دکتر میثم تراب مستعدی، عضو هیات علمی پژوهشکده چرخه سوخت هسته‌ای پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای در گفت‌وگو با ایسنا، گفت: رئیس سازمان انرژی اتمی سال گذشته طی ابلاغیه‌ای، پژوهشگاه را مامور تامین و آموزش نیروی انسانی مورد نیاز صنعت هسته‌ای کرد و در این راستا یکی از برنامه‌ها و رویکردهای کلیدی ما استفاده از ظرفیت‌های دانشگاه‌ها در تامین نیروی‌های انسانی موردنیاز صنعت هسته‌ای کشور است.
تراب مستعدی خاطر نشان کرد: یکی از مشکلاتی که داریم، این است که یکسری از رشته‌هایی را که مورد نیاز صنعت و جامعه در حوزه هسته‌ای هستند، در آموزش‌های دانشگاهی وجود ندارند. از این رو در حال بررسی هستیم و گام‌هایی را برای توسعه این رشته‌ها در دانشگاه‌ها برمی‌داریم.
معاون علمی و آموزشی پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای ادامه داد: یکی از این گام‌ها همکاری با دانشگاه تهران در زمینه ایجاد رشته کارشناسی رادیوشیمی است. در کنار این اقدام، تفاهم‌نامه‌ای را با دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی ساری منعقد کردیم و در راستای آن تصمیم گرفته شد تا رشته کشاورزی هسته‌ای را در مقطع دکتری در این دانشگاه تاسیس و راه‌اندازی کنیم.
وی با بیان اینکه این رشته در گذشته در دانشگاه گرگان تاسیس شده بود که چند سال قبل بنا به دلایلی وزارت علوم آن را ملغی کرد، یادآور شد: یکی از دلایل لغو این رشته این بود که اقداماتی برای راه‌اندازی این رشته باید اجرایی می‌شد که صورت نگرفته بود. این اقدام شامل به‌کارگیری ظرفیت‌های سازمان انرژی اتمی برای توسعه این رشته می‌شود که در گذشته در این زمینه اقدامی صورت نگرفته بود.
تراب مستعدی اضافه کرد: از این رو در این تفاهم‌نامه متعهد شدیم که اعضای هیات علمی پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای در حوزه‌هایی همچون طراحی دروس و تدریس دروس همکاری داشته باشند. ضمن آنکه حمایت‌های مالی برای اجرای پایان‌نامه‌ها و رساله‌های این رشته در نظر گرفته شده است.
معاون علمی و آموزشی پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای با تاکید بر اینکه دانشجویان این رشته می‌توانند از زیر ساخت‌های این پژوهشگاه در اجرای پروژه‌های خود بهره‌مند شوند، گفت: این امر در سنوات قبل رخ نداده بود، از این رو راه‌اندازی این رشته در آن زمان نتوانست موفق عمل کند.
وی با تاکید بر اینکه با انعقاد تفاهم‌نامه‌ای با دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی ساری، گام اولیه اجرایی این رشته برداشته شد، افزود: همچنین نامه‌ای را به معاون آموزشی وزیر علوم برای اجرای روند اداری تاسیس این رشته ارسال کردیم و امیدواریم برای سال آینده، پذیرش دانشجوی دکتری در رشته کشاورزی هسته‌ای را داشته باشیم.
دلایل عدم توفیق در توسعه کشاورزی هسته‌ای
وی یکی از کلیدی‌ترین کاربردهای فناوری هسته ای در کشاورزی را امنیت غذایی دانست و گفت: بسیاری از مدارکی که از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی صادر می‌شود، بیشتر متمرکز بر امنیت غذایی است و رئیس سازمان انرژی اتمی نیز بسیار تاکید دارد که تحقیقات و دستاوردهای حوزه هسته‌ای به دست مردم برسد.
وی با بیان اینکه در حوزه کشاورزی هسته‌ای پروژه‌های متعددی در حال اجرا است، خاطر نشان کرد: ضعفی که در این زمینه وجود داشته، این است که این دستاوردها به زندگی مردم وارد نمی‌شود و به دست کشاورز نمی‌رسد. این موضوع یک معضل جدی در حوزه کشاورزی هسته‌ای است.
