به گزارش ایسنا، امروزه توزیع آموزش، محدودیت و کاهش بودجه های دولتی، رقابت جهانی و تقاضاهای متغیر اقتصاد دانش محور موجب شده که دانشگاه‌ها بیشتر به توسعه اقتصادی و انجام فعالیت های کارآفرینانه توجه داشته باشند. بسیاری از دانشگاه‌ها تمایل دارند با همکاری سایر دانشگاه‌ها و مؤسسات و از طریق تجاری سازی تحقیقات خود و فعالیت‌های تجاری، در امـر توسعه و رشد اقتصادی مشارکت نمایند. به طور کلی از دانشگاه‌ها انتظار می‌رود نقش فعالی در تجاری سازی و انتقال دانش و فناوری به صنعت ایفا کنند. تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی، فرایند استخراج ارزش اقتصادی از محل دانش، فرایندها و محصولات جدید با بهره گیری از حقوق مالکیت معنوی، توافقات اعطای مجوز بهره برداری و ایجـاد شرکت‌های انشعابی است.

این رویه به گفته محققان، مصداق تبدیل علـم بـه ثروت است که توسط دانشمندان و پژوهشگران دانشگاهی صورت می‌گیرد و از این رو می‌تواند کارآفرینی علمی یا کارآفرینی دانشگاهی هم نامیده شود. کارآفرینی دانشگاهی در سراسر جهان به موضوعی بسیار مهم تبدیل شده است؛ چرا که پیامدهای آن می‌تواند ارزش زیادی در اقتصاد ایجاد کند. فرضیه اصلی نهفته در کارآفرینی دانشگاهی ایـن اسـت کـه حـجـم گسترده‌ای از پژوهش‌های دانشگاهی در داخل دانشگاه‌ها انجام می‌گیرد و در این بین، ممکن است نتایج برخی پژوهش‌ها دارای کاربرد تجاری جهت تولید درآمـد بـرای دانشگاه، صنعت و جامعه باشـند. کارآفرینی دانشگاهی فرایندی در راستای افزایش ارزش اقتصادی دستاوردهای علمی، انتقال و کاربرد دانش میان دانشگاه و کسب و کار است.

در تحقیقی که با همین موضوعیت توسط محققانی از دانشگاه ولایت ایرانشهر و دانشگاه رازی کرمانشاه انجام شده است، تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی در جهت کارآفرینی دانشگاهی با رویکردی به نام فراترکیب مورد بررسی واقع شده است.

آن ها در این تحقیق، موانع تجاری سازی یافته های تحقیقاتی پژوهشگران دانشگاهی را شناسایی کرده اند. بدین صورت که پس از غربالگری پژوهش‌ها، ابتدا تعداد ۵۲ پژوهش انتخاب و سپس با تحلیل محتوای یافته های پژوهش‌های انتخاب شده و با استفاده از روش کدگذاری و نظر خبرگان تعداد ۹۹ کد، ۱۳ مفهوم و ۳ مقوله شناسایی شدند.

طبق نتایج این پژوهش، موانع تجاری سازی یافته های تحقیقاتی را می توان در سه مقوله اصلی «موانع داخلی (سطح دانشگاه)»، «موانع محیط نزدیک» و «موانع محیط دور» تقسیم بندی کرد.

به گفته میلاد گوران، مربی و محقق گروه مدیریت و حسابداری دانشگاه ولایت ایرانشهر و همکارانش، «موانع محیط داخلی شامل هفت مفهوم موانع مربوط به برنامه ریزی و سیاست گذاری، مدیریت، ادراک و مهارت پژوهشگران، ویژگی‌های روانشناختی پژوهشگران، زیرساخت ها و حمایت ها، فرهنگ سازمانی و ماهیت پژوهش ها هستند».

آن ها می افزایند: «موانع محیط نزدیک شامل سه مفهوم موانع مربوط به فضای بازار، بازیگران صنعت و شبکه ها و ارتباطات و موانع محیط دور نیز شامل سه مانع اصلی فرهنگی، اقتصادی و  قانونی- دولتی هستند».

بر این اساس و با توجه به نتایج به دست آمده، تجاری سازی تحقیقات، نیازمند همکاری، هم راستایی و اصلاح فعالیت‌های صورت گرفته در هر سه محیط عنوان شده است.

گوران و همکارانش می گویند بنابراین جهت رفع موانع سطح دانشگاه می‌توان پیشنهادات زیر را ارائه نمود:

- انتخاب مدیران دانشگاهی از بین افرادی که دارای روحیه کارآفرینانه هستند.

- شکل گیری کمیته‌های قوی تخصصی دارای معیارهای ارزیابی دقیق جهت بررسی قابلیت تجاری سازی تحقیقات و مشاوره به محققان در زمینه‌های بازاریابی، مالی و حقوقی

- برگزاری همایش‌ها و دوره‌های آموزش مهارت ها و فنون تجاری سازی برای دانشگاهیان

-  تصویب قوانین درون دانشگاهی انگیزشی مانند افزایش سهم پژوهشگر از درآمدهای حاصل از تجاری سازی

- انتخاب اعضای هیئت علمی بر اساس معیارهای مناسب مانند توانایی انجام تحقیقات علمی برجسته و مسئله محور، دغدغه مندی و داشتن روحیه حل مسائل جامعه.

همچنین در این تحقیق جهت رفع موانع مرتبط با محیط نزدیک پیشنهادات زیر ارائه شده اند:

- ایجاد کمیته‌ای جهت تسهیل ارتباط دانشگاه، صنعت، سرمایه گذاران و کارآفرینان

- برگزاری دوره‌های آموزشی آگاه سازی صاحبان صنایع با مقوله تجاری سازی و بهره گیری از صاحبان صنایع فعال برای انگیزه بخشی به صنعتگران مخالف با تجاری سازی تحقیقات.

مجریان این تحقیق جهت رفع موانع مرتبط با محیط دور هم پیشنهادات زیر را ارائه نموده اند:

- استفاده بهینه از رسانه ملی برای ترویج فرهنگ کارآفرینی در جامعه

- اصلاح آیین نامه ارتقاء و اعطای امتیاز چشمگیر به طرح های مستعد تجاری سازی

- اعطای امتیازات ویژه توسط دولت به دانشگاه‌های موفق در تجاری سازی

- حذف مراحل زائد و کاهش بوروکراسی های فرآیند تجاری سازی

- افزایش میزان گرنت (پژوهانه) برای پژوهش‌هایی که قابلیت تجاری سازی دارند.

قابل ذکر است، این یافته های پژوهشی که توجه ویژه به آن ها می تواند در رفع موانع تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی کمک کند، در فصلنامه «پژوهش‌های مدیریت عمومی» وابسته به دانشگاه سیستان و بلوچستان منتشر شده اند.

انتهای پیام