کتاب «حجیت و کارآمدی در فقه و قانونگذاری» به کوشش حسنعلی علی اکبریان است که در پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تهیه و به همت نشر این پژوهشگاه در ۲۵۵ صفحه به چاپ رسید.  

پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران و جدی‌تر شدن به اجرا درآوردن احکام شریعت در صحنه جامعه، به ویژه در حوزه قانونگذاری، مسئله کارآمدی احکام شرعی و اینکه چه نقشی در استنباط دارد یا در اداره حکومت و قانونگذاری چه جایگاهی دارد و اینکه چه چالش‌هایی در اجتماع به دنبال دارد، به صورت پررنگ‌تری مطرح شد.

از آنجا که این مسئله سابقه شفاف و منقحی در مباحث فقهی، اصولی و فلسفه فقهی ندارد، نیازمند افق گشایی و ادبیات سازی است. گروه فلسفه فقه و حقوق پژوهشکده فقه و حقوق، موضوع حجیت و کارآمدی را در دستور کار خود قرار داده و با برگزاری نشست و تدوین مقالات در این زمینه، گامی کوچک برداشته است.

ساختار اثر

اثر حاضر مجموعه‌ای از یک نشست و سه مقاله علمی درباره موضوع کتاب است؛ در ابتدا نشست «جایگاه کارآمدی در استنباط حکم شرعی» در گفتگو با آیت الله اراکی و آیت الله علیدوست مطرح شده و اهم مباحث آن معنای کارآمدی حکم شرعی و دخالت کارآمدی حکم شرعی در استنباط، تبارشناسی بحث کارآمدی حکم شرعی و معنای کارآمدی، و پرسش و پاسخ است.

«حجیت و کارآمدی» اثر حجت الاسلام والمسلمین حسین رحیم‌زاده خراسانی عنوان اولین مقاله از کتاب حاضر است که در آن ضرورت و فلسفه بحث و واژه شناسی بررسی شده و حجیت در استنباط فقهی، کارآمدی و نسبت حجیت و کارآمدی در استنباط فقهی به رشته تحریر درآمده است.

دومین مقاله با عنوان «جایگاه کارآمدی حکم شرعی در مقام استنباط احکام اجتماعی و اجرای آن‌ها» اثر حجت الاسلام و المسلمین حسنعلی علی اکبریان است که در این مقاله به مفاهیم، مبانی و معیار کارآمدی و ناکارآمدی حکم شرعی، و جایگاه کارآمدی حکم شرعی در مقام استنباط (نقش کارآمدی در مرحله تمسک به دلیل لفظی و نقش کارآمدی حکم شرعی در شناخت قلمرو حکم) را تبیین کرده و جایگاه کارآمدی حکم شرعی در مقام اجرا (نقش کارآمدی در تعیین فتوای معیار در قانونگذاری، نقش کارآمدی در موارد خلأ قانونی و نقش کارآمدی در مقام امتثال فردی احکام) را مورد تأکید قرار داده است.

سومین و آخرین مقاله از کتاب مذکور با عنوان «تأملاتی پیرامون کارآمدی فقه در حوزه مدیریت اجتماعی» اثر حجت الاسلام والمسلمین محمدرضا زیبایی نژاد به تشریح موارد ناکارآمدی (توسعه دایره مباحات، ناکامی در موضوع شناسی و نگاه عرفی به موضوع قدرت) و عوامل ناکارآمدی (فقدان نگرش مصلحت محور و نگاه عرفی به احکام حکومتی) اختصاص دارد.

علاقه‌مندان برای خرید اینترنتی این کتاب می‌توانند به نشانی اینترنتی http://shop.isca.ac.ir مراجعه کنند.

انتهای پیام