روز را گرامی بدارند. اعمال این روز توسط مرحوم شیخ عباس قمی در مفاتیح‌الجنان آورده شده تا از نورانیت و فضایل اهل بیت(ع) به ویژه امیرالمومنین علی(ع) بهره‌مند شویم.

پیامبر اکرم(ص) برای اثبات حقانیت، دین و آیین خود، خانواده‌شان را در معرض مباهله قرار دادند و نکته مهمی است که خانواده و نقش همسر و فرزندان در پیشبرد اهداف مهم ارزشی، دینی و اعتقادی بسیار سازنده است. بنابراین خانواده از نظر اسلام جایگاه بسیار وسیعی دارد و آنچه که امروز شاهد آن هستیم این است که متاسفانه دنیای غرب علیه نهاد ارزشی خانواده و تخریب آن اقداماتی انجام می‌دهد و جامعه ما نیز کم و بیش متاثر از این حملات است.

منبع:

آلوسی، محمود بن عبدالله. (۱۴۱۵). روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی. بیروت؛ دار الکتب العلمیه، منشورات محمدعلی بیضون.

انتهای پیام