الهام زارع‌زاده، دبیر اولین دورۀ جایزۀ ملی داستان و بازآفرینی دراین‌باره به ایسنا گفت: ما در مسیر زیست روزمرۀ خود قطعاً به «داستان» نیازمندیم. داستان در زندگی جوامع مختلف ریشه‌ای بسیار کهن داشته است، حتی در روزگاری که بشریت زبان و خط نداشت زندگی او از داستان برخوردار بود. بعدها که به‌مرور داستان‌های خود را در قالب کلمات و جمله‌ها جای داد و به دوران‌های جدیدتری وارد شد.

این داستان‌نویس ادامه داد: داستان مقوله‌ای نیست که بتوان آن را از زندگی جدا کرد. ما حتی در یک گفتار سادۀ خود ممکن است از چندین داستان بهره‌مند شویم. زیست روزمره و ابتدایی‌ترین جنبه‌های آن با داستان سرشته است و هرچه این قلمرو پیچیده‌تر شود، باز هم داستان در آن جایگاه ویژه‌ای دارد. برای نمونه، بزرگ‌ترین تبلیغات اقتصادی با بهره‌مندی از یک داستان محقق می‌شوند. مثال‌های آن نیز پرشمار است؛ گاهی در تبلیغ یک جفت کفش طوری از قدرت خیال و داستان‌پردازی استفاده می‌کنند گویی کارایی و توانمندی پاهای انسان با کفش آن‌ها چندبرابر می‌شود! طوری تصویرسازی می‌شود انگار بر روی ابرها قدم می‌گذاریم!

دبیر اولین دورۀ جایزۀ ملی داستان و بازآفرینی با نظر به همین فراگیری داستان‌ها در دل زیست افراد بشری افزود: این بحث داستان را حتی می‌توان در محیط‌های مجازی و شبکه‌های اجتماعی نیز واکاوی کرد. «استوری» در اینستاگرام بر مبنای داستان است. یکی از مبانی جذابیت اینستاگرام داستان‌محور بودن آن محسوب می‌شود. انسان امروز در همین فضاها مدام در حال خلق داستان است؛ آدمی ممکن است روایت‌های منحصربه‌فردی از خود نشان دهد و به‌سرعت نیز با واکنش مخاطب روبه‌رو شود.

زارع‌زاده بیان کرد: مسئلۀ یادشده عاملی مهم در جذابیت شبکه‌های اجتماعی به شمار می‌آید. روایت‌های کوتاهی که دارای یک شروع و پایان پیرامون موضوع خاصی هستند و آن‌ها را با عنوان «کپشن» می‌شناسیم، امروزه بخشی از زندگی ما شده‌اند. در گذشته نیز ما وبلاگ‌ها و نوشته‌های رایج در آن‌ها را داشتیم که ممکن بود نویسنده‌اش متنی خوش‌خوان را از نگاه خودش ارائه دهد.

این نویسنده بیان کرد: در حال حاضر، در فضای مجازی کسانی موفق‌ترند که داستان پرجاذبه‌تری به مخاطب عرضه کنند. از طرفی، طراحی انواع اپلیکیشن‌ها، سرگرمی‌ها و انواع بازی‌های دنیای مجازی بر مبنای داستان خلق شده است و هر روز نیز این مسئله پررنگ‌تر می‌شود. انیمیشن‌ها و فیلم‌ها در همین گروه قرار می‌گیرند. انسان، مصرف‌کنندۀ داستان محسوب می‌شود و بسیار هم درگیر این قلمرو شده است.

او با تأکید بر اینکه داستان‌ها با توجه به پیشنۀ قوی ما، باید جای خود را در هویت امروز ما پیدا کنند، افزود: بازآفرینی به معنای روایت خلاق از هر متن اولیه است. در این جایزۀ ملی داستان و بازآفرینی، امیدواریم که اهل قلم به دنیای متون گوناگون جدید یا قدیم رجوع کنند و بر مبنای آن یا هر اثر هنری دیگری به آفرینش داستان‌ دست بزنند.

دبیر اولین دورۀ جایزۀ ملی داستان و بازآفرینی سپس تأکید کرد: باید داشته‌های ارزشمند گذشتۀ خود را بازآفرینی کنیم. جانی دوباره به آن‌ها بدهیم و در این جان‌بخشی از زبان امروزی بهره‌مند شویم. در این بازآفرینی می‌توانیم از ماهیت، تخیل و روایتی نو کمک بگیریم و شکلی تازه به آن‌ ببخشیم.

زارع‌زاده بیان کرد: این احیا می‌تواند کاملاً پیوسته و وابسته به همان ادبیات قدیم یا هر متن اولیۀ دیگر باشد. آنچه در این مسیر اهمیت خاصی دارد، بازیابی هویتی است که مانند دایره شعاع‌های مختلفی دارد؛ بازیابی هویتی که آثار آن مانند شاع‌های دایره وسعت‌های متفاوتی دارد و من و خانواده‌ام، بوم و زیست‌بوم من و سرزمینم را در بر بگیرد.

