گلرنگ، دیرزمانی است که در اکثر کشورهای جهان به عنوان گیاهی با خواص برجسته کشت و زرع می‌شود، این گیاه جدا از آنکه به عنوان یک گیاه روغنی شناخته شود، دارای خواص دارویی نیز است.
داروی علفی گلرنگ برای بهبود جریان خون، کاهش درد و بهبود بیماری‌های عروقی به کار می‌رود و به دلیل قابلیت‌هایی نظیر قدرت سازگاری بالا، مقاومت به سرما، مقاومت نسبی به خشکی، شوری و قلیائیت بالای خاک و موارد مصرف متعدد در بسیاری از کشورها به طور گسترده کشت می‌شود.
روغن دانه این گیاه کیفیت قابل ملاحظه‌ای دارد و میزان «اسیدلینولئیک» آن بین ۷۳ تا ۸۵ درصد بوده که بالاترین مقدار در بین نباتات روغنی بوده و به همین دلیل خواصی بی‌نظیری در کاهش چربی خون و کلسترول و سختی رگ‌ها دارد.
نقش مهم گلرنگ در تأمین روغن خوراکی و کاهش وابستگی کشور به وارادات روغن و به ویژه نیاز کم آبی این گیاه در شرایطی که کشور با مشکلات خشکسالی دست و پنجه نرم می‌کند، ضرورت توجه به کشت این گیاه را دو چندان کرده است.
گلرنگ بومی ایران و مقاوم به تنش‌های آبی
یک پژوهشگر بین المللی آب و خاک در گفت‌و گو با خبرنگار ایسنا با اشاره به اینکه گلرنگ از گیاهان بومی و با ارزش ایران است که از سالیان دور در کشور کشت می‌شود، اظهار کرد: این گیاه به عنوان یکی از گیاهان زراعی و دارویی با تحمل نسبی در شرایط شوری، می‌تواند در رویکرد کشاورزی در شرایط دیم و شور کشور خشک و نیمه خشک ما مورد توجه قرار گیرد.
محمد اسماعیل اسدی افزود: گلرنگ، گیاهی یکساله بوده که در گذشته بیشتر برای استخراج ماده قرمزرنگ «کارتارمین» از گلبرگ‌های آن که در صنعت رنگرزی کاربرد داشته، کشت می‌شد اما امروزه با توجه به اصلاح ارقام پر محصول دارای روغن با کیفیت و کمیت قابل توجه، این گیاه به عنوان یکی از گیاهان روغنی در جهان مطرح است.
وی با اشاره به اینکه وجود انواع تیپ‌های وحشی گلرنگ که در سراسر کشور پراکنده‌اند نشان از سازگاری بالای این گیاه روغنی به آب و هوای خشک و نیمه خشک کشور دارد، گفت: ریشـه گلرنگ از نوع راست و عمودی بوده و ریشه‌های جانبـی نیز دارد که می‌توانند طولی تــا ۹۰ سانتی متر ایجــاد کنند.
اسدی با بیان اینکه عمــق ریشــه دوانی به ویژه در ریشه‌های اصلی گلرنگ بین دو تا سه متر است، خاطرنشان کرد: میزان گسـترش ریشه گلرنگ بـه عواملی چون رطوبت خاک، ساختمان، بافت، شوری و میزان مواد غذایی خاک بستگی دارد.
پژوهشگر بین المللی آب و خاک، گیاه گلرنگ را مناسب کشت در اراضی دیم و شرایط خشکسالی دانست و افزود: ریشه عمیق گلرنگ این گیاه را قادر می‌سازد رطوبت و مواد غذایــی را از اعماق خاک جذب نماید و ایـن امر گلرنگ را به یک گیاه متحمل به خشـکی تبدیل کرده است.
کنجاله گلرنگ منبع خوب تغذیه دام
رئیس اداره پنبه و دانه‌های روغنی جهاد کشاورزی گلستان نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا اظهار کرد: گلرنگ یک گیاه بومی و اصلاح‌شده کشور ایران است و ارقام جدید آن ۲۵ تا ۳۶ درصد روغن دارد که علاوه بر مصرف خوراکی مصرف دارویی نیز دارد.
علی موسی‌خانی بیان کرد: کنجاله گیاه گلرنگ ۲۳ درصد پروتئین دارد که یک منبع خوب تغذیه برای دام و طیور محسوب می‌شود و علاوه بر آن گلچه گلرنگ در صنعت رنگرزی و رنگ‌های خوراکی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
وی با اشاره به اینکه قیمت هر کیلو دانه روغنی گلرنگ در سال گذشته ۲۷ هزار تومان بود و قیمت امسال آن هنوز اعلام نشده است، گفت: کشاورزان علاوه بر دانه‌های روغنی گلرنگ در هر هکتار ۴۰ تا ۵۰ کیلوگرم گلچه برداشت می‌کنند و سال گذشته گلچه‌ها با قیمت هر کیلوگرم ۶۰۰ هزار تومان از کشاورزان خریداری شد.
