به گزارش ایسنا، سید حسن موسوی چلک در اولین همایش سالیانه روز علوم اجتماعی با اشاره به مسئولیت اجتماعی علم در حوزه مددکاری اجتماعی، اظهار کرد: یکی از مفاهیم و موضوعاتی که به اشکال مختلف درباره آن در حوزه‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و حتی علمی صحبت می‌شود « مسئولیت اجتماعی» است.

وی ادامه داد: با توجه به آخرین تعریف جهانی مددکاری اجتماعی، یکی از مفاهیم کلیدی، مسئولیت اجتماعی است که می‌توان از آن به عنوان یکی از حوزه‌های مهم در راستای تحقق سلامت اجتماعی یاد کرد. نمی‌توانیم فقط برای خودمان زندگی کنیم درحالی که در جامعه زندگی می‌کنیم و انسان اجتماعی دقیقا گویای همین پیام است که ما نمی‌توانیم بدون ارتباط با دیگران و بدون توجه به دیگران در جامعه زندگی کنیم.

رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران با بیان اینکه راه‌های ارتباط بسیاری بین هر یک از ما به عنوان یک شهروند با دیگر شهروندان وجود دارد، به مسئولیت اجتماعی که برخی آن را بالاترین نوع مسئولیت قلمداد می‌کنند اشاره کرد و گفت: این سطح از شما می‌خواهد یک شهروند خوب و فعال باشید و برای بهبود جهان اطراف‌تان تلاش کنید. این موضوع در حوزه مددکاری اجتماعی آنقدر اهمیت دارد که شعار سال انجمن مددکاران اجتماعی ایران در سال ۱۳۹۴ « مددکاری اجتماعی و مسئولیت اجتماعی» انتخاب شده بود و حوزه علم یکی از حوزه‌های مرتبط با مددکاری اجتماعی در راستای ایفای مسوولیت اجتماعی است.

به گفته وی، مددکاران اجتماعی هم مثل بسیاری از متخصصان و صاحب‌نظران علوم اجتماعی مسئولیت‌های اجتماعی در قبال علم و جامعه و گروه‌های هدف و ذی نفعان در این حوزه دارند که از جمله آنها می‌توان به مشارکت علمی در سیاستگذاری‌های اجتماعی، تحلیل و نقد علمی و کارشناسی سیاستگذاری‌های اجتماعی انجام شده، نقد علمی عملکرد سازمان‌ها و نهادهای مرتبط و مسئول در حوزه مددکاری اجتماعی، تلاش برای تربیت مددکاران اجتماعی مسئولیت‌پذیر، خلاق و...، رصد علمی(دیده بانی اجتماعی) وضعیت کشور در حوزه‌های مرتبط با سلامت اجتماعی و سایر حوزه‌ها از قبیل اقتصادی، روانی و...، مشارکت موثر، مستمر و داوطلبانه در آموزش ذی‌نفعان، پرهیز از نگاه صرف تجاری به این حوزه، عمومی‌سازی علم مددکاری اجتماعی در جامعه، بسترسازی برای تحول علمی مددکاری اجتماعی در جامعه، تلاش برای مستندسازی تجارب و درس آموخته‌های کشور در حوزه مددکاری اجتماعی با هدف ثبت و انتشار برای بهره‌برداری‌های علمی و اجرایی و آینده، تولید دانش بومی، تولید محتوای علمی برای ارتقاء دانش مددکاران اجتماعی و آگاهی ذی نفعان این حوزه در جامعه در محیط‌های مختلف و ... اشاره کرد.

در ادامه این همایش عباسعلی یزدانی-عضو هیات مدیره انجمن مددکاران اجتماعی ایران نیز با بیان اینکه مسئولیت اجتماعی یک معنای عام و یک معنای تخصصی دارد که اهمیت هیچ یک، کمتر از دیگری نیست، گفت: در معنای عام، هر شخص یا نهادی وظیفه دارد، برای گشودن گرهی از مسائل زندگی اعضای جامعه بکوشد و نقش شهروندی خود را برای حفظ محیطی که مردمان جامعه در آن زندگی می‌کنند، به درستی ایفا کند. در این معنا، مسئولیت اجتماعی، بیشتر یک وظیفه اخلاقی شده است.

وی افزود: مسئولیت اجتماعی به عنوان یک مفهوم تخصصی از دهه هفتاد میلادی در غرب پردازش و چارچوب‌بندی شد. مقصود از این مفهوم هم بیشتر وظایف اخلاقی بود که شرکت‌های صنعتی و بازرگانی را تشویق می‌کرد تا ما به ازای خسارتی که برای رشد و توسعه به محیط زیست و اجتماع وارد می‌شود، بازپرداخت کنند.

یزدانی با بیان اینکه در حال حاضر، این مسئولیت اخلاقی در قالب قوانینی تحت عنوان مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها، صاحبان ثروت را به کمک به توسعه اجتماعی و فرهنگی جوامع و هزینه برای محافظت از محیط زیست وادار می‌کند، تاکید کرد: در حقیقت، مسئولیت اجتماعی در تلاش برای برقراری تعادل بین توسعه اقتصادی، توسعه اجتماعی و توسعه محیط زیستی است و این همان تأکیدی است که فدراسیون بین‌المللی مددکاران اجتماعی، در برنامه ۱۰ ساله پیش روی، بر مدار آن حرکت می‌کند.