از لالایی‌ مادربزرگ تا داستان دفاع مقدس

او بخش‌های متعدد جایزه ملی داستان و بازآفرینی را چنین توصیف کرد: مخاطبان این جایزه ملی که اهل قلم و داستان‌نویسان حرفه‌ای تا نویسندگان نو پا را شامل می‌شود، می‌توانند در بخش‌های مختلف رمان، داستان کوتاه، داستان کوتاه کوتاه، طرح رمان و جستارنویسی داستانی آثار خود را از طریق وبسایت www.dastanvabazafarin.ir تا ۳۰ شهریور ۱۴۰۳ ارسال کنند.

این دانش‌آموختۀ ادبیات داستانی یادآور شد: این ۵ بخش، همۀ افراد اهل قلم و دوستدار نوشتن داستان را پوشش می‌دهد. هرکدام نیز مخاطبان خاص خود را دارد. هریک از این داستان‌ها در قالب رمان یا داستان کوتاه ممکن است عرصه‌ای برای خلق فیلم و سریال و مینی‌سریال یا نمایش‌نامه شوند.

زارع‌زاده خاطرنشان کرد: داستان کوتاه کوتاه موضوع مهمی در ادبیات داستانی است که شاید در انواع شبکه‌های اجتماعی به‌نوعی بازتابش را بتوان دید. اکنون بسیاری از افراد بدون اینکه خودشان بدانند در فضای مجازی در حال خلق داستانک هستند که از شش کلمه تا یک پاراگراف را شامل می‌شود. نمونه‌های آن روایت‌هایی است که افراد در توییتر سابق یا اکس امروز خلق می‌کنند. طرح رمان و جستارنویسی داستانی نیز شاید میان مبتدیان طرفدار بیشتری داشته باشد. طرح رمان برای کسانی خوب است که به یک منتور نیاز دارند تا رمانشان به سرانجام برسانند. جستارنویسان داستانی غالباً از تجربۀ شخصی خود استفاده می‌کنند.

دبیر اجرایی اولین دورۀ جایزۀ ملی داستان و بازآفرینی بیان کرد: در اولین دورۀ این جایزۀ ملی تفاوتی نمی‌کند که نویسندگان آثارشان را پیش‌تر به چاپ رسانده باشند یا خیر. آنچه اهمیت دارد، بازآفرینی است. درواقع، هر اثری که خالقش برای تولید آن از یک متن اولیه، چه مکتوب یا غیرمکتوب در عرصۀ تمدن و هنر، الهام بگیرد و ضرورتاً خلاقانه باشد، یعنی آفرینشگرش به خلاقیت دست بزند، از نگاه ما بازآفرینی محقق شده است. این متن اولیه می‌تواند اسطوره، افسانه، داستان، قطعه‌ای موسیقی، لالایی مادربزرگ‌ها، اثری معماری، فیلم سینمایی، مستندی از دفاع مقدس و... باشد.

زارع‌زاده اضافه کرد: در بخش رمان به سه نفر اول به‌ترتیب جایزه ۱۰۰، ۵۰ و ۳۰ میلیون تومانی هدیه می‌دهیم. در بخش داستان کوتاه ۵ جایزۀ ۱۰ میلیون تومانی در نظر گرفته‌ایم. ۲ جایزۀ ۵ میلیون تومانی هم به بخش داستان کوتاه کوتاه اختصاص داده‌ایم. در طرح رمان با حمایت از تولید اثر نیز به ۱۰ نفر جوایز ۳۰ میلیون تومانی خواهیم داد. ۲ جایزۀ ۱۰ میلیون تومانی هم برای بخش جستارنویسی داستانی تعریف کرده‌ایم.

او با تأکید بر اینکه این جایزه ملی، بخش ترویجی هم دارد، افزود: ما همسو با همین هدف دو دسته نشست، علمی و داستانی، برگزار می‌کنیم. نشست‌های علمی در ۸ جلسه و از ساعت ۱۶ روز ۱۷ خرداد ۱۴۰۳ در عمارت سعدی به‌طور حضوری برگزار خواهندشد. این نشست‌ها به‌طور آنلاین و از آپارت نیز قابل رؤیت است. در نشست‌های علمی تمام ابعاد و تعاریف جایزه ملی داستان و بازآفرینی برای هم‌وطنان تبیین می‌شوند. نشست‌های داستانی نیز در ۶ شهر ایران تا قبل از اختتامیه برپا خواهند شد که دربارۀ جزئیات آن هنوز تصمیم‌گیری نهایی انجام نشده است.

 انتهای پیام