نام خُراشاد، نامی یگانه بوده و بنا به گفته مرحوم دکتر محمد اسماعیل رضوانی (پدر علم تاریخ معاصر ایران که خود زاده این روستا بود) برگرفته از زبان پهلوی و به معنی محل طلوع خورشید است.

دلیل این نامگذاری، واقع شدن این روستا در میان دره‌ای شرقی-غربی است که از شرق به کوهستان باقران و از غرب به دشت خراشاد ختم می‌گردد. با توجه به واقع شدن این روستا در ابتدای دره، از نظر مردم محلی، اولین روستای از مجموعه روستاهای واقع در دره خراشاد می‌بوده که خورشید بدان می‌تابیده‌ است.

در لغت‌نامه دهخدا در سال ۱۳۴۵ در مورد خراشاد چنین نوشته شده است: «قریه‌ای است از بخش حومه شهرستان بیرجند، واقع در سی هزار گزی جنوب بیرجند. این ناحیه کوهستانی با آب‌وهوای معتدل و ۹۲۸ تن سکنه فارسی زبان است. آب آن از قنات و محصولاتش غلات، زعفران و سردرختی است. اهالی به کشاورزی و قالی‌بافی گذران می‌کنند و راه آن اتومبیل‌رو است. مزرعه گنج آباد و میرزاملک و علی آباد و سالم آباد جزء آن است. در آنجا دفتر ازدواج و طلاق و دبستان وجود دارد.»

این روستا از روستاهای مهاجرپذیر استان خراسان جنوبی است که هرساله خانوارهایی از مرکز استان به این روستا مهاجرت و در آن ساکن می‌شوند.

طبیعت و آب‌وهوا

این روستا به دلیل قرار گرفتن در رشته کوه باقران، آب و هوایی معتدل و کوهستانی دارد که به همراه سرسبزی و زیبایی و نیز وجود کوه‌های سبز رنگ افیولیتی، روستا، چهره‌ای ییلاقی و تفرجگاهی به خود گرفته است، به‌طوری که به نام طرقبه بیرجند شناخته می‌شود. در سال‌های اخیر، ساخت‌وساز ویلاهای تفریحی و اقامتگاهی رشد فزاینده‌ای گرفته است. این ویلاها را اشخاص و برخی از سازمان‌ها ساخته‌اند که نقش تفرجگاهی خراشاد را پررنگ‌تر کرده است. در همسایگی خانه‌های گلی و روستایی از لابه‌لای شاخه‌های خشکیده درختان، خانه‌هایی ویلایی ساخته شده که طبق اصول شهرسازی میان باغ‌ها جلب توجه می‌کند. این ساخت‌وسازهای جدید و شیک فقط به دامنه ارتفاعات محدود نشده و به‌صورت پراکنده حتی به بلندی صخره‌ها نیز گسترش یافته است.

تاریخچه روستا

تاریخچه روستای خراشاد، به پیش از اسلام بازمی‌گردد. وجه تسمیه این روستا، خود نشان از تاریخ چند هزار ساله این روستا دارد. همچنین وجود آثاری مانند قبرستان زرتشتی‌ها (گبرها) در نزدیکی کاریز خراشاد، قلعه و تونل‌های زیرزمینی (که برای مقابله با یورش ترکمن‌ها ساخته شده‌اند)، واقع شدن در ۴ کیلومتری روستای کوچ و نگاره‌های لاخ مزار و... نشان‌دهنده تاریخ بس قدیمی و دیرین این روستا است.

وجه تسمیه

نام خُراشاد، نامی یگانه بوده و بنا به گفته مرحوم دکتر محمد اسماعیل رضوانی (پدر علم تاریخ معاصر ایران که خود زاده این روستا بود) برگرفته از زبان پهلوی و به معنی محل طلوع خورشید بوده و علت آن نیز واقع شدن این روستا در میان دره‌ای است که به‌طرف شرق باز گشته و به دشت خراشاد متصل می‌شود. در نتیجه با توجه به واقع شدن این روستا در ابتدای دره، از نظر مردم محلی، اولین روستای از مجموعه روستاهای واقع در دره خراشاد می‌بوده که خورشید بدان می‌تابیده است.

مردم این روستا از نژاد پارس هستند و به زبان فارسی تکلم می‌کنند. ویژگی رفتاری و شخصیتی مردم خراشاد، آنان را مردمی آرام صلح‌جوی، بافرهنگ و علم دوست معرفی کرده است. به‌طوری که اولین دبستان در منطقه، به نام دبستان دقیقی در سال ۱۳۲۲ به همت دکتر محمد اسماعیل رضوانی در این روستا ساخته شد. از ویژگی‌های جالب توجه خراشاد، پرورش افراد و شخصیت‌های موفق و نخبه بسیاری در زمینه‌های علمی، فرهنگی و اقتصادی است که بسیار بیشتر از ظرفیت یک روستا ۱۰۰۰ نفری است. به‌طوری که این منطقه را به مانند منطقه فراهان در استان مرکزی به‌عنوان یک روستای نخبه پرور در سطح ایران معرفی کرده است.

صنایع دستی

خراشاد به‌عنوان نخستین روستای هدف صنایع دستی کشور از سوی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری معرفی شده است و از جاهای دیدنی استان خراسان جنوبی به شمار می‌رود. پارچه بافی سنتی خراشاد یا توبافی به زبان محلی، یکی از مهم‌ترین صنایع دستی استان خراسان جنوبی است، به‌طوری که به‌عنوان تنها صنایع دستی این استان، نامزد دریافت مهر اصالت از سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور شده است. در خراشاد تقریباً تمامی بانوان به شغل بافندگی مشغول هستند. حتی بانوان دانشجو یا شاغل که موقتاً در بیرجند اقامت دارند در ایام تعطیلات که به خراشاد بازگشته و به هنر بافندگی می‌پردازند.

با وجود اینکه خراشاد به‌عنوان روستایی ثروتمند و بی‌نیاز مشهور شده با این حال برخی مردم روستا همچنان در محرومیت به سر می‌برند و روستا با مشکلاتی چون عدم اجرای طرح هادی، شبکه فاضلاب، عدم مشارکت سازمان‌های مربوطه مانند محیط زیست در ایجاد محلی برای دفن زباله روبرو است.

برای سفر به ییلاق های خراسان جنوبی و روستای خراشاد بیرجند که در ارتفاعات خوش آب و هوا قرار دارند می توانید فصل بهار یا تابستان را در نظر بگیرید و تا ماه مهر و پیش از سرمای شدید و به خواب رفتن درختان به آن سفر کنید و از طراوت طبیعت لذت ببرید.

انتهای پیام