به گزارش ایسنا،‌ همایش استاد فکر یادمان علامه محمدتقی مصباح یزدی، در ایام سالگرد ایشان برگزار شد. برای آن‌ها که علوم‌انسانی اسلامی علاقه‌مندند، مرور آثار استاد علامه مصباح یزدی یکی از شیرین‌ترین کارهاست، این روزها کشور عراق میزبان جمعی از شاگردان، اندیشمندان و متفکران اسلامی است که به بررسی آثار و اندیشه‌های علامه مصباح می‌پردازند. آنچه مهم است، این نکته ارزنده است که تشنگی مراکز علمی و اهالی فکر و فرهنگ به مجموعه از یافته‌های استاد علامه به‌وضوح در نگاه اندیشمندان دیده می‌شود. حیف که نام این مرد بزرگ را به سلایق و علایق سیاسی آلوده کنیم.

*بیت الحکمه بزرگ‌ترین مراکز اندیشه‌ورز در موضوعات اسلامی

اولین روز برنامه از سلسله نشست‌های علمی در کشور عراق، در شهر بغداد برگزار شد. بیت‌الحکمه که یکی از مراکز مهم فکری و فرهنگی کشور عراق است، میزبان این جلسه بود. جلوه اساسی این نشست، حضور اساتید و چهره‌های علمی بغداد بود. بیت‌الحکمه در عراق شاید یکی از بزرگ‌ترین مراکز اندیشه‌ورز در موضوعات انسانی اسلامی باشد و میزبانی آن‌ها نشان از توجه ویژه آنان به اندیشه درخشان علامه مصباح دارد. لازم است زمینه این گفتگوی بین اندیشمندان بیش‌ازپیش فراهم شود. در طول برگزاری برنامه در بیت‌الحکمه اشتیاق در نگاه اساتید دانشگاه و دانشجویان علم موج می‌زد.

 اگرچه برنامه متراکم بوده از چند سخنرانی که توسط اساتید ایرانی و عراقی انجام شد؛ اما اشتیاق به دانستن و صحبت کردن پیرامون اندیشه و باز شدن پنجره‌های نو فراروی اندیشمندان فضای برگزاری را بسیار لطیف کرده بود. کمتر نشست علمی پژوهشی یافت می‌شود که هم از جهت کیفی و هم از جهت کمی با استقبال مخاطبان به‌صورت گسترده مواجه شود. بیت‌الحکمه حقیقتاً این فرصت را فراهم کرد تا تعداد قابل‌توجهی از اندیشمندان به مباحثه علمی بپردازند.

 بیت‌الحکمه در مرکز شهر بغداد در یک ساختمان با معماری جذاب در حاشیه یک رودخانه زیبا، هم از جهت بصری فرصت دلپذیری را ایجاد کرده بود، هم در حاشیه برگزاری نشست‌ها، گفتگوها و مباحثه علمی بین افراد جلوه نابی به حاشیه جلسه داده بود. تعامل بین حوزه و دانشگاه آن‌هم در موضوعات عمیق فلسفی در بیت‌الحکمه عراق کاملاً به چشم می‌آمد.

*توجه به علوم‌انسانی اسلامی از ابداعات عمیق علامه مصباح

توجه به علوم‌انسانی اسلامی که از ابداعات عمیق علامه مصباح بود، سؤالات بسیاری را در ذهن اندیشمندان ایجاد کرده است. تحلیل و بررسی اندیشه علامه مصباح با محوریت علوم‌انسانی اسلامی جدی‌تر از آن چیزی است که ما فکر می‌کنیم. حداقل هر سه سخنران عراقی در این جلسه مکرر به اشتیاق آن‌ها برای باز شدن مباحث علوم‌انسانی اسلامی تأکید کردند و این یعنی دنیا منتظر حل مسائل علوم‌انسانی مثل جامعه‌شناسی، روان‌شناسی، انسان‌شناسی، سیاست و مباحثی ازاین‌دست است تا نسبت آن را با اندیشه اسلامی بسنجد. نگاه پرسشگر شرکت‌کنندگان که مشتاقانه به کشف رازهای پنهان این حوزه می‌اندیشند، دیدنی بود.

