به گزارش ایسنا رشد بی‌رویه جمعیت توأم با توسعه صنعتی و فناوری، مشکلات عدیده‌ای را برای شهرنشینان به همراه داشته است. آلودگی محیط‌ زیست یکی از مهمترین این معضلات است. در این میان آلودگی صوتی به عنوان یکی از مهمترین آلاینده‌های زیست محیطی در ایجاد این‌گونه مشکلات در شهرهای بزرگ سهم بسزایی داشته است. آلودگی صوتی با فناوری صنعتی رابطه مستقیم دارد و به عبارت دیگر همزمان با رشد و ارتقای فناوری، مشکل صدا نیز ابعاد گسترده‌تری یافته است و باعث بروز مشکلات بیشتری خواهد شد.

این نوع از آلودگی در بیشتر کشورهای صنعتی به عنوان یکی از مهمترین موضوعات زیست‌محیطی تلقی می‌شود و حتی در مدیریت کلان شهرسازی، معماری داخلی مراکز بهداشتی درمانی، آموزشی و تحقیقاتی، مسکونی و تجاری و طراحی ماشین آلات صنعتی مورد توجه ویژه قرار گرفته است. تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد که هیاهو و دغدغه های زندگی ماشینی، ناراحتیهای جسمی و روحی شهروندان کلانشهرها را باعث می‌شود که عوارض جسمی، روحی و روانی ناشی از سر و صدای ترافیکی در مقایسه با انواع دیگر بسیار زیانبارتر است. این مسائل باعث شده است که جهان امروز برای مبارزه با این معضل هزینه‌های هنگفتی را صرف کند.

برای آشنایی بیشتر با آلودگی صوتی در ادامه به تعریف صوت و آلودگی صوتی و اثر صوت بر گیاهان و حیوانات و استانداردهای صوت می‌پردازیم.

تعریف صوت و آلودگی صوتی

بر اثر ارتعاش مولکول‌های هوا و تغییرات مداوم فشار، صوت بوجود می‌آید. این امواج به‌صورت طولی در هوا منتشر می‌شود  و در محدوده فرکانسی معینی می‌تواند توسط انسان قابل درک باشد بنابراین امواج صوتی شکلی از امواج مکانیکی هستند که به‌صورت امواج طولی منتشر می‌شوند و ضمن برخورد با گوش، احساس شنیدن را ایجاد می‌کنند.

امواج مکانیکی می‌توانند بصورت فرکانس‌های متفاوت در محیط منتشر شوند، اما محدوده فرکانس‌های قابل درک برای انسان بین ۲۰ تا ۲۰.۰۰۰ هرتز است. امواج کمتر از ۲۰ هرتز را مادون صوت و امواج بیش از ۲۰.۰۰۰ هرتز را فراصوت می‌گویند.

سروصدا یا آلودگی صوتی را می‌توان به‌صورت صدای ناخواسته‌ای دانست که موجب بر هم زدن آرامش در زمان استراحت و یا تمرکز افراد در حین انجام کار می‌شود، به همین دلیل صدای موسیقی نیز اگر در یک موقعیت و زمان نامناسب اجرا شود به عنوان منبع آلودگی صوتی در نظر گرفته می‌شود.

واحد اندازه‌گیری صدا بر حسب دسیبل (dB) و بر اساس تغییرات فشار هوا، مقدار آن بین صفر دسیبل (آستانه شنوایی) تا ۱۳۰ دسیبل (آستانه کری) بالا بیان می‌شود. گوش انسان بلندی صدا را در فرکانس‌های مختلف یکسان درک نمی‌کند، بر همین اساس فیلتری روی دستگاه‌های اندازه‌گیری صدا نصب می‌شود (فیلتر وزنی A) تا محدوده اندازه‌گیری منطبق بر آنچه می‌شنویم، باشد و واحد تراز صدا بصورت dB(A) نوشته می‌شود.

اثر سر و صدا روی گیاهان و حیوانات

سر و صدا رشد گیاهان را به‌طور قابل ملاحظه‌ای کاهش می‌دهد  همچنین رشد گیاهان گلخانه‌ای تحت تأثیر صدای موسیقی افزایش می‌یابد. در حیوانات سر و صدا سبب مهاجرت بی‌موقع حیات وحش و پرندگان، خونریزیهای گوش، سقط جنین، بی‌اشتهایی، کاهش شیر در حیوانات شیرده و کوتاه شدن طول عمر آنها می‌شود.

منابع سروصدا

عمده‌ترین منابع سر و صدا در محیطهای شهری ناشی از وسایل حمل و نقل است که شامل حمل و نقل جاده‌ای، هواپیماها و قطارها می‌شود. ترازهای صوتی ناشی از وسایل حمل و نقل جاده‌ای شامل موتورسیکلت، خودروهای سواری، خودرو سنگین و نیمه‌سنگین) سهم عمده‌ای در تولید آلودگی صوتی شهرها دارند.

از منابع دیگر سر و صدا در جوامع شهری می‌توان به فعالیت‌های صنعتی، فعالیتهای ساختمانی و تجهیزات و دستگاه‌های موجود در محیط زندگی و منزل اشاره کرد که هر یک سهم مشخصی را در تولید آلودگی صوتی زیست محیطی دارند.

استانداردهای آلودگی صوتی

در فاصله بین یک تا دو دهه اخیر، در بیشتر کشورهای جهان توجه خاصی نسبت به مسئله صدا و آلودگی ناشی از آن به وجود آمده که منجر به تدوین آئین‌نامه‌ها و اجرای قوانین خاص مبارزه با آلودگی صوتی در آن کشورها شده است. در کشور ما نیز اقداماتی در خصوص مبارزه با این آلاینده زیست محیطی انجام شده است. دو نوع استاندارد در این زمینه وجود دارد که عبارتند از:

۱. Ambient or Environment Standards: این استاندارد حد آستانه مجازی را برای محیط‌های مختلف شهری تعیین می‌کند. در صورتی‌که هر فردی به عنوان عابر و یا ساکن در یک منطقه مسکونی و یا شاغل در یک منطقه تجاری یا صنعتی تحت آستانه‌های مجاز زیست‌محیطی قرار داشته باشد، دچار عوارض سوء صدا نخواهد شد.

۲. Emission Standards: با استفاده از این استاندارد، میزان ترازهای خروجی منابع ایجاد کننده صدا قابل مقایسه و ارزشیابی می‌باشد. استانداردهای زیست‌محیطی لازم است بمنظور آسایش و آرامش انسان تعیین گردد.

نکته قابل توجه این است که تعیین دقیق این استانداردها به نوع رفتار، فرهنگ، آداب و رسوم و بالاخره به ساختار فیزیکی شهرها بستگی خواهد داشت، به همین دلیل در تعیین این نوع استانداردها در کشورهای مختلف تفاوت‌هایی دیده شده است.

 در جدول زیر استاندارد زیست محیطی کشورمان را که توسط سازمان حفاظت محیط زیست اعلام شده،‌ آمده است. مطابق این استاندارد مناطق شهری کشورمان به ۵ دسته تقسیم شده است.

انتهای پیام