رئیس اداره پنبه و دانه‌های روغنی سازمان جهاد کشاورزی گلستان با اشاره به اینکه گلرنگ مقاومت زیادی در برابر تنش‌های خشکی و شوری دارد، افزود: کشت گلرنگ در نوار شمالی استان گلستان که اراضی شور و دیم دارد، توصیه می‌شود.
موسی خانی سطح زیر کشت گلرنگ استان گلستان در سال گذشته را ۱۵۰ هکتار اعلام کرد و افزود: در شرایط خشکسالی سال پیش عملکرد گلرنگ در مزارع گلستان ۶۰۰ تا ۷۰۰ کیلوگرم در هکتار بود اما در شرایط نرمال پتانسیل برداشت دو تن گلرنگ نیز در مزارع گلستان وجود دارد.
رئیس اداره پنبه و دانه‌های روغنی سازمان جهاد کشاورزی گلستان تصریح کرد: با توجه به برنامه الگو کشت امسال سطح ابلاغی کشت گلرنگ در استان گلستان ۵۰۰ هکتار است و بذر مورد نیاز کشاورزان به میزان کافی تدارک و در اختیار کشاورزان قرار داده می‌شود.
این مقام مسئول با اشاره به اینکه کشت گلرنگ تا اواسط آذرماه در استان گلستان ادامه دارد و زمان برداشت این محصول اواخر خرداد ماه است، توضیح داد: گیاه گلرنگ شاخ و برگ زیادی داشته و به همین دلیل منبع تأمین علوفه خوبی برای دام‌های کشاورزان است و روغن به دست آمده از این گیاه علاوه بر مصرف خوراکی مصرف دارویی نیز دارد.
کشت گلرنگ مناسب برای تناوب کشت و افزایش اشتغالزایی
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان گلستان نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ما کشت گلرنگ را گزینه مناسبی جهت کشت در دیم‌زارهای استان دانست و تصریح کرد: کاشت گلرنگ در اراضی کم بازده دیم شمال استان علاوه بر مساعدت برای اصلاح برنامه تناوب زراعی، باعث اشتغالزایی شده و اثرات اجتماعی و اقتصادی چشمگیری خواهد داشت.
محمد برزعلی با بیان اینکه یکی از اشتباهات رایج، کشت این محصول در اراضی آبی نوار جنوبی استان گلستان است، گفت: این موضوع یکی از عوامل عدم تحقق برنامه و تولید پیش‌بینی شده بوده زیرا خاک‌های بسیار حاصل خیز و دارای نیتروژن زیاد برای زراعت گلرنگ مناسب نیست و باعث تحریک رشد رویشی و کاهش عملکرد دانه می‌شود.
وی از گسترش فعالیت های ترویجی جهاد کشاورزی استان در خصوص گسترش گلرنگ خبر داد و افزود: عدم رعایت تاریخ کشت بهینه و مناسب در اراضی دیم برای زراعت گلرنگ توسط برخی از کشاورزان نوار شمالی استان و موکول کردن تاریخ کشت به اواخر آذر و حتی بعضاً اول دی ماه، می‌تواند یکی از دلایل مهم عدم تحقق پیش‌بینی‌ها در زراعت گلرنگ در استان باشد.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی گلستان کاهش نزولات آسمانی و بارندگی‌های مقطعی و شدید در نوار شمالی استان را یکی از مشکلات زراعت گلرنگ در این مناطق دانست و اضافه کرد: برای حل این مشکل حفظ رطوبت خاک توسط حفظ بقایای گیاهی با بهره‌گیری از روش‌های کم‌خاک‌ورزی و یا بی‌خاک‌ورزی «کشت حفاظتی گلرنگ» توصیه می‌شود.
برزعلی با اشاره به اینکه کشاورزی حفاظتی نشأت گرفته از طبیعت بوده و از کم خاک‌ورزی، حفظ بقایای گیاهی و تناوب کشت تشکیل شده است، گفت: از سال پیش تاکنون سطح کشاورزی حفاظتی در استان دو برابر شده است.
این مقام مسئول بهترین زمان کاشت گلرنگ را اواخر آبان تا پایان آذر ماه دانست و تصریح کرد: عملکرد گلرنگ در اراضی گلستان در هر هکتار تا دو تن نیز امکان پذیر است اما میزان عملکرد بستگی به شرایط آب و هوایی و به ویژه بارندگی دارد.
به گزارش ایسنا، «گلرنگ» یک گیاه استثنایی است که تمامی اجزای این گیاه قابل استفاده بوده و ریشه آن خاک را تثبیت و غنی کرده، گل های آن در تهیه رنگ های خوراکی کاربرد داشته و روغن آن علاوه بر مصرف خوارکی خاصیت دارویی دارد.
«گلرنگ» به راستی نسخه شفابخش و معجزه روغنی برای کشت در اراضی دیم و کم‌بازده است که علاوه بر تناوب کشت، کشور را نیز در تأمین روغن خودکفا می کند، بنابراین ضرورت دارد مسئولین امر بیش از پیش در گسترش کشت این گیاه ارزشمند بکوشند.
انتهای پیام
نظرات