غیر از توجه اندیشمندان عراقی به مباحث علوم‌انسانی اسلامی ضرورت یک مسئله برایم روشن شد و آن ترجمه آثار علامه مصباح یزدی به زبان عربی است. اگرچه آثار علامه و شاگردان بارز آن فقید بسیار موردتوجه است؛ اما لازم است در یک نهضت فراگیر مجموعه آثار علامه مصباح یزدی به زبان عربی ترجمه شود تا بخشی از اشتیاق جهان اسلام به نظریه‌پردازی اسلامی در علوم‌انسانی پاسخ داده شود. این کمترین کاری است که می‌توانیم انجام دهیم.

میزبانی بیت‌الحکمه از نشست همایش بین‌المللی استاد فکر، بسیار جذاب و لطیف بود و این یعنی راه برای رسیدن به فتح قله‌های علم در دنیا فراهم است. این اشتیاق یک فرصت تاریخی است که نباید از آن غافل شویم.

پیگیری‌های مربوط به برنامه در عراق توسط جامعه المصطفی العالمیه انجام‌شده است. این دوستان در کنار برگزاری این دست جلسات، منتظر برگردان و ترجمه آثار استاد هستند تا وسعت اندیشه‌ورزی را در بین صاحبان فکر گسترش دهند و این یعنی فتح سرزمین اندیشه که یکی از آرمان‌های انقلاب اسلامی است.

‍ *او از یک‌راه رفته صحبت می‌کند

دومین روز همایش بین‌المللی استاد فکر در عراق و در نجف اشرف برگزار شد. تنفس در شهر نجف آن‌قدر صفابخش روح و جان است که ترجیح می‌دهید مدام در صحن امیرالمؤمنین روبروی ایوان طلا به تغزل زیارت‌نامه‌ها و مناجات‌ها دل بسپاری. سفر به شهر دیرین نجف رزق است که فکر می‌کنم، نفس علامه مصباح در رسیدن ما به این نقطه تأثیر فراوان داشته است. امتداد عشق و علاقه آن فقید به مولای متقیان را بارها در روزگاران گذشته دیده بودم و امروز فهمیدم این بال‌های عروج آن مرد است که ما را به اینجا رسانده است.

صبحی که در نجف آغاز شود، مثل همه روزها نیست؛ شیرین‌تر است، چنان دهین«نوعی شیرینی عربی» نجف و دلپذیر مثل صبح‌های باران‌خورده. همان ابتدای برگزاری دومین روز، همایش قرائت قرآن کریم با حضور استاد کریم منصوری قاری تلاوت‌های خاطره‌انگیز، حال و هوای دیگری به بامدادان بخشید.

از بیان سخنرانان یک نقطه اشتراک می‌توان گرفت؛ علامه مصباح به هرچه اندیشیده، عمل کرده است. این رمز فراوانی اوست که این روزها ما را معطر ساخته است. امتداد تفکراتش را می‌توان در رفتارش دید، او اگر می‌گوید باید به قله‌های علوم‌انسانی اسلامی برسیم، از یک راه‌رفته صحبت می‌کند. او این مسیر را رفته است و مثل یک دیدبان می‌خواهد دست ما را بگیرد و از معبرهای سخت به نقطه رهایی برساند.

روش علامه در مواجهه با عموم مردم؛ اقناع آنان بوده است، چون دلش برای مردم می‌تپد، هرچه لازم باشد؛ کلامش را، بیانش را و اندیشه‌اش را می‌گستراند تا عموم مردم جامعه را قانع کند. خیلی از متفکران کنج کتابخانه‌های خود را با هیچ جای دیگری عوض نمی‌کنند، اما علامه از هر سکویی برای اقناع استفاده کرده است. جمع‌کردن بین اندیشیدن و اقناع عمومی از هرکسی برنمی‌آید، این مجاهدت زندگی او را تفسیر این روایت عمیق کرده است؛ مداد العلما افضل من دماء الشهدا.

