گل‌های شمعدانی، پشت پنجره‌های چوبی به گُل نشسته و نوید بهار می‌دهند، شعله‌های خورشید، بر شمسه‌های چوبی پنجره‌ها می‌تابد و گردشگران از سراسر ایران آمده‌اند تا شهر تاریخی و پلکانی ماسوله را ببینند. شهری که با شمعدانی‌هاش به استقبال بهار آمده‌است.

«کفابازار» این شهر تاریخی در ایام نوروز، غوغای دیگری دارد. کسبه، بر درهای چوبی و تاشوی حجره شان، محصولات خود را آویخته اند. هرازگاهی صدای زنگ مسی از یک حجره بلند می شود، عطر «شامی ماسوله»، «اگردک»، «حلوا عسلی»، «کوکوی گل پامچال» و دیگر خوراک های سنتی در تمام دره پیچیده است. دره ای که یک شهر تاریخی را از قرن هفتم هجری تاکنون در دل خود حفظ کرده است.

کوه‌های اطراف ماسوله که تا دیروز پوشیده از برف بود، حالا با نخستین جرقه‌های خورشید زنده شده و پای هر درخت و لای برگ های خشک پاییز گذشته، گل‌های زرد و بنفش و صورتی پامچال، جوانه زده اند. گل برگ های پامچال از قدیم، توسط زنان و دختران ماسوله چیده می شد تا خوراکی خوشمزه ای شود به نام «کوکوی گل پامچال» که در هیچ شهر دیگری از گیلان نمی توان یافت.

عمده اهالی ماسوله که زمستان‌های سرد را در جلگه سپری می کنند، حالا با آمدن بهار به زادگاه خود بازگشته‌اند و زندگی در ۵ محله ماسوله جاری شده است. خانه تکانی در «کَشِ سَر محله، کَشِ سَر پایین، مسجد بر، اسد محله و خانه بر» پایان یافته و حالا همین خانه‌های کاه گلی با درب و پنجره‌های زیبای چوبی‌اش، اقامتگاه مسافران شده است. بسیاری از این خانه‌ها با معماری خاص و بومی ماسوله، با امکانات مدرن پذیرای گردشگران است. «خانه شاپور اخوان، نصرت پزنده، کاویان پور، محسن خارابی، ابوالقاسم روستا، حمداله حدیدی و...» برخی از این خانه‌هاست.

مسافران از سراسر ایران می آیند تا تنها شهر پلکانی گیلان را با معماری خاص و عجیبش ببینند،  از کوچه‌ها و دالان‌های باریکش عبور کنند و وقتی بر بام یک خانه می‌ایستند تا دره‌ای را ببینند که بر دامنه کوه خانه‌های گلی طبقه طبقه ساخته شده و متوجه می شوند هر بام حیاط خانه دیگری است.

بوی نان گرم از نانوایی ماسوله به مشام می‌رسد. نانی که در تنور سفالی و به شکل سنتی پخته می‌شود. کمی پایین‌تر و نزدیک به پاسگاه انتظامی، «آسیاب آبی» ماسوله با پره‌های چوبی به گردش افتاده  و فشار آب ماسوله رودخان، سنگ آسیاب ماسوله را به گردش در می‌آورد.

صدای تندآب، وسوسه انگیز است و  پله های کنار رودخانه ، از ورودی «علی پردور» علاقمندان را برای دیدار آبشار ماسوله ترغیب می‌کند. ماسوله آبشار دیگری هم دارد و بجز آبشار نزدیک به شهر، آبشار مرتفع «خَرَم بو» هم در دل کوه‌های ماسوله قرار دارد و با یک پیاده روی ۲ساعته در دل جنگل می توان این آبشار را دید.

بقعه و موزه عون ابن علی، کتابخانه شرفی، کتابفروشی‌های ماسوله و مساجد تاریخی در ۵محله همچون؛ مساجد جامع، صاحب الزمان،کش سر علیا، کش سر سفلی،ریحان بر،خانه بر و اسدمحله، دیدنی‌های شهری است که روزگاری مهمترین مرکز استخراج فلز آهن و مصنوعات آهنی در گیلان بود.

مسجد تاریخی «صاحب الزمان» ماسوله در محله «خانه بر»، همانند دیگر مساجد ماسوله، معماری بومی دارد و  با خشت و گل ساخته شده است. بر سر ستون قطور این مسجد تاریخی ابیاتی با خط نسخ حک شده که  سال ساخت آن را به قمری نشان می دهد:

«شکرالله که باز شد احیا/ مسجد خانه بر ز لطف خدا

بیشک آید ملک در اوهر شب/ بهر طاعت خالق یکتا

کرد اهل محله سعی بسی/ بهر اتمام آن ز روی رضا

بی توقع نمود استادیش/طرح آن از پی رضای خدا

یعنی سلطانعلی نیک فعال/ پابسر چون تمام کرد آن را

بهر تاریخ سال او سامی/ عقل گفتا دهد ثواب خدا

عبارت «دهد ثواب خدا» با حساب جمل معادل ۱۱۱۷ هجری قمری است.»

تنها مرکز زیارتی شهر ماسوله «بقعه عون ابن محمد حنفیه» است و  درست در کنار مسجد جامع قرار گرفته است. اگرچه بنای قدیمی بقعه را تخریب و به شیوه جدید نوسازی کرده‌اند، ولی تصاویر بجامانده از این بقعه نشان می‌دهد بنای قدیمی،آجری و با گنبدی هشت ضلعی و به شکل مخروط بوده است.

درب چوبی ورودی بقعه و درب دولنگه ورودی صحن، خود یک اثر هنری است و خراطی های استادکاران گیلان را نشان می دهد. سردرب ورودی بقعه، دو شیر شمشیر بدست را به تصویر می کشد و داخل آرامگاه نیز گچبری های ارزنده و کتیبه های رنگی قدیمی دارد. سنگ قبرهای درون بقعه نیز نشان از قدمت تاریخی گورستان ماسوله دارد.

در پیاده روی در کوچه پس کوچه های ماسوله، می توانید از چشمه‌های آب هر محله بنوشید. چشمه‌هایی که در سال های اخیر دوباره احیا شده و برخی همچون چشمه «النزه خونی» در محله ریحانه بر  و «چشمه اسدمحله» خواص درمانی دارند.

با آمدن بهار، شهری تاریخی ماسوله دوباره پویا شده و زندگی در آن جریان دارد. شهری که قدمتش، به قرن هفتم هجری می‌رسد و در سال ۱۳۵۴ و به شماره ۱۰۹۰ در فهرست آثار ملی ثبت شده است.

انتهای پیام