تراب مستعدی، تاسیس رشته‌های مرتبط با کشاورزی هسته‌ای در دانشگاه‌ها را راهی برای رفع این ضعف دانست و اضافه کرد: با این اقدام قطعا پایان‌نامه‌ها و رساله‌هایی که تعریف می‌شوند، متمرکز بر نیازها خواهند بود و به ما کمک می‌کنند که این دستاوردها در جامعه کاربردی شوند، ولی هنوز این امر به طور جدی اجرایی نشده است.
این محقق حوزه کشاورزی هسته‌ای، تحقق این امر را نیازمند توسعه علمی و زیر ساخت‌ها عنوان کرد و یادآور شد: تنها زیرساخت توسعه این حوزه، سامانه‌های پرتودهی است، ضمن آنکه علم و فناوری آن نیز در کشور وجود دارد.
کاربردهای فناوری هسته‌ای در کشاورزی
وی با اشاره به برخی از دستاوردهای محققان در حوزه کشاورزی هسته‌ای، گفت: تعدادی رقم برنج با استفاده از فناوری هسته‌ای را تولید و به بازار عرضه کرده ایم. همچنین یک قارچ‌کش مبتنی بر این فناوری، تجاری‌سازی شده است.
وی عقیم‌سازی حشرات بر پایه فناوری هسته‌ای را از دیگر دستاوردهای محققان کشور در حوزه کشاورزی هسته‌ای عنوان و اظهار کرد: این روش که برای باغات مرکبات پیاده‌سازی شده، تا ۱۰۰ هکتار اجرایی شده است؛ ولی برای تجاری‌سازی وسیع نیاز به سرمایه‌گذاری است و امیدواریم با استفاده از ظرفیت‌های دولتی و استانداری‌ها این طرح را یک گام بیشتر به جلو پیش ببریم.
تراب مستعدی، تولید ریزغده سیب زمینی (مینی تیوبر) عاری از آلودگی با فناوری هسته‌ای و جلوگیری از افتادگی ساقه ذرت و گندم با استفاده از فناوری هسته‌ای را از دیگر دستاوردهای محققان در این حوزه عنوان کرد.
مزیت پرتودهی نسبت به سایر روش‌ها برای افزایش ماندگاری
وی در پاسخ به این سؤال که روش پرتودهی چه مزیت‌هایی نسبت به سایر روش‌ها از جمله پوشش‌دهی برای افزایش ماندگاری محصولات زراعی و کشاورزی دارد، گفت: به عنوان نمونه برای نگهداری بیشتر مرکبات از قارچ‌کش استفاده می‌شود که بنا به دلایلی مانند کیفیت قارچ‌کش و پایین بودن ماده مؤثره آن، مؤثر نیست. ضمن آنکه این روش هزینه بسیار بالاتری نسبت به پرتودهی دارد.
معاون علمی و آموزشی پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای با بیان اینکه سایر روش‌ها قادر نیستند ماندگاری مورد نیاز را بر محصولات کشاورزی اعمال کنند، افزود: سال گذشته ۶۰ تا ۷۰ درصد از مرکبات استان مازندران در انبارها از بین رفت، چون ماده مؤثره قارچ‌کش کم بوده است.
وی تاکید کرد: این در حالی است که در روش‌های هسته‌ای این معضلات مرتفع شده و نیاز است تا پیگیری‌های لازم برای توسعه سیستم‌های پرتودهی در استان‌ها صورت گیرد. در استان گیلان در این زمینه اقدام شده و برای استان مازندران با توجه به ظرفیت‌هایی که در این استان وجود دارد، باید سامانه پرتودهی هم برای افزایش ماندگاری و هم برای سایر حوزه‌ها توسعه یابد.
تراب مستعدی با بیان اینکه برای توسعه این سامانه‌ها در گام نخست باید سازمان انرژی اتمی وارد شود، یادآور شد: بخش خصوصی نیز لازم است با دریافت مجوزها وارد این حوزه شوند. ولی واقعیت این است که این حوزه نیازمند فرهنگ‌سازی است و در گام دوم باید بخش خصوصی تحت حمایت سازمان انرژی اتمی قرار گیرد تا شجاعت لازم برای سرمایه‌گذاری را بیابند.
انتهای پیام
نظرات