 دانشگاه کوفه یک دانشگاه بزرگ است با دانشکده‌های گوناگون و دانشکده فقه همان جایی است که اساتید و دانشجویان به‌صورت تخصصی به علوم‌انسانی اسلامی می‌پردازند. این یعنی بستر نشر آثار علامه اینجاست. اگر بخواهیم راه و روش علامه را فراگیر کنیم با حضور در این دست مجامع می‌توانیم گوارایی را در کام تشنگان معرفت جاری سازیم.

 حسن‌ختام برنامه روز دوک شعرخوانی یک شاعر عراقی است، ذوق در بیان و روانی ابیات آن‌گونه است که شما را از شهر مولا علی علیه‌السلام تا محضر حضرت زهرای مرضیه سلام‌الله‌علیها تا آستانه نگاه علامه مصباح سیر می‌دهد. بی شک علامه در سایه‌سار تنفس صبحگاهان ولایت، سیر ملکوتی خویش را از خورشید نجف به ماهتاب مدینه رسانده است.

*علامه مصباح را باید معلم رابع دانست

روز سوم همایش پنجشنبه ۲۲ دی‌ماه را به در کربلا برگزار شد. کربلا؛ شهر حسین علی است، شهر داغداری شیعه است. ما هرچه داریم از حسین بن علی است و این یعنی هر داشته‌ای اگر بخواهد در جهان منتشر شود، باید به اشک سیدالشهدا آبیاری گردد.امروز کربلا غیر از شهر زیارت، شهر علم و دانش و تحقیق است، حضور عتبات حسینیه و عباسیه و فعالیت‌های این دو مرکز بزرگ باعث شده است، حتی در مباحث علمی و دانشگاهی هم این شهر سرآمد باشد. دانشگاه وارث الانبیاء یک مجموعه بزرگ علمی با دانشکده‌های مختلف است و امروز این مرکز، میزبان سومین روز همایش است. همایشی که قرار است امتداد اندیشه‌های یکی از متفکران بی‌نظیر جهان اسلام را فراگیر کند.

سخنرانان امروز هم به جلوه‌های تازه‌ای از وجود حضرت علامه اشاره داشتند به نظرم می‌رسد شاه‌بیت آنچه امروز در بیانات بود، توجهات قرآنی علامه و دریافت‌های عمیق تفسیری از آیات نور است. قرآن نور است و این نور می‌خواهد روزگاران ما را روشنان کند، این روشنایی اگر در محضر اهل‌بیت باشد انعکاس رنگارنگی از آن را می‌توان به جهان تاباند. نگاه تربیتی استاد علامه طباطبایی در نوع بدیع تفسیر به آنجا کشیده است که علامه مصباح حاصل تفضلات استادش در درک عمیق و راستین از قرآن را در اندیشه‌ورزی خویش ماندگار ساخته است. علامه مصباح؛ استاد فکرند و استاد فکر بزرگ‌ترین ویژگی‌اش آن است که به مقام آیینگی برسد. علامه مصباح آیینه است، آیینه نورانیت آیات قرآن، آیینه عنایت اهل‌بیت، آیینه رشحات تفکر. آیینگی در زندگی و زمانه علامه مصباح فصل زیبایی است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت، مصباح وقتی در آینه تکثیر می‌شود به بی‌نهایت می‌رسد.

حرف‌های تازه امروز را به این نکته می‌رسانم که یکی از سخنرانان عراقی گفت؛ علامه مصباح را باید معلم رابع دانست. اگر معلم اول ارسطو، معلم دوم فارابی و معلم سوم میرداماد باشند، به تحقیق معلم چهارم در اندیشه‌ورزی روزگار ما علامه مصباح است.

حالا که کربلاییم دلم می‌خواهد به کتاب «آذرخش آسمان کربلا» مراجعه کنم، کتابی که در عمیق‌تر شدن یافته‌های عاشورایی بی‌نظیر است: «عزاداری از مقوله یاد و ذکر است؛ یاد کسی که به مصیبتی دچار شده است. غمگین شدن، گریستن، جامه عزا برتن‌کردن، همه درجات و مراتبی از عزاداری‌اند، یعنی وسیله‌ای برای ذکر».

مادر عزای حسین دائم‌الذکریم، در کربلای او سرمست از ذکریم و در آن‌سوی دنیا لبریز از ذکر یا حسین خواهیم بود.

انتهای پیام