عضو هیات مدیره انجمن مددکاران اجتماعی ایران تصریح کرد: مددکاران اجتماعی به ویژه آنهایی که در مناطق حاشیه جوامع کار می‌کنند، یک ارتباط سنتی با مفهوم عمومی و تخصصی مسئولیت اجتماعی دارند. حاشیه‌نشینی یکی از عوارض جانبی توسعه صنعتی و بیش از حد شهری شدن جوامع است. نمونه مشخص آن، محلاتی است که در کلانشهرها از اجتماع و اسکان کارگران در نزدیکی کارخانه‌ها ایجاد شده‌اند و به مرور زمان و پس از گسترش شهرها، به لحاظ جغرافیایی درون شهر قرار گرفته‌اند اما سهم قابلی از توسعه اقتصادی، زیرساختی یا فرهنگی شهرها نبرده‌اند. پس بر اساس این تعریف، صاحبان صنایع و سرمایه منطقاً باید برای بهبود وضعیت مردم جوامع حاشیه شهرها هزینه کنند. با وجود این، حاشیه‌نشینی در منابع معاصرتر، فراتر از تعاریف جغرافیایی یا معماری است. مقصود از حاشیه‌نشین در ادبیات علوم اجتماعی نه فقط ساکنین "محلات دارای بافت ناکارآمد شهری" بلکه همه کسانی هستند که امکان یا فرصت مشارکت در تصمیم‌گیری‌های اجتماعی را ندارند و بدون ارتکاب جرم، به نوعی از حقوق شهروندی محروم شده‌اند.

وی گفت: در کلانشهرها، گروه‌های متنوعی شامل اجتماعات ایزوله شده مهاجرین، افراد بی‌خانمان، زنان و کودکان آسیب دیده اجتماعی، برخی زندانیان و خانواده آنها و گروه‌های مختلف دیگر را می‌توان در این تعریف گنجاند. پس دامنه حاشیه‌نشینی، هم محلات خارج از بافت‌های موثر شهری (و ساکنین آنها) و هم به افراد به حاشیه رانده شده را شامل می‌شود. مسئولیت اجتماعی هم که مددکاران اجتماعی به دنبال آن هستند ناظر به وظیفه‌ای است که ایجادکنندگان این پدیده‌ها در قبال این افراد بر عهده دارند. اقداماتی که مددکاران اجتماعی برای ظرفیت سازی در اجتماعات، اتصال نیازمندان به خدمات به ارائه‌کنندگان خدمات و صاحبان سرمایه و کمک به تقویت فرهنگ مسئولیت‌پذیری انجام می‌دهند، برای حاکمان ملی و بین المللی اهمیت دارد زیرا در نهایت به ایجاد تعادل در جنبه‌های چهارگانه توسعه پایدار منجر خواهد شد. از این جهت، هم حاکمان (دولت) و هم صاحبان سرمایه (بازار) باید از خدمات این متخصصین استقبال و حمایت کنند.

به گزارش ایسنا، امیر مغنی‌باشی منصوریه- عضو هیئت مدیره انجمن مددکاران اجتماعی ایران نیز با بیان اینکه امروزه اعتیاد به عنوان یکی از مهمترین آسیب‌های اجتماعی در کشور ما محسوب می‌شود، یادآور شد: در آسیب‌شناسی گرایش به اعتیاد همواره از تعیین‌کننده‌های اجتماعی-اقتصادی به عنوان فاکتور مهم نامبرده می‌شود. اعتیاد خود هم محصول آسیب‌های اجتماعی است و هم عامل اصلی برای پدیده‌آوری سایر آسیب‌های اجتماعی می‌تواند عمل کند.

وی ادامه داد: با در نظرگرفتن بعد خانوار ۴ نفری، حدود ۱۰ میلیون نفر در ایران به طور مستقیم و غیرمستقیم با اعتیاد درگیر هستند و خواه ناخواه تک تک شهروندان (حتی صرفا به دلیل مراقبت از خود) مسئولیت مشترکی برای کنترل و کاهش اعتیاد در جامعه دارند. این مسئولیت مشترک در دو ساحت مسئولیت‌پذیری اجتماعی و مسئولیت اجتماعی سازمانی قابل طرح است.

 این عضو هیئت مدیره انجمن مددکاران اجتماعی ایران تاکید کرد: مسئولیت‌پذیری اجتماعی در رفتارها و نحوه کنش و واکنش با آسیب‌دیدگان اعتیاد نمود پیدا می‌کند. به طور مثال بسیاری از مطالعات حاکی از آن است که نحوه کنش و واکنش‌های درون محیط کار، اهالی محله و خانواده که همراه با انگ و تبعیض است، بر سیر افول کیفیت زندگی افراد مصرف‌کننده مواد تاثیر قابل توجهی داشته و منجر به کاهش سرمایه‌های اجتماعی آنها شده است.

مغنی‌باشی گفت: از طرف دیگر مطالعات نشان می‌دهد نرخ اعتیاد در محیط‌های صنعتی و کارگری به خصوص کارهای با سختی بالا بیشتر از سایر محیط‌ها است و این امر اهمیت مسئولیت اجتماعی سازمانی را برجسته می‌کند. نه تنها از نظر اخلاقی اهمیت توجه به استانداردهای زندگی اجتماعی کارگران و کارمندان مهم است بلکه از نظر هزینه - فایده سرمایه انسانی به عنوان ارکان نظام اقتصادی محسوب می‌شود و توجه به رفاه کارکنان می‌تواند در بازدهی و بهره‌وری بیشتر سازمان‌ها نقش ایفا کند. نظر به اهمیت این موضوعات مددکاران اجتماعی با بکارگیری روش‌های هفتگانه مددکاری اجتماعی اقدام به طراحی مداخلات مبتنی بر شواهد جهت نهادینه کردن مسئولیت اجتماعی و ارتقای سلامت اجتماعی در محیطهای کاری و به طور کلی جامعه می‌کند.

انتهای پیام